Comments to the history of spatial development of Wiślica in the Middle Ages

• Autorzy: Kuśnierz K. , Kuśnierz-Krupa D. , Krupa M.

Identyfikatory

DOI

10.4467/2353737XCT.17.064.6421

Warianty tytułu

PL

Uwagi do historii rozwoju przestrzennego Wiślicy w średniowieczu

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The former town of Wiślica is located in the Świętokrzyskie Voivodeship, in the Busko district. Currently, it is a peripheral centre, whose origins date back to the early medieval period. Several settlement elements from that period have survived in Wiślica (relics of the Romanesque church of St. Nicholas; relics of the church of the Holy Spirit; relics of the church of St. Martin; the archaeological-architectonic relics “Regia”; relics of the 1st and 2nd Romanesque church and a hill fort), which constituted an early-medieval agglomeration in this area at the time. During the high Middle Ages the agglomeration acquired a regular urban the layout (9-square model) of a chartered town. In this article, the authors try to present the spatial development of Wiślica during the Middle Ages, on the basis of their own analyses and findings resulting from archaeological research conducted in the past.

PL

Niegdysiejsze miasto Wiślica położone jest na terenie województwa świętokrzyskiego, w powiecie buskim. Obecnie jest to peryferyjny ośrodek, który swoim rodowodem sięga okresu wczesnego Średniowiecza. Z tego okresu na terenie Wiślicy przetrwało wiele elementów osadniczych (relikty romańskiego kościoła św. Mikołaja; relikty kościoła św. Ducha; relikty kościoła św. Marcina; relikty archeologiczno-architektoniczne na „Regii”; relikty I oraz II kościoła romańskiego oraz grodzisko), które w wymienionym okresie tworzyły na tym terenie aglomerację wczesnośredniowieczną. Aglomeracja ta w okresie dojrzałego Średniowiecza została wzbogacona regularnym układem urbanistycznym (model 9-polowy) miasta lokacyjnego. Autorzy niniejszego artykułu, na podstawie własnych analiz oraz ustaleń badań archeologicznych, podjęli próbę scharakteryzowania rozwoju Wiślicy w okresie średniowiecza.

Słowa kluczowe

EN

Wiślica; spatial development; Middle Ages

PL

Wiślica; układ urbanistyczny; średniowiecze

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Technical Transactions
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 5(114)
• Strony: 5--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., il.

Twórcy

autor

Kuśnierz K.

• Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

autor

Kuśnierz-Krupa D.

• Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

autor

Krupa M.

• Faculty of Building, Environmental Engineering and Architecture, Rzeszow University of Technology

Bibliografia

• [1] http://www.zabkielce.prot.pl (access: 12.12.2016).
• [2] Antoniewicz W., Wartołowska Z., Badania grodziska w Wiślicy w r. 1950, [in:] Materiały Wczesnośredniowieczne, Vol. 2, 1952.
• [3] Antoniewicz W., Wartołowska Z., Prace wykopaliskowe w Wiślicy w latach 1953 i 1954, [in:] Sprawozdania Archeologiczne, No. 1, 1955.
• [4] Antoniewicz W., Wartołowska Z., Wiślica w IX, X, XI wieku, [in:] Sprawozdania ZBnPŚ, Warszawa 1963;
• [5] Antoniewicz W, Znaczenie odkryć w Wiślicy, [in:] Slavia Antiqua, No. 10, 1968.
• [6] Budkowa Z., Wiślica w XIII i XIV wieku, [in:] Odkrycia w Wiślicy. Rozprawy zespołu badań nad polskim średniowieczem Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej, PWN, Warszawa 1963.
• [7] Dąbrowska E., Studia nad osadnictwem wczesnośredniowiecznym ziemi wiślickiej, Zakł. Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1965, 289–290.
• [8] Długosz Jan, Liber beneficiorum dioecesis cracoviensis, Vol. 1, Przezdziecki A. (Publ.), Kraków 1863.
• [9] Jan Długosz, Historiae Poloniae Libri XII, vol. 3, Jana Długosza Operia Omnia, Kraków 1876, 323–324.
• [10] Janko z Czarnkowa, Kronika polska 1333-1384, [in:] Monumenta Poloniae Historica – Pomniki dziejowe Polski, vol. II, Warszawa 1961, 625–627.
• [11] Gliński W., Wiślica plemienna, czy wczesnopaństwowa, [in:] Civitates Principales. Wybrane ośrodki władzy w Polsce wczesnośredniowiecznej. Katalog wystawy, Gniezno 1998.
• [12] Gliński W., Zespół palatialny w Wiślicy w świetle badań archeologicznych, [in:] Osadnictwo i architektura ziem polskich w dobie Zjazdu Gnieźnieńskiego, eds. A. Buko i Z. Świechowski, Warszawa 2000.
• [13] Gliński W., Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku Regia w Wiślicy w 1994 roku, [in:] Wiślica. Nowe badania i interpretacje, eds. A. Grzybkowski, Warszawa 1997.
• [14] Gliński W., Kulminacja wyspy miejskiej (st. Regia) w Wiślicy w świetle badań archeologicznych, [in:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, ed. Tomasz Janiak, Gniezno 2009.
• [15] Gula J., Mury miejskie w Wiślicy, ”Światowid”, No. 38, Publ. IA UW, Warszawa 1991.
• [16] Kardyś P., Wiślica w średniowieczu i w okresie wczesnonowożytnym, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce 2006.
• [17] Kiryk F., Urbanizacja Małopolski: województwo sandomierskie XIII-XVI wiek, Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego, Kielce 1994.
• [18] Kozakiewicz L., Wiślica. Studium Historyczno-Urbanistyczne, PP. PKZ, Warszawa, 1959.
• [19] Krasnowolski B., Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze ziemi krakowskiej w XIII i XIV wieku, Part 1, Miasta ziemi krakowskiej, chronologia procesów osadniczych i typologia układów, Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2004.
• [20] Krzyżanowski J., Polityka miejska Bolesława Wstydliwego, [in:] Studia historyczne ku czci Stanisława Kutrzeby, Vol. 2, Kraków 1938, 381–430.
• [21] Kuraś S., Przywileje prawa niemieckiego miast i wsi małopolskich XIV-XV wieku, IH PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1971.
• [22] Wartołowska Z., Wyniki badań archeologicznych w Wiślicy, [in:] Ochrona zabytków, No. 13/1–4 (48–51), ODZ.
• [23] Widawski J., Miejskie mury obronne w państwie polskim do początku XV w., MON, Warszawa 1973.
• [24] Zagrodzki T., Wstępne studia nad planem Wiślicy, [in:] Sprawozdania 1961, Zespół Badań, nad Polskim Średniowieczem UW i PW, Warszawa 1964.
• [25] Zagrodzki T., Analiza metrologiczna i modularna rozplanowania rynku w Wiślicy, IA UW Archives.

Uwagi

EN

Section "Architecture and urban planning"

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017)