Transboundary water management priorities in Central Asia countries – Tobol River case study in Kazakhstan

• Autorzy: Yunussova G. , Mosiej J.

Identyfikatory

DOI

10.1515/jwld-2016-0047

Warianty tytułu

PL

Transgraniczne priorytety gospodarki wodnej w państwach Azji Środkowej na przykładzie zlewni rzeki Toboł na terytorium Kazachstanu

RU

Трансграничные приоритеты управления водными ресурсами в странах Центральной Азии на примере реки Тобол в Казахстане

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Changes in transboundary water resources management in Central Asia brought the river pollution issue even more up to date than runoff and water distribution problems. This survey demonstrates that the analysis of river flow dynamics. Their water consumption and pollution makes it possible to prioritize these aspects of water management. As in the case of the Tobol-Torgay basin in Kazakhstan it was shown that for this type of basins. anthropogenic pollution remains a priority factor in transboundary water management. The Tobol River a tributary of the Ob and the Irtysh rivers belongs to the Kara Sea basin and is situated in the territory of Kazakhstan and Russia. Tobol-Torgay River basin located within borders of Kostanay region of Kazakhstan covers the upper reaches of the Tobol River and its tributaries. It has been determined that the water quality of the rivers in the region is stable for the decade under study and its formation remains due to natural factors. The priority contaminants in the basin are heavy metals and organic matter introduced by anthropogenic sources. The idea of the article was to present the issues of cross-border water management, one of the largest in terms of area countries in the world (ranked 9th in the world in terms of area), Kazakhstan. In the scientific community involved in water management Kazakhstan is usually associated with a catchment area of two large bodies without the possibility of outflow – the Aral Sea and the Caspian Sea.

PL

Główną przesłanką opracowania artykułu było przedstawienie problemów transgranicznego gospodarowania wodą w jednym z największych pod względem obszaru krajów świata (9. miejsce na świecie pod względem powierzchni) i największego w Azji Środkowej – Kazachstanu. W społeczności naukowej zajmującej się zarządzaniem zasobami wodnymi Kazachstan postrzegany jest zwykle jako kraj związany z dorzeczami dwóch dużych unikatowych bezodpływowych akwenów – Morzami Aralskim i Kaspijskim. Praca dotyczy tej części Kazachstanu, która położona jest w zlewisku Oceanu Arktycznego. Zmiany w transgranicznym zarządzaniu zasobami wodnymi w państwach Azji Środkowej spowodowały konieczność aktualizacji priorytetów, a przede wszystkim konieczność wprowadzenia kryteriów jakościowych w miejsce dotychczas stosowanych – wartości odpływu – i zaspokojenia potrzeb wszystkich użytkowników. W artykule przedstawiono na przykładzie rzeki Toboł, że nawet w przypadku deficytu wody możliwe jest uwzględnienie priorytetów jakościowych w transgranicznym zarządzaniu zasobami wodnymi. Zanieczyszczenia antropogeniczne pozostają priorytetem w transgranicznym gospodarowaniu zasobami wodnymi rzeki Toboł, będącej dopływem rzek Ob i Irtysz, należącej do zlewiska Morza Karskiego i znajdującej się na terytorium Kazachstanu oraz Rosji. Stwierdzono, że jakość wody w rzekach w regionie była stabilna w okresie 2000–2010, a jej jakość była kształtowana czynnikami naturalnymi. Główne zanieczyszczenia w zlewni to metale ciężkie i substancje organiczne wprowadzone ze źródeł antropogenicznych.

