Technologia ATES i możliwość jej zastosowania w rejonie piotrkowskim

• Autorzy: Bujakowski W. , Bielec B. , Skrzypczak R.

Warianty tytułu

EN

ATES Technology and the possibility of its application in the Piotrków region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł wprowadza w zagadnienie zastosowania systemów ATES, tj. magazynowania energii cieplnej w warstwach wodonośnych. Korzystając m.in. z doświadczeń holenderskich, światowego potentata w stosowaniu rozwiązań ATES, przybliżono wyniki badań modelowych oddziaływania na środowisko dużych systemów oraz problem skali instalacji w kontekście ich mocy i potrzebnych środków inwestycyjnych dla realizacji takich obiektów. Przedstawiono najciekawsze europejskie rozwiązania dla systemów ATES wykorzystujących poziomy wodonośne w różnych warunkach geologicznych. Scharakteryzowano położenie geograficzne rejonu piotrkowskiego oraz występujące tam użytkowe piętra wodonośne (czwartorzędowe i górnokredowe) a także zbiorniki geotermalne (dolnokredowy, jurajski i triasowy). W przypadku piętra czwartorzędowego wskazano dodatkowo na związane z nim uwarunkowania geomorfologiczne, przyrodnicze oraz aerosanitarne.

EN

The article introduces the issue of the use of ATES systems – technology of thermal energy storage in water aquifers. Based on Dutch experience, a world leader in the application of ATES solutions, model results of the environmental impact of large systems and the problem of scale installations in the context of their power and the necessary investment resources for the implementation of such facilities are brought closer. The most interesting European solutions for ATES systems using aquifers in various geological conditions are presented. The geographic location of the Piotrków region is characterized along with the usable water-bearing horizons (Quaternary and Upper Cretaceous) and geothermal reservoirs (Lower Cretaceous, Jurassic and Triassic) occurring there. In the case of the Quaternary horizon, additionally geomorphological, natural and aero sanitary conditions are also generally described.

Słowa kluczowe

PL

systemy ATES; oddziaływanie na środowisko; skala instalacji; specyfika warunków geologicznych; podziemne użytkowe i geotermalne poziomy wód rejonu piotrkowskiego

EN

ATES systems; impact on environment; scale installations; specifics of geological conditions; usable and geothermal aquifers in the Piotrków region

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 92
• Strony: 373--390
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys., tab., wykr., zdj.

Twórcy

autor

Bujakowski W.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Bielec B.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

