Pozycja chronostratygraficzna granicy neogen/czwartorzęd

• Autorzy: Marks L.

Warianty tytułu

EN

Chronostratigraphic setting of the Neogene/Quaternary boundary

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Spełniając wieloletnie postulaty badaczy czwartorzędu, Komitet Wykonawczy Międzynarodowej Unii Nauk Geologicznych (IUGS) ratyfikował propozycję Międzynarodowej Komisji Stratygrafii obniżenia dolnej granicy czwartorzędu do dolnej granicy piętra gelas (2,588 Ma), a dolna granica plejstocenu została obniżona do tego samego poziomu. Dotychczasowa dolna granica czwartorzędu i plejstocenu, wyznaczona przez stratotyp Vrica w południowych Włoszech i datowana astronomicznie na 1,806 Ma, została utrzymana, ale jako dolna granica piętra kalabr, czyli piętra drugiego od dołu w zrekonstruowanym oddziale plejstocen. Nowa dolna granica czwartorzędu odzwierciedla moment kluczowych zmian klimatu Ziemi w pobliżu granicy epok paleomagnetycznych Gauss i Matuyama. Punkt krytyczny tych zmian został przekroczony około 2,7 Ma, kiedy nastąpiła drastyczna przebudowa cyrkulacji oceanicznej, spowodowana ostatecznym zamknięciem przesmyku panamskiego oraz zmniejszeniem zasolenia wód powierzchniowych Oceanu Arktycznego. Sprzyjało to utworzeniu stałej pokrywy lodowej w Arktyce, a wywołany tym wzrost albedo doprowadził do dramatycznej i jak dotąd nieodwracalnej ewolucji Ziemi, zdominowanej od tego czasu przez epokę lodową, z wielokrotnymi transgresjami lądolodów na kontynentach półkuli północnej.

EN

Many years’ consequent postulates of Quaternary scientists resulted in a decision of the Executive Committee of the International Union of Geological Sciences (IUGS) to ratify a proposal of the International Commission on Stratigraphy to lower the base of the Quaternary to the lower boundary of the Gelasian stage. Simultaneously, the lower boundary of the Pleistocene has been moved to the same position. The previous lower chronostratigraphic boundary of the Quaternary, represented by the Vrica stratotype in southern Italy, has been hardly recognizable outside the Mediterranean Region and neither biostratigraphic indices nor traces of extreme geological events could be found in this very place. On the other hand, an establishment of the Vrica site as the stratotype for the Neogene/Quaternary boundary (equivalent to the Pliocene/Pleistocene boundary) was a driving force to create the Gelasian as a new and uppermost stage of the Pliocene. The Gelasian filled a hiatus between the upper boundary of the Piacenzian stage at Castell Arquato and the boundary of the so-called Plio-Pleistocene at Vrica. The lower boundary of the Gelasian was defined at 2.588 Ma, close to a boundary of the palaeomagnetic epochs Gauss and Matuyama. The new lower boundary of the Quaternary reflects a principal transformation of the climate on the earth. A critical change occurred at about 2.7 Ma, when a severe reconstruction of the thermohaline circulation took place, caused by a final closure of the Panama Straits and inflow of freshwater to the Arctic Ocean. The latter favoured development of constant ice covers in the Arctic, a higher albedo of which resulted in initiation of the ice ages in the northern hemisphere.

Słowa kluczowe

PL

chronostratygrafia; czwartorzęd; plejstocen; gelas; GSSP

EN

chronostratigraphy; Quaternary; Pleistocene; Gelasian; GSSP

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 438
• Strony: 93--97
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys.