RU

Идея статьи заключается в том, чтобы представить вопросы управления трансграничной водой, в одной из крупнейших стран мира (занимает 9 место в мире по площади) – Казахстане. В научном со- обществе, занимающим управлением водными ресурсами, Казахстан, как правило, ассоциируется с площадью водосбора двух крупных закрытых водоёмов (без возможности оттока) – Аральского моря и Каспийского моря. Статья относится к той части Казахстана, которая расположена в водосборе Север- ного Ледовитого Океана. Изменения в трансграничном управлении водными ресурсами стран Центральной Азии актуализи- ровали вопрос о приоритетности проблемы загрязнения речных вод в сравнении с проблемами стока и водораспределения. В данной работе продемонстрировано, что анализируя динамики стока рек, их во- допотребления и загрязнения, можно установить приоритетность этих аспектов для водного менеджмента. На примере Тобол-Торгайского бассейна Казахстана показано, что для бассейнов такого типа ан- тропогенное загрязнение остается приоритетным фактором трансграничного водного менеджмента. Бас- сейн реки Тобол, впадающей в реки Иртыш и Обь, относится к бассейну Карского моря и расположен на территории Казахстана и России. Тобол-Торгайский водохозяйственный бассейн, расположенный в Кос- танайской области Казахстана, охватывает верховья реки Тобол и ее притоки. Установлено, что качество воды рек области стабильно в течение изучаемого десятилетия и по-прежнему формируется в основном природными факторами. Приоритетными загрязнениями в изучаемом бассейне являются тяжелые метал- лы и органические вещества, вносимые антропогенными источниками.

Słowa kluczowe

EN

anthropogenic input; Ob and Irtysh rivers; pollution; Tobol-Torgay Water Basin

PL

Irtysz; Ob; system wodnogospodarczy Toboł-Torgaj; zanieczyszczenia antropogeniczne

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2016
• Tom: no. 31
• Strony: 157--167
• Opis fizyczny: Bibliogr. 39 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Yunussova G.

• Kostanay State Baitursynov University, Agrarian Biological Faculty, Department of Ecology, Kostanay, Kazakhstan

autor

Mosiej J.

• Warsaw University of Life Sciences – SGGW, Faculty of Civil and Environmental Engineering, Department of Environmental Improvement, Nowoursynowska str. 166, 02-787 Warszawa, Poland