autor

Skrzypczak R.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

Bibliografia

• [1] Andersson, O. 2009. The ATES Project at the Stockholm Arlanda Airport – Technical Design and Environmental Assessment. Effstock Conference Proceedings, 14–17.06.2009, Sztokholm. [Online] Dostępne w: http://intraweb.stockton.edu/eyos/energy_studies/content/docs/effstock09/Session_6_3_ATES_Applications/56.pdf [Dostęp: 10.02.2016].
• [2] Boid, N. i Dronsfield, S. 2013. Storing heat underground. UTES and ATES systems can help developments meet UK government renewable-energy targets. GeoDrilling International, March. [Online] Dostępne w: www.geodrillinginternational.com [Dostęp: 10.02.2016].
• [3] Bujakowski, W. red. 2014. Studium rozpoznania i zagospodarowania lokalnych zasobów Lokalnej Grupy Działania „BUD-UJ RAZEM”. Kraków: IGSMiE PAN, s. 102.
• [4] Desmedt, J., Hoes, H. i Lemmens, B. 2007. Shallow geothermal applications in Belgium. Proceedings European Geothermal Congress 2007. Unterhaching, Germany, 30 May–1 June 2007. [Online] Dostępne w: https://pangea.stanford.edu/ERE/pdf/IGAstandard/EGC/2007/142.pdf [Dostęp: 10.02.2016].
• [5] Dickinson i in. 2008 – Dickinson, J., Buik, N., Matthews, M. i Snijders, A. 2008. Aquifer thermal energy storage: theoretical and operational analysis. Geotechnique t. 58, z. 00, s. 1–12 [doi: 10.1680/geot.2008.58.00.1].
• [6] EU Commission SAVE Programme i Nordic Energy Research, 2004. Tabl. 4,2. [Online] Dostępne w: http://www.underground-energy.com/ATES.html] [Dostęp: 10.02.2016].
• [7] Generalna Dyrekcja Lasów Państwowych, 2014. [Online] Dostępne w: http://www.lasy.gov.pl/nasze-lasy/mapa-lasow [Dostęp: 10.02.2016].
• [8] Godschalk, M. i Bakema, G. 2009. 20 000 ATES Systems in the Netherlands in 2020 – Major step towards a sustainable energy supply. Proceedings Effstock 2009, Stockholm. [Online] Dostępne w: http://intraweb.stockton.edu/eyos/energy_studies/content/docs/effstock09/Session_10_3_Overviews/94.pdf [Dostęp: 10.02.2016].
• [9] Górecki, W. red. 2006. Atlas zasobów geotermalnych na Niżu Polskim, Zakład Surowców Energetycznych, AGH – WGGiOŚ, Kraków, s. 484.
• [10] HYDROEKO 2014. Rodzoch, A., Muter, K. i Manuszak, M. Dokumentacja hydrogeologiczna określająca warunki hydrogeologiczne w związku z ustanawianiem obszarów ochronnych Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 401. Warszawa. Przegląd Geologiczny t. 63, nr 10/2, s. 1037–1041.
• [11] IFTech, 2012 – An Introduction to Aquifer Thermal Energy Storage (ATES). Rehau Workshop, 31.05.2012. [Online] Dostępne w: http://www.icax.co.uk/pdf/IFTech_Presentation_Rehau_31May2012.pdf [Dostęp: 10.02.2016].
• [12] Kazmann, R.G. 1971. Exotic uses of aquifers. Journal of Irrigation and Drainage Division (ASCE), t. 97, z. IR3, s. 515–522.
• [13] Kleczkowski, A.S. red. 1990. Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony, skala 1:500 000. Instytut Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej AGH, Kraków.
• [14] Kondracki, J. 2002. Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN, ISBN 83-01-13897-1.
• [15] Law, R. i Nicholson, D. 2009. ATES in fractured chalk: site investigation techniques to model system sustainability. [Online] Dostępne w: http://intraweb.stockton.edu/eyos/energy_studies/content/docs/effstock09/Session_6_3_ATES_Applications/54.pdf [Dostęp: 10.02.2016].
• [16] Luxiang, S. i Manfang, B. 1984. Case history, 9.2, Shanghai, China [W:] Guidebook to studies of land subsidence due to ground-water withdrawal ed. J.F. Poland, Paris: UNESCO. s. 155–160.
• [17] Rabbimov i in. 1971 – Rabbimov R.T., Umarov G.Y., Zakhidov R.A., 1971. Storage of solar energy in sandy-gravel ground. Geliotekhnika t. 7, z. 5, s. 57–64.
• [18] Rodzoch, A. i Pazio-Urbanowicz, K. 2015. Zasilanie i drenaż wód podziemnych GZWP nr 401 (Zbiornik Niecka Łódzka) w świetle badań modelowych. Przegląd Geologiczny t. 63, nr 10/2, s. 1037–1041.
• [19] Sanner B., Kabus F., Seibt P., Bartels J., 2005 – Underground Thermal Energy Storage for the German Parliament in Berlin – System Concept and Operational Experiences. [Online] Dostępne w: http://www.sanner-online.de/media/1438.pdf [Dostęp: 10.02.2016].
• [20] Schaetzle i in. 1980 – Schaetzle, W.J., Brett, C.E., Grubbs, D.M. i Seppanen, M.S. 1980. Thermal energy storage in aquifers: Design and applications. New York: Pergamon.
• [21] Snijders, A.L. i Aarssen, M.M. van. 2003. Big is beautiful? Application of large scale energy storage in the Netherlands. Futurestock’ 2003. The 9th International Conference on Thermal Energy Storage, Warszawa, s. 83–88.
• [22] Stankiewicz, Z. red. 1979. Województwo piotrkowskie. Monografia regionalna. Zarys dziejów, obraz współczesny, perspektywy rozwoju. Uniwersytet Łódzki. Łódź–Piotrków Trybunalski, s. 102.
• [23] SWECO 2007. Aquifer Storage at Långåsen, Arlanda Stockholm Airport. Permit Application. SWECO, Malmö, May 11, 2007 (in Swedish).

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.