Drogi św. Jakuba jako specyficzny element krajobrazu kulturowego Europy

• Autorzy: Plit Joanna , Plit Florian

Identyfikatory

DOI

10.30450/201822

Warianty tytułu

EN

The ways of Saint James pilgrimage itineraries as a specific element of the cultural landscape of Europe

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono genezę kultu św. Jakuba w Europie, historię pielgrzymek do jego grobu, które największy rozkwit przeżywały w średniowieczu, następnie renesans wędrówek do Santiago de Compostela u schyłku XX i w początkach XXI w. Podjęto próbę klasyfikacji motywów, którymi kierują się współcześni wędrujący. Omówiono specyfikę krajobrazów kulturowych dróg św. Jakuba, zwł. nietypowe rozwiązania w zakresie bazy noclegowej, nagromadzenie obiektów sakralnych i zabytków historycznych, infrastrukturę zaopatrującą w wodę wędrowców. Autorzy uważają, że drogi św. Jakuba stanowią charakterystyczny integracyjny element obecny w różnych rodzajach krajobrazów kulturowych Europy.

EN

This paper presents the origins of the cult of St. James in Europe, a history of the pilgrimages to his grave, which flourished most in the Middle Ages, and the revival of wanderings towards Santiago de Compostela at the end of the 20th century and the beginning of the 21st. The paper also attempts to classify the motivations of contemporary wanderers who choose to make this journey. Specific aspects of the cultural landscapes which characterise the Ways of St. James are commented upon, especially with respect to the highly unusual solutions relative to the overnight stages of the pilgrimage, the concentration of sacral objects and historical monuments and the infrastructure for water provision for the pilgrims. The present authors are of the opinion that the pilgrimage itineraries for the route to Santiago (the Ways of St. James) constitute a characteristic integrative element which is present in various kinds of cultural landscapes of Europe.

Słowa kluczowe

PL

drogi św. Jakuba; historia; współczesny renesans; krajobraz kulturowy; Hiszpania; Francja; Polska

EN

ways of St James; history; contemporary revival; cultural landscape; Spain; France; Poland

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 40 (2)
• Strony: 187--208
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., ryc., fot.