Bibliografia

• Agentstvo po statistike RK 2013. Ohrana okruzhayushchej sredy i ustojchivoe razvitie Kazahstana 2008–2012. Statisticheskij sbornik [Environmental protection and sustainable development of Kazakhstan. Statistical Bulletin]. Astana pp. 42.
• Akimat Kostanajskoj oblasti 2015. Vodnye resursy [Water resources] [online]. [Access 14.10.2015]. Available at: http://kostanay.gov.kz/akim-oblasti/analitika/prirodnyeresursy-i-prirodopolzovanie/vodnye-resursy/index.php
• BURLIBAEV M.J., AMIRGALIEV N.A., MURTAZIN E.ZH., SHENBERGER I.V., PEREVALOV A.S., BURLIBAEVA D.M. 2012. Sovremennoe sostoyanie gidrohimicheskogo rezhima i toksikologicheskih parametrov v transgranichnoj reke Ertis i harakter ih transformacii [The current state of the hydrochemical regime and toxicological parameters in transboundary river Irtysh and the nature of their transformation]. Gidrometeorologiya i ekologiya. No. 4 p. 118–135.
• BURLIBAEV M.J., MURTAZIN E.ZH., SHENBERGER I.V., BURLIBAEVA D.M. 2012. Sovremennoe sostoyanie zagryaznenie rek Central'noj Azii po transgranichnym stvoram v predelah territorii Kazahstana. V: Vodnomu sotrudnichestvu stran Central'noj Azii – 20 let: opyt proshlogo i zadachi budushchego [The current state of pollution of the rivers of Central Asia on the transboundary river stations within the territory of Kazakhstan. In: Water cooperation in Central Asia – 20 years: past experience and future challenges]. Central'no-aziatskaya mezhdunarodnaya nauchno-prakticheskayakonferenciya. Almaty, 20–21 sentyabrya 2012 g. [Access 10.11.2014]. Available at: www.libed.ru/konferencii-mehanika/464063-1-centralno-aziatskayamezhdunarodnaya-nauchno-prakticheskayakonferenciya-vodnomu-sotrudnichestvu-strancentralnoy-azii.php
• BURLIBAEV M.J., AMIRGALIEV N.A., MURTAZIN E.ZH., SHENBERGER I.V., PEREVALOV A.S., BURLIBAEVA D.M. 2013. Sovremennye sostoyaniya gidrohimicheskogo rezhima i toksikologicheskih parametrov v transgranichnyh rekah Balkash-Alakol'skogo bassejna [The current hydrochemical regime and toxicological parameters in transboundary rivers Balkhash-Alakol basin]. Gidrometeorologiya i ekologiya. No. 1 p. 117–128.
• BURLIBAEV M.J., AMIRGALIEV N.A., SHENBERGER I.V., PEREVALOV A.S., BURLIBAEVA D.M. 2013. Sovremennye gidroekologicheskie i toksikologicheskie problemy transgranichnogo stoka rek bassejna Zhaika (Urala) i harakter transformacii ih parametrov [Current hydroecological and toxicological issues of transboundary flow of Zhaik (Urals) basin rivers and the nature of the transformation parameters]. Gidrometeorologiya i ekologiya. No. 2 p. 76–107.
• BURLIBAEV M.J., AMIRGALIEV N.A., SHENBERGER I.V., PEREVALOV A.S., BURLIBAEVA D.M. 2013. Sovremennyj rezhim gidrohimicheskih i toksikologicheskih parametrov transgranichnogo stoka reki Syrdar'i i harakter ih transformacii v predelah territorii Kazahstana [The current regime of hydrochemical and toxicological parameters of cross-border flow of the Syrdarya river and the nature of their transformation within the territory of Kazakhstan]. Gidrometeorologiya i ekologiya. No. 3. p. 141–160.
• DEJNEKA V.K. 1996. Tehnicheskij otchet o rezul'tatah issledovanij himicheskogo i mikrokomponentnogo sostava poverhnostnyh rechnyh vod i donnyh osadkov vodotokov i vodohranilishch Kustanajskoj oblasti za 1995 g. [Technical report on the results of studies of the chemical and microcomponent composition of surface river waters and the sediments of watercourses and reservoirs of Kostanay region in 1995]. Kustanaj. Ministerstvo geologii i ohrany nedr Respubliki Kazahstana pp. 77.
• DEJNEKA V.K. 2010. Reka Tobol v Kazahstane (monografiya) [The Tobol River in Kazakhstan (monograph)]. Kostanay. Izd. Kostanay pp. 336.
• DZHUATOVA S.A., SEYDULLAEVA B.A. 2014. Analiz vodnyh resursov Kazahstana [Analysis of water resources of Kazakhstan] [online]. Almaty. Institut ekonomicheskih issledovanij ERI [Access 31.10.2014]. Available at: www.economy.kz/analitics/971/10799
