Place making or place taking in the context of architectural design education

• Autorzy: Świątek Leszek

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2023.56.B-07

Warianty tytułu

PL

Tworzenie czy odkrywanie miejsca w kontekście edukacji projektowania architektonicznego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

By succumbing to the propaganda that design is about creating the 'new', we escape from reflecting on the moment of discovery in a living ecosystem. Reflective practice allows us to understand the continuity of development and provides an opportunity to engage speculative users in the acceptance of a symbiotically designed space, as opposed to revolutionary acts of uncritical design. The combination of theory and practice on the basis of projects carried out in the first years of study leads to Poiesis, as well as a sense of responsibility for lost natural capital, progressive gentrification or the disappearance of local activity.

PL

Ulegając propagandzie designu, że projektowanie jest zawsze kreatywnym tworzeniem „nowego”, umyka refleksja nad momentem odkrycia: (już istniejącego) miejsca, (już pomyślanej) idei, (już zastanej) relacji w realnie funkcjonującym ekosystemie. Praktyka refleksyjna pozwala zrozumieć ciągłość procesu rozwoju lub konsekwencje jego przerwania. Daje możliwość spekulatywnego włączania obecnych i przyszłych użytkowników w proces adaptacji i akceptacji odkrywanej i projektowanej symbiotycznie przestrzeni, w przeciwieństwie do rewolucyjnych aktów bezkrytycznego designu. Łączenie teorii i praktyki na podstawie refleksyjnych projektów realizowanych na pierwszych latach studiów prowadzi do poszukiwania piękna w postaci Poiesis i uświadamia odpowiedzialność za skutki traconego kapitału naturalnego, narastanie procesów gentryfikacji czy zanik lokalnej aktywności.

Słowa kluczowe

EN

ecosystem restitution; reflective practice; theoria; praxis; poiesis

PL

praktyka refleksyjna; restytucja ekosystemu; teoria; praktyka; poezja

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 56
• Strony: 129--142
• Opis fizyczny: Bibliogr. 48 poz., fot., tab.

Twórcy

autor

Świątek Leszek

• West Pomeranian University of Technology in Szczecin. Faculty of Architecture, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-7572-7365

