Wpływ systemu produkcji rolnej na występowanie substancji bioaktywnych w owocach truskawki

• Autorzy: Fijoł-Adach E. B. , Feledyn-Szewczyk B. , Kazimierczak R. , Stalenga J.

Warianty tytułu

EN

The influence of crop production system on the contents of bioactive substances in the strawberry fruits

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy przedstawionej w artykule jest charakterystyka substancji bioaktywnych występujących w owocach truskawki i omówienie wpływu czynników związanych z systemem produkcji rolnej na ich występowanie i zawartość. Truskawki są niezwykle cennym surowcem, zawierającym dużo witaminy C, kwasów fenolowych i flawonoidów, w tym głównie z grupy antocyjanów. Z przeglądu literatury wynika, że ekologiczny system produkcji sprzyja gromadzeniu większej ilości substancji bioaktywnych w porównaniu do systemu konwencjonalnego. Jednak na zawartość tych związków w owocach truskawki wpływa nie tylko system uprawy, ale także odmiana, stopień dojrzałości, warunki zbioru i przechowywania. Najnowsze wyniki badań wskazują, że owoce pochodzące z upraw ekologicznych należy polecać jako produkty o charakterze prozdrowotnym.

EN

The aim of the article was to characterize of bioactive substances occurring in strawberry fruits and description of the impact of factors related to the agricultural production system on their presence and contents. Strawberries are an extremely valuable fruits that contains a lot of vitamin C, phenolic acids and flavonoids, mainly from the anthocyanins group. A review of the literature shows that the organic production system favors the synthesis of more bioactive substances in comparison to the conventional ones. However, the content of these compounds in the strawberry fruits affects not only the cultivation system but also the variety, degree of maturity, harvest and storage conditions. Based on the newest research results we can conclude that the fruit from organic farming should be recommended as pro-healthy products.

Słowa kluczowe

PL

owoce truskawki; system produkcji rolnej; substancje bioaktywne

EN

crop production system; bioactive substances; strawberry fruit

• Wydawca: Wyższa Szkoła Menadżerska
• Czasopismo: Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 1
• Strony: 78--86
• Opis fizyczny: Bibliogr. 66 poz., tab.

Twórcy

autor

Fijoł-Adach E. B.

• Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy

autor

Feledyn-Szewczyk B.

• Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy

autor

Kazimierczak R.

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Zakład Żywności Ekologicznej

autor

Stalenga J.

• Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy

Bibliografia

• [1] AABY K., D. EKEBERG, G. SKREDE. 2007. „Characterization of Phenolic Compounds in Strawberry (Fragaria × ananassa) fruits by Different HPLC Detectors and Contribution of Individual Compounds to Total Antioxidant Capacity”. J. Agric. Food Chem. 55:4395-4406.
• [2] AYALA-ZAVALAA J.F., S.Y. WANG, C.Y. WANG, .A. GONZALEZ-AGUILAR. 2004. “Effect of storage temperatures on antioxidant capacity and aroma compounds in strawberry fruit”. Lwt-Food Sci. Technol. 37: 687-695.
• [3] BASU A., M. WILKINSON, K. PENUGONDA, B. SIMMONS, N.B. BETTS, T.J. LYONS. 2009. “Freeze- dried strawberry powder improves lipid profile and lipid peroxidation in women with metabolic syndrome: baseline and post intervention effects”. Nutrition Journal 8 (43): 1-7.
• [4] BASU A., D. XU F U, M. WILKINSON, B. SIMMONS, M. WU, M.N. BETTS, M. DU, T.J. LYONS. 2010. “Strawberries decrease atherosclerotic markers in subjects with metabolic syndrome”. Nut Res 30 (7): 462-469.
• [5] BENBROOK CH. 2005. “Elevating Antioxidant Levels in Food through Organic Farming and Food Processing”. An Organic Center State of Science Review: 1-81.
• [6] BOROWSKA J. 2003. „Owoce i warzywa jako źródło naturalnych przeciwutleniaczy (1)”. Przem. Ferm. Owoc. Warz. 5: 11-12.
• [7] BOROWSKA J. 2003. „Owoce i warzywa jako źródło naturalnych przeciwutleniaczy (2)”. Przem. Ferm. Owoc. Warz. 6: 29-30.
• [8] BRANDT K., J.P. MØLGAARD. 2001. “Organic agriculture: does it enhance or reduce the nutritional value of plants foods?”. Journal Science Food Agriculture 18: 924-931.
• [9] BRZOZOWSKI P., K. ZMARLICKI. 2012. “Economics of the 2009-2012 organic apple, strawberry, and sour cherry production in Poland”. Journal of Fruit and Ornamental Plant Research 20 (2): 63-70.
• [10] CIOROI M. 2005. “The indetification of phenolic acids by HPLC method from strawberries”. Scientifical Researches, Galati (Romonia), Agroalimentary Processes and Technologies, XI(1): 211-216.
• [11] CORDENUNSI B.R., M.I. GENOVESE, J.R. DO NASCIMENTO, N.M.A. HASSIMOTTO, R.J. DOS SANTOS, F .M. LAJOLO. 2005. “Effect of temperature on the chemical composition and antioxidant activity of three strawberry cultivars”. Food Chem. 91: 113-121.
• [12] CRECENTE-CAMPO J., M. NUNES-DAMACENO, M.A. ROMERO-RODRÍGUEZ, M.L. VÁZQUEZ-ODÉRIZ. 2012. “Color, anthocyanin pigment, ascorbic acid and total phenolic compound determination in organic versus conventional strawberries (Fragaria × ananassa Duch, cv Selva)”. J Food Compos Anal 28 (1): 23–30.
• [13] DUBAS A. 2007. „Zrównoważony rozwój we współczesnych systemach rolnictwa”. Fragm. Agron. 24 (3): 71-75.
• [14] Rozporządzenie Rady nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych, uchylające Rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz. Urz. UE L 189 z dnia 20.07.2007 r., ze zm.)
• [15] GAWLIK-DZIKI U. 2004. „Fenolokwasy jako bioaktywne składniki żywności”. ŻNTJ 4 (41): 29-40.
• [16] GHERIBI E. 2011. „Związki polifenolowe w owocach i warzywach”. Med. Rodz. 4/2011: 111-115.
• [17] GHERIBI E. 2013. „Znaczenie związków polifenolowych z owoców i warzyw w dietoterapii miażdżycy”. Warszawa, Med Rodz. 4/2013: 149-153.
• [18] GIAMPIERI F ., S. TULIPANI, J.M. ALVAREZSUAREZ, J.L. QUILES, B. MEZZETTI, M. BATTINO. 2012. „The strawberry: Composition, nutritional quality, and impact on human health”. Nutrition 28: 9-19.
• [19] GOŁĘBIEWSKA B., N. SOBCZAK. 2012. „Tendencje rozwojowe rynku truskawek w Polsce”. Wieś Jutra 11-12: 45-46.
• [20] GRAJEK W. (red.) 2009. „Przeciwutleniacze w żywności. Aspekty zdrowotne technologiczne molekularne i analityczne”. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo- Techniczne: 141-150, 202.
• [21] HÄKKINEN S., M. HEINONEN, S. KÄRENLAMPI, H. MYKKÄNEN, J. RUUSKANEN, R. TÖRRÖNEN. 1999. „Screening of selected flavonoids and phenolic acids in 19 berries”. Food Res. Int. 32: 345- 353.