• GAZALIYEV A.M. (ed.) 2014. Ekologiya i zdorov'e nacii. [Ecology and health of the nation]. Sbornik 7. Karaganda. Izd. Karagandinskogo gosudarstvennogo tehnicheskogo universiteta pp. 100.
• Goskomgidromet SSSR 1986. Vremennye metodicheskie ukazaniya po kompleksnoj ocenke kachestva poverhnostnyh i morskih vod po gidrohimicheskim pokazatelyam [Interim guidelines for a complex assessment of the quality of surface and marine waters acc. to hydrochemical indices]. Utv. Goskomgidromet SSSR 22.09.1986 g.
• GRID-Arendal 1998. Faktory vozdejstviya na vodnye resursy. V: Otchet o sostoyanii okruzhayushchej sredy v Kazahstane [Report on the state of the environment in Kazakhstan] [online]. [Access 31.11.2015]. Available at: http://enrin.grida.no/htmls/kazahst/soe2/soe/nav/water/wateruse.htm
• GRINYAEV S.N., FOMIN A.N. 2009. Aktual'nye voprosy primeneniya mehanizma birzhevoj torgovli dlya resheniya vodno-energeticheskih problem Central'noj Azii. Analiticheskij doklad [Pressing questions of application of the mechanism of exchange trade to address waterenergy problems in Central Asia. Analytical report]. Moskva. Centr strategicheskih ocenok i prognozov pp. 52.
• Institut geografii Respubliki Kazahstan 2010. Nacional'nyj atlas Respubliki Kazahstan. T. 1. Prirodnye usloviya i resursy [The national atlas of the Republic of Kazakhstan. Vol. 1. Natural conditions and resources]. Almaty. VIT BRAND pp. 150.
• KALINNIKOV V.T., MAKAROV V.N., MAKAROV D.V. 2002. Puti snizheniya otricatel'nogo vliyaniya na okruzhayushchuyu sredu sul'fidsoderzhashchih othodov [Ways to reduce the negative environmental impact of waste sulfide]. Geoekologiya, Inzhenernaya geologiya, Gidrogeologiya, Geokriologiya. No. 5 p. 425–435.
• Kazgidromet 2011. Harakteristika urovnya zagryaznennosti vod i himicheskij sostav vody. Bassejn reki Tobol [The characteristics of the level of water pollution and the chemical composition of water. The basin of the Tobol River]. Astana p. 4–7.
• Kazgidromet 2012. Informacionnyj byulleten' o sostoyanii okruzhayushchej sredy Respubliki Kazahstan za 2011 god [Newsletter on the state of the environment of the Republic of Kazakhstan in 2011]. Almaty pp. 29.
• KRISTENSEN P. 2004. The DPSIR Framework. In: Detailed assessment of the vulnerability of water resources to environmental change in Africa using river basin approach [online]. Nairobi, Kenya. UNEP Headquarters. [Access 31.10.2014]. Available at: wwz.ifremer.fr/dce/content/download/69291/913220/file/DPSIR.pdf
• KURTOV A. 2014. Vodnye resursy kak prichina konfliktov v Central'noj Azii [Water resources as a cause of conflict in Central Asia] [online]. Svobodnaya mysl’. No. 4 [Access 29.05.2015]. Available at: swom.info/entry/350-vodnye-resursy-kak-prichina-konfliktov-vcentralnj/
• MEDEU A.R., MALKOVSKY I.M., ISKAKOV N., TOLEUBAYEVA L.S. 2012. Vodnaya bezopasnost' Respubliki Kazahstan: problemy i resheniya [Water security of the Republic of Kazakhstan – problems and solutions]. Almaty. In-VodGeo pp. 200.
• MIRONENKO V.A., MOLSKIY E.V., RUMYNIN V.G. 1988. Izuchenie zagryazneniya podzemnyh vod v gornodobyvayushchih rajonah [The study of groundwater pollution in mining areas]. Leningrad. Nedra pp. 279.
• MOOS 2012. Metodicheskie rekomendacii po kompleksnoj ocenke kachestva poverhnostnyh vod po gidrohimicheskim pokazatelyam [Guidelines for a complex assessment of the quality of surface waters by hydrochemical indicators]. Astana pp. 67.
• PAVLICHENKO L.M., BIMAGAMBETOVA L.N., AKTYMBAEVA A.S. 2009. Ocenka vklada g. Kostanaj v transgranichnyj perenos medi na osnove chislennogo eksperimenta po ploskoj modeli turbulentnoj diffuzii zagryaznyayushchih veshchestv v reke Tobol [Assessing the contribution of Kostanay city in transboundary transport of copper based on a numerical experiment on a flat model of turbulent diffusion of pollutants in the Tobol River]. Westnik Kaz-NU. Seriya geograficheskaya. No. 2 p. 51–57.
• PDK, OBUV 1990. Obobshchennyj perechen' PDK i OBUV vrednyh veshchestv dlya rybohozyajstvennyh vodoemov [A generalized list of MAC and OSLI of harmful substances for fishery water bodies]. Moskva pp. 42.
