Historia rozwoju przestrzennego Gorlic w średniowieczu w kontekście bieżącej ochrony konserwatorskiej – wybrane zagadnienia

• Autorzy: Kuśnierz Kazimierz

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK64GORLICE

Warianty tytułu

EN

History of the Spatial Development of Gorlice in the Medieval Period in the Context of Current Conservation Protection—Selected Issues

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Artykuł dotyczy zabytkowego miasta Gorlice, lokowanego w połowie XIV wieku. Autor omówił etapy rozwoju przestrzennego ośrodka w kontekście aktualnych problemów jego ochrony konserwatorskiej. Gorlice położone są obecnie na terenie województwa małopolskiego, a w przeszłości były ważnym ośrodkiem ziemi bieckiej. Dokonano analizy stanu badań oraz archiwalnych materiałów źródłowych, w tym pisanych, kartograficznych i ikonograficznych. Przeprowadzono badania terenowe oraz analizę bieżących form ochrony krajobrazu kulturowego miasta. W podsumowaniu zaakcentowano pilną potrzebę objęcia ochroną konserwatorską poprzez wpis do rejestru układu urbanistycznego Gorlic, który według autora zachował duże wartości zabytkowe i jest jednym z najważniejszych elementów krajobrazu kulturowego miasta.

EN

The paper discusses the historic town of Gorlice. The author describes the stages of spatial development of the town in the context of current issues of its conservation. Gorlice is currently situated within the Lesser Poland Voivodeship, and was an important town of the Biecz region in the past. An analysis of the state of research has been carried out and of archive source materials, including the written, cartographic and iconographic records. Field research and an analysis of current forms of protection of the cultural landscape of the town have also been carried out. In the conclusion, the need to put Gorlice under conservation protection was emphasized, by means of inscribing in the heritage register the urban layout of the town which, accord-ing to the author, has retained its considerable historic value and is one of the most important elements of the cultural landscape of the town.

Słowa kluczowe

PL

Gorlice; średniowiecze; układ urbanistyczny; dziedzictwo kulturowe; ochrona konserwatorska

EN

Gorlice; Middle Ages; urban layout; cultural heritage; conservation

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2020
• Tom: Nr 64
• Strony: 17--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., il., fot.

Twórcy

autor

Kuśnierz Kazimierz

• Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

Bibliografia

• Opracowania / Secondary sources
• Barut Józef, Motyka Stanisław, Ślawski Tadeusz, Nad rzeką Ropą. Z dziejów Biecza, Gorlic i okolicy, Kraków 1962.
• Berdecka Anna, Lokacje i zagospodarowanie miast królewskich w Małopolsce za Kazimierza Wielkiego (1333–1370), Ossolineum 1982.
• Kiryk Feliks, Rozwój urbanizacji Małopolski XIII–XVI w., Kraków 1985.
• Kiryk Feliks, Zarys dziejów powiatu gorlickiego do roku 1945, [w:] Ziemia Gorlicka, red. Jerzy Domański, Kraków 1965.
• Krasnowolski Bogusław, Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze ziemi krakowskiej w XIII i XIV wieku, cz. 1: Miasta ziemi krakowskiej. Chronologia procesów osadniczych i typologia układów urbanistycznych, Kraków 2004.
• Kuśnierz Kazimierz, Gorlice. Zarys rozwoju przestrzennego miasta do czasów najnowszych, Kraków 1990.
• Kuśnierz Kazimierz, Kuśnierz-Krupa Dominika, Budziakowski Mateusz, Problematyka ochrony zabytkowego miasta na przykładzie Wolbromia. Historic Town Protection Issues on the Example of Wolbrom, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2020, nr 62.
• Kuśnierz-Krupa Dominika, XIV-wieczne układy urbanistyczne w Małopolsce i na Podkarpaciu: stan zachowania, ochrona i rewaloryzacja, Kraków 2019.
• Kuśnierz-Krupa Dominika, Issue of protecting historic urban layouts of small towns in south-eastern Poland – on selected examples, „IOP Conference Series: Materials Science and Engineering” 2019, nr 471.
• Kuśnierz-Krupa Dominika, Jaśliska w średniowieczu na tle miast dawnego powiatu bieckiego, Kraków 2013.
• Kuśnierz-Krupa Dominika, Protection issues in selected European historic towns and their contemporary development, „E3S Web of Conferences” 2018, nr 45.
• Nad rzeką Ropą. Szkice historyczne, red. Zofia Żarnecka, Kraków 1968.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. Filip Sulimierski, Władysław Walewski, Bronisław Chlebowski, Warszawa 1880, t. 2.
• Dokumentacje / Documentation
• „Gorlice – Wojewódzka Ewidencja Zabytków”, Archiwum WUOZ w Krakowie, Delegatura w Nowym Sączu.
• Źródła elektroniczne / Electronic sources
• Rejestr zabytków województwa małopolskiego, www.wuoz. malopolska.pl.
• Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, red. T. Jurek, http://www. slownik.ihpan.edu.pl.
• Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zpóźn. zm., Dz.U. 2013, art. 3, http://isap.sejm.gov.pl/ isap. nsf/DocDetails. xsp?id=WDU20200000282.