Twórcy

autor

Plit Joanna

• Cultural Landscape Commission of the Polish Geographical Society, Poland

autor

Plit Florian

• Institute of Geography, Jan Kochanowski University in Kielce, Kielce, Poland

Bibliografia

• Butler R. W., 1980: The Concept of a tourism area cycle of evolution: Implications of management of resources, The Canadian Geographer 24 (1): 5-12.
• Delhomme B., 2006: Itinéraire de la Confrerie de Saint-Jacques d’Asson (Pyrenées Atlantiques) par l’abbé Bonnecaze (fin de XVIII siècle, Le Bourdon. Bulletin périodique de liaison des Associations des Amis de Saint-Jacques de Compostell en Aquitaine, No 17: 68-73.
• De Voragine J., 1983: Złota legenda (przekład M. Plezia), Pax, Warszawa.
• Droga św. Jakuba, 2018, Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/droga_sw._jakuba, aktualizacja27.12.2018, dostęp 24.02.2019.
• Gubański J., 2008: Nieczynne linie kolejowe na obszarach o wysokich walorach krajobrazowych, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 10 (Zarządzanie krajobrazem kulturowym (eds): U. Myga-Piątek, K. Pawłowska: 186-196.
• Jackowski A., 2003: Święta przestrzeń Świata. Podstawy geografii religii, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Jackowski A., Mróz F. (eds), 2012: „Akt europejski” bł. Jana Pawła II a renesans drogi św. Jakuba, Wydawnictwo Czuwajmy, Kraków.
• Jackowski A., Mróz F., Hodorowicz I. (eds), 2008: Drogi św. Jakuba w Polsce. Stan badań i organizacja, Uniwersytet Jagielloński – Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu – Bractwo św. Jakuba Starszego Apostoła. Oddział Małopolski w Więcławicach Starych, Kraków.
• Jackowski A., Mróz F., Mróz Ł. (eds), 2013: 1200 lat pielgrzymek do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela, Bractwo św. Jakuba w Więcławicach Starych, Więcławice Stare – Kraków.
• Jackowski A., Sołjan I., Bilska-Wodecka E., 1999: Religie świata. Szlaki pielgrzymkowe, Wielka Encyklopedia Geografii Świata, t. XV, Kurpisz, Poznań.
• Jacomet H., 2005: Chemin d’Auvergne [in:] Chemin de Saint-Jacques de Compostelle. De l’Auvergne Quercy, Chamina, Clermont-Ferrand: 8-125.
• Jóźków J., 2007: Nie wszystkie drogi prowadzą do Rzymu, Nowe Życie, Lipiec.
• Kalinowski S., 2004: Pielgrzymki Radziwiłłów w XVI i XVII w., Peregrinus Cracoviensis, t. 15: 65-74.
• Lynch K., 1960: The Image of the City, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts.
• Mazur A., Rechłowicz M., Soczówka A., 2008: Methods of recognising routes of closed tram lines in the centre of Będzin on the basis of field researches in an urban space, Dissertations Commission of Cultural Landscape No 8 Methods of Landscape Research, Plit J., Andreychouk V. Eds., Methods of landscape research): 127-138.
• Mróz F., 2015, Wiedza o Camino de Santiago wśród studentów kierunku „Turystyka i rekreacja” [in:] Droga św. Jakuba w Polsce – historia, teraźniejszość i przyszłość. W 10. rocznicę otwarcia pierwszego polskiego odcinka Camino de Santiago (eds): P. Roszak, F. Mróz, Wydawnictwo „Czuwajmy”, Kraków: 407-413.
• Mróz Ł., 2012: Droga św. Jakuba Via Regia – geneza i rozwój (ze szczególnym uwzględnieniem odcinka w województwie podkarpackim), Peregrinus Cracoviensis, t. 23: 73-90.
• Mróz F., Mróz Ł., 2013: 5000 km polskich odcinków Drogi św. Jakuba. To nadal początek drogi [in:] 1200 lat pielgrzymek do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela (eds) A. Jackowski, F. Mróz, Ł. Mróz, Bractwo św. Jakuba w Więcławicach Starych, Więcławice Stare – Kraków: 277-295.
• Myga-Piątek U., 2012: Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Uniwersytet Śląski, Katowice.
• Nita J., 2002: Wizualizacja elementów krajobrazowych z wykorzystaniem modeli cyfrowych, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 1 (Problemy ochrony i kształtowania krajobrazu Górnego Śląska na tle doświadczeń z innych regionów Polski (eds): A. T. Jankowski, U. Myga-Piątek, G. Jankowski: 115-120.
• Plit F., 2014: Drogi św. Jakuba we Francji i w Polsce – pamięć i próby reaktywacji pamięci, Studia Krajobrazowe t. IVA (Krajobraz jako nośnik idei. Ujęcia teoretyczne i humanistyczne (eds): K. Kołodziejczyk, D. Chylińska, A. Zaręba): 43-54.
• Plit J., 2003: Wały przeciwpowodziowe – antropogeniczny element krajobrazu, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 2 (Woda w przestrzeni przyrodniczej i kulturowej (ed.): U. Myga-Piątek: 171-178.
• Plit J., 2005: Różne metody graficzne przedstawiania dynamiki krajobrazu stosowane na mapach, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 4 (Krajobraz kulturowy. Aspekty teoretyczne i metodologiczne (ed.): U. Myga-Piątek: 108-119.
• Plit J., 2012: Infrastruktura komunikacyjna w krajobrazie. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego t. 18.
• Rekordowa liczba pielgrzymów w Santiago de Compostela, 2019: Gość Niedzielny, nr 8/2019, https://www.gosc.pl/doc/4867382.Rekordowa-liczba-pielgrzymów-w-Santiago-de-Compostela, dostęp 25 Feb. 2019.
• Santiago de Compostela: rekordowa liczba pielgrzymów w 2017 r., 2018, Niedziela, www.niedziela. pl/artykul/33090/santiago-de-compostela-rekordowa-liczba-pielgrzymów..., 04.01.2018 [25 Feb. 2019].
• Sroczyński W., 2009: Obwodnice drogowe w tradycyjnym krajobrazie wiejskim okolic Tylicza, Prace Komisji krajobrazu Kulturowego PTG nr 12 (ed.): Z. Kuriata: 158-165.
• Sury B., 2012: Droga św. Jakuba jako odpowiedź na kryzys duchowy w Europie [in:] „Akt europejski” bł. Jana Pawła II a renesans drogi św. Jakuba (eds): A. Jackowski, F. Mróz, Wydawnictwo Czuwajmy, Kraków: 91-105,
• Woźnicka E., 2013: Z Jabłonny do Santiago de Compostela, dost. Mazowieckie to i owo. Tygodnik lokalny, http://www.toiowo.eu/index.php/component/article [23 Feb. 2019].

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).