Twórcy

autor

Marks L.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• 1. AGUIRRE E., PASINI G., 1985 — The Pliocene – Pleistocene boundary. Episodes, 8, 2: 116–120.
• 2. ARDUINO G., 1760 — Sopra varie sue Osservzioni fatte in diverse parti del Territorio di Vicenza, ed altrove, appartenenti alla Teoria Terrestre, ed alla Mineralogia. List do Prof. Antonio Vallisnieri z 30. marca 1759 roku. Nuova Raccolta di Opuscoli Scientifici e Filologici (Venice), 6.
• 3. BARTOLI G., SARNTHEIN M., WEINELT M., ERLENKEUSER H., GARBE-SCHÖNBERG D., LEA D.W., 2005 — Final closure of Panama and the onset of northern hemisphere glaciation: Earth Planet. Sci. Lett., 237: 33–44.
• 4. BOWEN D.Q., GIBBARD P.L., 2007 — The Quaternary is here to stay. J. Quat. Sci., 22, 1: 3–8.
• 5. DEINO A.L., KINGSTON J.D., GLEN J.M., EDGAR R.K., HILL A., 2006 — Precessional forcing of lacustrine sedimentation in the late Cenozoic Chemeron Basin, Central Kenya Rift, and calibration of the Gauss/Matuyama boundary. Earth Planet. Sci. Lett., 247: 41–60.
• 6. DESNOYERS J., 1829 — Observations sur un ensemble de depots marins plus récents que les terrains tertiaires du bassins de la Seine, et constituant une formation géologique distincte: précédees d’un apercu de la nonsimultanéité de bassins tertiaires. Annales scientifiques naturelles, 16: 171–214, 402–419.
• 7. GIBBARD P.L., HEAD J.M., WALKER J.C., ALLOWAY B., BEU A.G., COLTORTI M., HALL V.M., LIU J., KNUDSEN K.L., KOLFSCHOTEN VAN T., LITT T., MARKS L., MCMANUS J., PARTRIDGE T.C., PIOTROWSKI J.A., PILLANS B., ROUSSEAU D.-D., SUC P., TESAKOV A.S., TURNER C., ZAZO C., 2010 — Formal ratification of the Quaternary System/Period and the Pleistocene Series/Epoch with a base at 2.58 Ma. J. Quatern. Sci., 25, 2: 96–102.
• 8. HEAD M.J., GIBBARD P., SALVADOR A., 2008 — The Quaternary: its character and definition. Episodes, 31, 2: 234–238.
• 9. HÖRNES M., 1853 — Mittheilungen an Professor Bronn gerichtet. Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geologie, Geognosie und Petrefakten-kunde, 1853: 806–810.
• 10. KAMEO K., SATO T., 2000 — Biogeography of Neogene calcareous nannofossils in the Caribbean and eastern equatorial Pacific – floral response to the emergence of the Isthmus of Panama. Mar. Micropaleontol., 39: 201–218.
• 11. KING W.B.R., OAKLEY K.P., 1949 — Definition of the Pliocene-Pleistocene boundary. Nature, 163: 186–187.
• 12. LYELL C., 1839 — On the relative ages of the Tertiary deposits commonly called „Crag”, in the counties of Norfolk and Suffolk. Magazine of Natural History (new series), 3: 313–330.
• 13. PRAT S., 2007 — The Quaternary boundary: 1.8 or 2.6 millions years old? Contributions of early Homo. Quaternaire, 18: 99–107.
• 14. RACKI G., NARKIEWICZ M., 2006 — Polskie zasady stratygrafii. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 15. RIO D., SPROVIERI R., CASTRADORI D., DI STEFANO E., 1998 — The Gelasian Stage Upper Pliocene: a new unit of the global standard chronostratigraphic scale. Episodes, 21: 82–87.
• 16. SALVADOR A., 2006a — The Tertiary and the Quaternary are here to stay. Am. Assoc. Petrol. Geol. Bull., 90: 21–30.
• 17. SALVADOR A., 2006b — A stable Cenozoic geologic time scale is indispensable. Episodes, 29: 43–45.
• 18. SELLI R., CATI F., red., 1977 – Proceedings of the 2nd Symposium on the Neogene–Quaternary boundary. Giorn. Geol., 41: 1–459.
• 19. SUC J.-P., BERTINI A., LEROY S.A.G., SUBALLYOVA D., 1997 — Towards the lowering of the Pliocene/Pleistocene boundary to the Gauss-Matuyama reversal. Quat. Internat., 40: 37–42.
• 20. WALSH S.L., 2006 — Hierarchical subdivision of the Cenozoic Era: A venerable solution, and a critique of current proposals. Earth Sci. Rev., 78: 207–237.