• [22] HALLMANN E. 2014. „Wartość odżywcza i zawartość związków bioaktywnych w warzywach i owocach z produkcji ekologicznej”. XII Forum rolników ekologicznych, Materiały szkoleniowe; Barzkowice: 1-21.
• [23] HANNUM S.M. 2004. „Potential impact of strawberries on human health: a review of the science”. Crit. Rev. Food Sci. Nutr. 44: 1-17.
• [24] HERMS D.A., W.J. MATTSON. 1992. “The dilemma of plants: to grow or defend”. Q Rev Biol. 67: 283-335.
• [25] HORSZFALD A. 2013. „Związki bioaktywne w żywności”. Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie: 1-36.
• [26] Jenkins D.J.A., T.H. Nguyen, C.W.C. Kendall, D.A. Faulkner, B. Bashyam, W.J. Kim, C. IRLANDIA, D. PATEL, E. VIDGEN, A.R. JOSSE, H.S. SESSO, B. BURTON-FREEMAN, R.G. JOSSE, L.A. LEITER, W. SINGER. 2008. „The effect of strawberries in a cholesterol-lowering dietary portfolio”. Metabolism 57 (12): 1636–1644.
• [27] KAZIMIERCZAK R., E. REMBIAŁKOWSKA. 2007. „Żywność ekologiczna – postęp w żywieniu”. Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego 1: 70- 73.
• [28] KRACIŃSKI P. 2014. „Zbiory i rozdysponowanie produkcji truskawek, maliny i porzeczek w Polsce w latach 2001-2012”. Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich 101 (2): 132- 140.
• [29] KWIATKOWSKA E. 2010. „Kwas elagowy – zawartość w żywności i rola prozdrowotna”. Postępy Fitoterapii 4/2010: 211-214.
• [30] LORIO P.L. 1986. “Growth-differentiation balance a basis for understanding southern pine beetle-tree interactions”. Forest Ecol Man 14: 259 -273.
• [31] LUNDEGÅRDH B., A. MÅRTENSSON. 2003. “Organically produced plant foods – evidence of health benefits”. Soil Plant Sci. B. 53: 3-15.
• [32] ŁUCZKA-BAKUŁA W. 2007. Rynek żywności ekologicznej. Warszawa: PWE: 1- 96.
• [33] MAĆKOWIAK K., TROLIŃSKI L. 2007. „Współczesne poglądy na rolę witaminy C w fizjologii i patologii człowieka”. Nowiny Lekarskie 76: 349-356.
• [34] MAKOSZ E. 2012. „Ważne problemy producentów owoców jagodowych”. http://trsk.pl/aktualnosci2012. html, dostęp. 06.02.2015.
• [35] MÄTTÄ-RIIHINEN K.R., A. KAMAL-ELDIN, A.R. TÖRRÖNEN. 2004. „Identification and quantification of phenolic compounds in berries of Fragaria and Rubus Sp. (Family Rosaceae)”. J. Agric. Food Chem. 52: 6178-6187.
• [36] MARON D.J. 2004. “Flavonoids for Reduction of Altherosclerotic Risk”. Curr Atheroscler Rep. 6: 73-78.
• [37] MILLER E., K. MALINOWSKA, E. GAŁĘCKA, M. MROWICKA, J. KĘDZIORA. 2008. „Rola flawonoidów jako przeciwutleniaczy w organizmie człowieka”. Pol. Merk. Lek. XXIV: 144-556.
• [38] MORRIS C., M. WINTER. 1999. “Integrated farming systems: the third way for European agriculture?”. Land Use Policy 16: 193-205.
• [39] MOURE A., D. F RANCO, J. SINEIRO, H. DOMINGUEZ, M.J. NÚÑEZ, J.M. LEMA. 2001. “Antioxidant activity of extracts from Gevuina avellana and Rosa rubiginosa defatted seeds”. Food Res. Int. 34: 103-109.
• [40] MOSZCZYŃSKI P., R. PYĆ. 1999. „Biochemia witamin”. Warszawa, Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN: 112-135.
• [41] OSZMIAŃSKI J., A. WOJDYŁO, P. MATUSZEWSKI. 2007. „Zmiany zawartości związków fenolowych podczas produkcji zagęszczonego soku truskawkowego w warunkach przemysłowych”. ŻNTJ 1 (50): 94- 104.
• [42] PARUS A. 2013. „Przeciwutleniające i farmakologiczne właściwości kwasów fenolowych”. Borgis - Postępy Fitoterapii 1: 48-53.
• [43] PASZKIEWICZ M., A. BUDZYŃSKA, B. RÓŻALSKA, B. SADOWSKA. 2012. „Immunomodulacyjna rola polifenoli roślinnych”. Postępy Hig. Med. Dośw. 66: 637-646.
• [44] PIĄTKOWSKA E., A. KOPEĆ, T. LESZCZYŃ- SKA. 2011. „Antocyjany - charakterystyka, występowanie i oddziaływanie na organizm człowieka”. ŻNTJ 4 (77): 24-35.
• [45] PUUPPONEN-PIMIÄ R., L. NOHYNEK, H.L. ALAKOMI,K.M. OKSMAN-CALDENTEY. 2005. „Bioactive berry compounds – novel tool against human pathogens”. Appl. Microbiol. Biotechnol. 67: 8-18.
