Pomnik Historii w Gdyni - problemy ochrony głównej osi reprezentacyjnej miasta

• Autorzy: Sołtysik Maria Jolanta

Identyfikatory

DOI

10.35784/odk.38

Warianty tytułu

EN

Monument of history in Gdynia – problems with protection of the main representative axis of the city

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Pomnik Historii w Gdyni obejmuje ukształtowaną w okresie międzywojennym część Śródmieścia, której ważny fragment stanowi założenie Mola Południowego wraz z Basenem Jachtowym i aleją Jana Pawła II. Idea przestrzenna tego zespołu przedstawiona została w 1938 roku, w projekcie tzw. Dzielnicy Reprezentacyjnej, będącym bardzo oryginalną realizacją widokowego otwarcia miasta na port i morze. Ponieważ założenie to nie zostało w okresie międzywojennym dokończone, jest obecnie poddane silnej presji inwestycyjnej – zwłaszcza w rejonie ośrodka żeglarskiego. Obowiązujący plan miejscowy (2009, skorygowany w 2015) niestety dopuszcza tu zwarty sposób zabudowy, sprzeczny z historyczną koncepcją układu luźnego i otwartego na morze. Mimo że założenie Mola Południowego jest od 2007 roku objęte wpisem do rejestru zabytków, to procedury jego ochrony zawiodły, czego dowodem były wyniki przeprowadzonego w 2014 roku konkursu architektonicznego. Rozwiązaniem, które mogłoby ustrzec nas przed błędami planistycznymi powinien być „konserwatorski plan zarządzania Pomnikiem Historii”, wzorowany analogicznych planach zarządzania obiektami znajdującymi się na Liście Światowego Dziedzictwa.

EN

The Monument of History in Gdynia encompasses the part of the City Centre shaped in the interwar period, whose important part is the establishment of the South Pier together with the Yacht Harbour and John Paul II Avenue. The spatial idea of this complex was presented in 1938, in the project of the so-called Representative District, which is a very original realization of the scenic opening of the city to the port and the sea. Since this urban development was not completed in the interwar period, it is now under strong investment pressure, especially in the area of the sailing center. The current local plan (2009, amended in 2015) unfortunately allows for a compact way of development, contrary to the historical concept of a loose and open sea system. Although the establishment of the South Pier has been included in the register of monuments since 2007, the procedures for its protection have failed, as evidenced by the results of the architectural competition held in 2014. The solution that could protect us from planning errors should be a "conservation plan for the management of the Monument of History", modelled on similar plans for the management of objects included in the World Heritage List and preceding granting the status of the Monument of History.

Słowa kluczowe

PL

Pomnik Historii w Gdyni; Molo Południowe; dzielnica reprezentacyjna; plan miejscowy; plan zarządzania Pomnikiem Historii

EN

Monument of History in Gdynia; South Mole; Premiere District; local development plan; Monument of History management plan

• Wydawca: Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS ; Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
• Rocznik: 2019
• Tom: Nr 7
• Strony: 181--192
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz., fot., ryc.

Twórcy

autor

Sołtysik Maria Jolanta

• Katedra Historii, Teorii Architektury i Konserwacji Zabytków Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej

Bibliografia

• 1. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 marca 2015, poz. 356 i z dnia 28 marca 2017, poz. 654.
• 2. Sołtysik M., (1993). Gdynia – miasto dwudziestolecia międzywojennego. Urbanistyka i architektura. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (ss. 294-305 i 342-344).
• 3. Sołtysik M. J. , (2011). Modernistyczne centrum miasta – ewolucja idei Dzielnicy Reprezentacyjnej Gdyni 1926-2007 [w:] M. J. Sołtysik, R. Hirsch (Ed), Architektura pierwszej połowy XX wieku i jej ochrona w Gdyni i w Europie (ss. 51-62). Gdynia: Urząd Miasta Gdyni 2011.
• 4. Uchwała nr XXXVII/839/09 Rady Miasta Gdyni z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części dzielnicy Śródmieście w Gdyni, rejon Skweru Kościuszki oraz Jana z Kolna i 10 Lutego. Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego (dalej cyt. Dz. Urz. Woj. Pom.) z 27 stycznia 2010 r., nr 12, poz. 220.
• 5. Uchwała nr XV/315/15 Rady Miasta Gdyni z dnia 30 grudnia 2015 r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części dzielnicy Śródmieścia w Gdyni, rejon Skweru Kościuszki oraz ulic Jana z Kolna i 10 Lutego, Dz. Urz. Woj. Pom. z dnia 27 stycznia 2016 r., poz. 270.