Bibliografia

• [1] Alexander Ch. (2008) Język wzorców, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• [2] Auge M. (2010) Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• [3] Bańka, A. (2016) Behawioralne podstawy projektowania architektonicznego, Stowarzyszenie Psychologia Architektura, Poznań.
• [4] Barełkowski, R. (2009) Pęknięcie struktury. Nauczanie architektury w czasach przesilenia, Przestrzeń i Forma, 11, 53-68.
• [5] Baudrillard, J. (2005) Symulakry i symulacja, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• [6] Birkeland J. (2008, Positive Development: From Vicious Circles to Virtuous Cycles Through Built Environment Design, Routledge, Abingdon.
• [7] Bernheimer, L. (2018) Potęga przestrzeni wokół nas, Wydawnictwo Amber, Warszawa.
• [8] Bondar, J. (2012) Dydaktyka przyjazna twórczości – metody heurystyczne, Przestrzeń i Forma, 18, 47-64.
• [9] Brophy, V.; Lewis, J.O. (2011) A Green Vitruvius: Principles and Practice of Sustainable Architectural Design, Earthscan, London, Washington,
• [10] Brown, C. P.; Roediger III, H.L.; McDaniel, M.A. (2016) Harvardzki poradnik skutecznego uczenia się, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa, 29 .
• [11] Brownell, B.; Swackhamer, M. (2015) Hypernatural: Architecture’s New Relationship with Nature, Princeton Architectural Press, New York.
• [12] Cern, M.K. (2004) Praxis jako korzeń transcendencji w filozofii Martina Heideggera , PRINCIPIA XXXVIIXXXVIII,
• [13] Colomina, B., Wigley, M. (2016) Are we human? Notes on an archeology of design, Lars Muller Publishers, Zurich.
• [14] de Chardin, P.T. (1962) Człowiek. Struktura i kierunki ewolucji grupy zoologicznej ludzkiej, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.
• [15] Gehl J. (2009) Życie między budynkami. Użytkowanie przestrzeni publicznych, Wydawnictwo RAM, Kraków
• [16] Gorajski (2023), Jak młodzi ludzie widzą przyszłość prawobrzeża. https://ekurier.24kurier.pl/Art/Show/179086 (Accessed: 17.02.23.)
• [17] Hanser, D.A.; Morgan, Ch.E. (1984) Firmitas, Utilitas, Venustas: Architecture and Society, Kendal, Hunt Publishing Company, Dubuque.
• [18] Ingle, B. R. (2013) Design Thinking dla przedsiębiorców i małych firm. Potęga myślenia projektowego w codziennej pracy, Wydawnictwo Helion, Gliwice, p. 119 (projektowanie dla zmiany) p. 66
• [19] Jencks, Ch., Kropf, K. (2013) Teorie i manifesty architektury współczesnej, Grupa Sztuka Architektury, Warszawa.
• [20] Jormakka, K. (2014) Design Methods, Birkhauser, Basel.
• [21] Kellert, S. R. (2018) Nature by Design. The Practice of Biophilic Design, Yale University Press, New Haven, London
• [22] Kibert J.Ch., Sendzimir J., Guy B. (2002) Construction Ecology. Nature as the basis for green buildings, Spoon Press, London, New York.
• [23] Koolhaas, R. (2017) Śmieciowa przestrzeń. Teksy, Fundacja Centrum Architektury, Warszawa.
• [24] Kosiński, W. (2011) Nauczanie projektowania – symulacja realnej praktyki zawodowej, Przestrzeń i Forma, 11, 7-26.
• [25] Latour, B. (2018) Down to Earth: Politics in the New Climatic Regime, Polity Press, Cambridge.
• [26] Lewicka, M. (2021) Psychologia miejsca, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• [27] Loegler, R. (2011) Uczyć teorii architektury, Przestrzeń i Forma, 11, 149-154.
• [28] Łuka, M. (2018) Poiesis a praxis – przeszłość przyszłości pracy ludzkiej, Szkoła, zawód, praca. Nr 14, 43-52.
• [29] Maciejczak, M. (2007), Czasowość i jedność świadomości - Kant, Husserl, Merleau-Ponty, Principia XLVIIXLVIII,
• [30] Mau, B.: The Institute without Boundaries (2010) Massive Change, Phaidon Press Limited, London.
• [31] Moser, C. (2014) Architecture 3.0: The Disruptive Design Practice Handbook. Routledge, Abingdon: 11–22.
• [32] Nawrocka K. (2023). Ukryty skarb, którego inne miasta nie mają”. Studenci architektury i ich pomysły na otoczenie lotniska w Dąbiu. https://wszczecinie.pl/ukryty-skarb-ktorego-inne-miasta-nie-maja-studenciarchitektury-i-ich-pomysly-na-otoczenie-lotniska-w-dabiu/43653. (Accessed: 19.02.23.)
• [33] Niezabitowska, E.D. (2014) Metody i techniki badawcze w architekturze. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• [34] Norberg - Schulz Ch. (1999) Znaczenie w architekturze Zachodu, Wydawnictwo Murator , Warszawa.
• [35] Norberg - Schulz Ch. (2000) Bycie, przestrzeń i architektura, Wydawnictwo Murator , Warszawa.
• [36] Papanek V. (2012) Dizajn dla realnego świata, Recto Verso, Łódź.
• [37] Pressman, A.(2019) Design Thinking: A Guide to Creative Problem Solving for Everyone. Routledge, Abingdon; 13–50.
• [38] Radziechowski, D. (2010) Analiza theoria i praxis drogą do identyfikacji humanum (Boecjusz, Wojtyła), Studia Theologica Varsaviensia, nr 48/2, s. 161‒176.
• [39] Roggema, R. (2017) Research by Design: Proposition for a Methodological Approach", Urban Science 1, no. 1: 2. [online]. Available at: https://doi.org/10.3390/urbansci1010002 (Accessed: 05-05-2023).
• [40] Schon, D.A. (1984) The Reflective Practitioner. How professionals think in action, Basic Book, New York.
• [41] Scruton, R. (2017) Zielona filozofia. Jak poważnie myśleć o naszej planecie, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
• [42] Świątek L. (2006) Architektura Adaptatywna – wyzwanie dla społeczeństw postinformatycznych, Zastosowania Ergonomii Nr 1-3 Poznań – Wrocław – Zielona Góra, PAN Oddział w Poznaniu – Komisja Ergonomii, Oddział we Wrocławiu – Komisja Ergonomii, Polskie Towarzystwo Ergonomiczne, Centrum Zastosowań Ergonomii.
• [43] Świątek L. (2009) Evergreen. Trwałość w architekturze, Czasopismo Techniczne 1-A, Zeszyt 7, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• [44] Świątek L.(2015) Miasta spustoszone. Koncepcja rezyliencji w procesie regeneracji małych i średnich miast, Przestrzeń i Forma nr 23/zeszyt 1-2015.
• [45] Świątek, L.(2016) Biokultura – inżynieria ekologiczna w projektowaniu regeneratywnym, w Zrównoważone miasto – idee i realia, red. Januchta-Szostak A., Banach M., Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań.
• [46] Tuan Yi-Fu. (1987) Przestrzeń i miejsce, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• [47] Wahl, D.Ch. (2016) Designing Regenerative Cultures, Triarchy Press, Aberdour.
• [48] Zumthor, P. (2010) Myślenie architekturą, Karakter, Kraków.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).