• [46] REMBIAŁKOWSKA E., M. ADAMCZYK, E. HALLMANN. 2004. „Porównanie wybranych cech wartości odżywczej jabłek z produkcji ekologicznej konwencjonalnej”. Bromat. Chem. Toksykol.- Suplement: 33-39.
• [47] ROCHALSKA M., A. ORZESZKO-RYWKA, K. CZAPLA. 2011. „Zawartość substancji odżywczych w truskawkach w zależności od systemu uprawy”. J. Res. Appl. Agric. Engng. 56 (4): 84-86.
• [48] ROSICKA-KACZMAREK J. 2004. „Polifenole jako naturalne antyoksydanty w żywności”. Przeg. Piek. Cuk. 6: 12-16.
• [49] ROUDEILLAC P., K. TRAJKOVSKI. 2004. “Breeding for fruit quality and nutrition in strawberries”. Acta Hort. 649: 55-60.
• [50] RUNOWSKI H. (RED), S. BAGIŃSKI, M. MACIEJCZAK. 2007. “Rolnictwo Ekologiczne. Zasady ekologicznego prowadzenia upraw i chowu zwierząt”. Warszawa: Agroexpert. Ośrodek Badań i Doradztwa dla Rolnictwa 4-6: 33-38.
• [51] SALUK-JUSZCZAK J. 2010. „Antocyjany jako składnik żywności funkcjonalnej stosowanej w profilaktyce chorób układu krążenia”. Postępy Hig. Med. Dośw. 64: 451-458.
• [52] SHAW D. V., R.S. BRINGHURST, V. VOTH. 1987. “Genetic variation for quality traits in an advancedcycle breeding population of strawberries”. J. Amer. Soc. Hort.Sci. 112: 699-702.
• [53] TÖRRÖNEN R., S. HÄKKINEN, S. KÄRENLAMPI, H. MYKKÄNEN. 1997. “Flavonoids and phenolic acids in selected berries”. Canc. Lett. 114: 191-192.
• [54] TULIPANI S., J.M. ALVAREZ-SUAREZ, F . BUSCO, S. BOMPADRE, J. QUILES, B. MEZZETTI, M. BATTINO. 2011. “Strawberry consumption improves plasma antioxidant status and erythrocyte resistance to oxidative haemolysis in humans”. Food Chem. 128 (1): 180-186.
• [55] WILSON G.A. 2001. “From productivism to post-productivism… and back again? Exploring the (un)changed natural and mental landscapes of European agriculture”. Trans. Inst. Brit. Geogr. 26: 77-102.
• [56] WOJDYŁO A. 2010. „Porównanie składu chemicznego ze szczególnym uwzględnieniem zawartości związków fenolowych, aktywności przeciwutleniającej i przeciwnowotworowej owoców jagodowych i ich przetworów z uprawy ekologicznej oraz konwencjonalnej”. Streszczenia wyników badań z zakresu rolnictwa ekologicznego w 2009 roku. Warszawa: Wyd. MRiRW: 277-290.
• [57] WOLSKI T., O. KALISZ, M. GERKOWICZ, M. SMORAWSKI. 2007. „Rola i znaczenie antyoksydantów w medycynie ze szczególnym uwzględnieniem chorób oczu”. Postępy Fitoterapii 2/2007: 82-90.
• [58] WORTHINGTON V. 2001. “Nutritional Quality of Organic Versus Conventional Fruits, Vegetables and Grains”. J. Alternative Compl. Medicine, 7 (2): 161- 173.
• [59] WÓJCICKA G., J. BEŁTOWSKI, A. JAMROZ. 2004. „Stres oksydacyjny w nadciśnieniu tętniczym”. Postępy Hig. Med. Dośw. (online) 58: 183-193.
• [60] WYSOCKI K., T. BANASZKIEWICZ, J. KOPYTOWSKI. 2012. „Factors affecting actors the chemical composition of strawberry fruits”. Pol. J. Natur. Sc. 27 (1): 5-13.
• [61] YOUNG J.E., X. ZHAO, E.E. CAREY, R. WELTI, S.S. YANG, W. WANG. 2005. “Phytochemical phenolics in organically grown vegetables”. Mol. Nutr. Food Res. 49: 1136-1142.
• [62] ŻURAWICZ E. 1997. Truskawka i poziomka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne 5-9: 92-147.
• [63] ZIEMLAŃSKI 2001. Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy. Rozdział 8. Rola antyoksydantów żywieniowych w stanie zdrowia i choroby. Warszawa: Wyd. Lek. PZWL: 1-531.
• [64] ZALEGA J., D. SZOSTAK-WĘGIEREK. 2013. „Żywienie w profilaktyce nowotworów. Część I. Polifenole roślinne, karotenoidy, błonnik pokarmowy”. Problemy Higieny i Epidemiologii 94 (1): 41-49.
• [65] ZASOWSKA-NOWAK A., P. NOWAK. 2014. „Prozdrowotne efekty konsumpcji truskawek”. Przemysł Fermentacyjny i Owocowo - Warzywny 7-8: 20-24.
• [66] ZIMNY L. 2007. „Definicje i podziały systemów rolniczych”. Acta Agrophys. 10 (2): 507–518.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.