Kadm i jego związki nieorganiczne. Metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

• Autorzy: Surgiewicz Jolanta

Identyfikatory

DOI

10.54215/PiMOSP/4.113.2022

Warianty tytułu

EN

Cadmium and its inorganic compounds. Determination in workplace air

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kadm i jego związki nieorganiczne powodują raka płuc. Wykazano także zależność między narażeniem ludzi na kadm i jego związki a rakiem nerek i prostaty. Szacuje się, że na kadm i jego związki jest narażonych kilka tysięcy osób zatrudnionych w hutnictwie, przy produkcji akumulatorów, stopów, pigmentów, tworzyw sztucznych oraz przy spawaniu. W Polsce wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla kadmu (CAS: 7440-43-9) i jego związków nieorganicznych została zmieniona. Wartość NDS mająca obowiązywać od 2027 roku odnosi się do frakcji wdychalnej i wynosi 0,001 mg/m³ . W okresie przejściowym od lipca 2021 do 2027 roku przyjęto wartość NDS wynoszącą 0,004 mg/m³ . Opracowano metodę oznaczania kadmu i jego nieorganicznych związków umożliwiającą oznaczanie tej substancji w powietrzu na stanowiskach pracy z wykorzystaniem metody absorpcyjnej spektrometrii atomowej z elektrotermiczną atomizacją (ET-AAS), zgodną z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN 482. Kadm oznaczano w zakresie stężeń: 0,10 ÷ 1,00 i 0,50 ÷ 5,00 µg/l. Uzyskano oznaczalność metody w powietrzu na stanowiskach pracy wynoszącą 0,0001 mg/m³ oraz możliwość oznaczania tej substancji w zakresie stężeń 0,00010 ÷ 0,0104 mg/m³ dla próbki powietrza 480 l. Przedstawiona metoda umożliwia oznaczanie kadmu i jego związków nieorganicznych w powietrzu na stanowiskach pracy w wymaganym zakresie 0,1 ÷ 2 nowych wartości NDS. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

Cadmium and its inorganic compounds cause lung cancer. A relationship between human exposure to cadmium and its inorganic compounds and renal and prostate cancer has also been demonstrated. It is estimated that several thousand people employed in metal production are exposed to cadmium and its inorganic compounds; in metallurgy, in the production batteries, alloys, pigments, plastics and welders. The values of the maximum allowable concentration (NDS) for cadmium [7440-43-9] and its inorganic compounds in Poland were changed. The NDS value, which is meant to become obligatory from 2027, refers to the inhalable fraction and amounts to 0.001 mg/m³ . In the transition period from July 2021 to 2027, the NDS value was set at 0.004 mg/m³ . A method for the determination of cadmium and its inorganic compounds was developed, enabling the determination of this substance in the air at workplaces with the use of the atomic absorption spectrometry with electrothermal atomization (ET AAS), in accordance with the requirements of the European standard PN-EN 482. Cadmium was determined in the concentration range: 0.10–1.00 µg/l and 0.50–5.00 µg/l. The method’s determination in the air at workplaces of 0.0001 mg/m³ was obtained for, as well as the possibility of determining this substance in the concentration range of 0.00010–0.0104 mg/m³ for a 480-l air sample. The presented method enables the determination of this substance in the air at workplaces in the required range of 0.1–2 new NDS values. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

Słowa kluczowe

PL

kadm; związki kadmu; metale rakotwórcze; metoda analityczna; powietrze na stanowiskach pracy; narażenie zawodowe; nauki o zdrowiu; inżynieria środowiska

EN

cadmium; cadmium compounds; carcinogenic metals; analytical method; workplace air; occupational exposure; health sciences; environmental engineering

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 3 (113)
• Strony: 153--183
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Surgiewicz Jolanta

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa, ul. Czerniakowska 16 POLAND

• https://orcid.org/0000-0002-3936-5897

Bibliografia

• 1. Dobecki M. (2012). Walidacja metod pomiarowych i szacowanie niepewności pomiaru czynników chemicznych w powietrzu na stanowiskach pracy [Validation of measurement methods and estimation of uncertainty of measurement of chemical agents in the air at workstations]. Med. Pr. 63(6), 723-732.
• 2. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/983 z 5 czerwca 2019 r. zmieniająca dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy. Dz. Urz. UE L 164/23 z 20.06.2019 [Directive (EU) 2019/983 of the European Parliament and of the Council of 5 June 2019 amending Directive 2004/37/EC on the protection of workers from the risks related to exposure to carcinogens or mutagens at work. OJEU L 164/23].
• 3. GESTIS (2019). GESTIS Substance database. BG Institute for Occupational Safety Health. Sankt Augustin. Germany.
• 4. HSDB, Hazardous Substances Data Bank (2019). U.S. National Library of Medicine (NLM). Toxicology Data Network (TOXNET). USA.
• 5. Patnaik P. (2002). Handbook of inorganic chemicals. McGraw-Hill. New York.
• 6. PN-EN ISO 21832:2020-10 – wersja angielska. Powietrze na stanowiskach pracy – Metale i metaloidy w cząstkach zawieszonych w powietrzu – Wymagania dotyczące oceny procedur pomiarowych [Workplace air – Metals and metalloids in airborne particles – Requirements for evaluation of measuring procedures].
• 7. PN-EN 482+A1:2016 Narażenie na stanowiskach pracy – Wymagania ogólne dotyczące charakterystyki procedur pomiarów czynników chemicznych [Workplace exposure – General requirements for the performance of procedures for the measurement of chemical agents].
• 8. PN-Z-04008-7:2002/Az1:2004 Ochrona czystości powietrza - Pobieranie próbek – Zasady [Polish standard].
• 9. PN-Z-04102-3:2013-10 Ochrona czystości powietrza – Badania zawartości kadmu i jego związków - Część 3: Oznaczanie kadmu i jego związków na stanowiskach pracy metodą płomieniową absorpcyjnej spektrometrii atomowej [Polish standard].
• 10. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU 2018 poz. 1286 wraz z późn. zm. DzU 2020 poz. 61 [Polish legal act].
• 11. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniającego i uchylającego dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 zwane rozporządzeniem GHS. Dz. Urz. UE 353 z 31.12.2008 r. [Regulation (EC) No 1272/2008 of the European Parliament and of the Council of 16 December 2008 on classification, labelling and packaging of substances and mixtures, amending and repealing Directives 67/548/EEC and 1999/45/EC, and amending Regulation (EC) No 1907/2006. OJEU L 353].
• 12. Sapota A., Daragó A., Jakubowski M. (2019). Kadm i jego związki nieorganiczne – w przeliczeniu na Cd – frakcja wdychalna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego [Cadmium and its inorganic compounds – as CD – inhalable fraction. Documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)] Podst. Metod. Ocen. Srod. Pr. 4(102), 5–41.
• 13. Surgiewicz J. (2011). Kadm i jego związki nieorganiczne [Cadmium and its inorganic compounds]. Podst. Metod. Ocen. Srod. Pr. 1(67), 123-128.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).