• PK Institut Kazgiprovodhoz 2006. Shema kompleksnogo ispol'zovaniya i ohrany vodnyh resursov bassejna r. Tobol na territorii Respubliki Kazahstan. T. II. Vodnye ob''ekty, resursy i prirodoohrannye meropriyatiya. Kn. 2. Kachestvo vod i ekologicheskoe sostoyanie vodnyh ob''ektov [Scheme of complex use and protection of water resources of the Tobol River basin in area of the Republic of Kazakhstan. Vol. 2. Water bodies, resources and environmental protection measures. Book 2. Water quality and ecological state of water bodies]. Almaty pp. 80.
• PORYADIN V.I. 2014. Ekosistemnye resursy podzemnyh vod Kazahstana: metodologiya ocenki [Ecosystem groundwater resources of Kazakhstan: assessment methodology]. Izvestiya NAN RK. Seriya geologii i tehnicheskih nauk. No. 5 p. 47–57.
• Pravitel'stvo RK 2010. Programma integrirovannogo upravleniya vodnymi resursami i povysheniya effektivnosti vodopol'zovaniya Respubliki Kazahstan do 2025 goda [Integrated water resources management and improvement of water use efficiency in Kazakhstan till 2025]. Postanovlenie Pravitel'stva RK ot 11 oktyabrya 2010 g.
• PROON 2004. Obzor «Vodnye resursy Kazahstana v novom tysyacheletii» [Review of “Water Resources of Kazakhstan in the new millennium”]. Almaty pp. 132.
• PROON 2005. Doklad PROON o chelovecheskom razvitii v Central'noj Azii [UNDP report on human development in Central Asia] [online]. Regional'noe byuro PROON po stranam Evropy i Sodruzhestva Nezavisimyh Gosudarstv. ISBN 92-95042-65-2. [Access 11.11.2015]. Available at: http://www.un.org/ru/development/hdr/central_asia_2005.pdf
• RGP KazNIIJEK. AO NPO Evrazijskij centr vody 2011. Otchet o nauchno-issledovatel'skoj rabote «Kompleksnaya ocenka gidroekologicheskih problem Tobol-Torgajskogo vodnogo bassejna» (promezhutochnyj) [Report on the research work “Complex assessment of hydro-ecological problems of the Tobol Torgai water basin (interim)”]. Astana pp. 230.
• Sanitarno-epidemiologicheskie pravila i normy. No. 3.02.003-04. Sanitarno-epidemiologicheskie trebovaniya po ohrane poverhnostnyh vod ot zagryazneniya [Sanitaryepidemiological rules and norms. No. 3.02.003-04. Sanitary requirements for the protection of surface waters from pollution]. Almaty. Minzdrav pp. 93.
• SEVERSKIY I. 2004. Water-related problems of Central Asia: Some results of the (GIWA) International Water Assessment Program. AMBIO. Vol. 33. Iss. 1–2 p. 52–62.
• SIDOROVA L. 2008. Gosudarstva Central'noj Azii: Problemy sovmestnogo ispol'zovaniya transgranichnyh vodnyh resursov [The states of Central Asia: The problems of sharing of transboundary water resources]. Central'naya Aziya i Kavkaz. No. 1 (55) p. 92–105.
• Upravlenie po ekonomike i planirovaniyu 2011. Social'no-ekonomicheskij pasport Kostanajskoj oblasti [Socio-economic passport of the Kostanay region]. Kostanaj pp. 83.
• URYVAEV V.A. (ed.) 1959. Resursy poverhnostnyh vod rajonov osvoeniya celinnyh i zalezhnyh zemel'. T. 11. Kustanajskaya oblast' [Surface water resources in areas of virgin and fallow lands. Vol. 11. Kostanay region]. Leningrad. Gidrometeoizdat pp. 299.
• VESELOV V.V., MAHMUTOV T.T., SKIDANOV A.T. 1993. Tehnogennye gidrogeologicheskie processy na zhelezorudnyh mestorozhdeniyah Severnogo Kazahstana [Man-made hydrogeological processes on the iron-ore deposits in Northern Kazakhstan]. Almaty. Gylym. ISBN 5-628-01116-9 pp. 320.
• Wikipedia undated. Tobol River [online] [Access 11.11.2015] Available at: https://en.wikipedia.org/wiki/Tobol_River
• ZHAKAEV M.A. 2007. Sanitarno-gigienicheskaya harakteristika reki Tobol v usloviyah ekspluatacii kaskada vodohranilishch v predelah Kostanajskoj oblasti. V: Sovremennye problemy Tobol-Torgajskogo bassejna [Sanitary-hygienic characteristics of the Tobol River in using of the reservoirs cascade within the Kostanay region. In: Recent problems in Tobol-Torgay basin]. Informacionnyj byulleten'. Almaty. PROON Kazakhstan p. 22–25.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).