Idea kompleksowego monitoringu sejsmologicznego na terenie eksploatacji geozasobów w Polsce

• Autorzy: Mirek Janusz , Koza Janusz , Łukasz Rudziński

Warianty tytułu

EN

Idea of complex seismological surveillance in the area of geological resource exploitation in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Sejsmiczność indukowana działalnością człowieka na terenie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego stanowi problem niemal od rozpoczęcia eksploatacji. W celu rejestracji zjawisk sejsmicznych zainstalowano sieci sejsmiczne nastawione na obserwację terenu LGOM lub poszczególnych kopalń. Najodleglejszą i najstarszą sieć stanowią sejsmometry regionalnych sieci międzynarodowych. Z kolei najbliżej ognisk wstrząsów znajdują się sejsmometry sieci dołowych. Najnowszą siecią sejsmiczną zainstalowaną na terenie 3 gmin ponad kopalniami miedziowymi jest Lumineos, złożona z sejsmometrów i akcelerometrów. Kopalnie i gminy posiadają także powierzchniowe sieci akcelerometryczne przeznaczone do obserwacji wpływu drgań na powierzchnię. W pracy przedstawiono zalety i wady poszczególnych systemów rejestracji oraz koncepcje łączenia danych z poszczególnych sieci. Zasygnalizowano problemy z tym związane i możliwości, jakie połączone sieci mogą zaoferować, by pomóc w rozwiązywaniu zadań z zakresu sejsmologii i prac inżynierskich.

EN

There, in the article the idea of a new approach to seismological observations in mining areas in Poland is presented. Based on experience in working with different networks in the LGCD (Legnica-Glogow Copper District) and USCD (Upper Silesian Coal District), there is opened discussion needed by profession, on the possibility of designing a comprehensive seismic monitoring. This type of approach will significantly improve the determination of seismic source parameters like location or estimation of shocks energy. As a consequence, the accuracy of the analysis of seismic hazard in mines and impact of exploitation on the surface will increase. Despite the unquestionable and obvious advantages of the comprehensive network, different categories of problems are presented, which have been faced during the design work. Some of the problematic elements can be solved using currently available options. Nevertheless, key ones, such as the conversion of formats or the creation of databases, require discussion within the scientific community and practitioners from coal and copper mines.

Słowa kluczowe

PL

sejsmiczność indukowana; sejsmologia górnicza; system sejsmiczny; monitoring sejsmologiczny

EN

induced seismicity; mining seismology; seismic system

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 8
• Strony: 11--16
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz.

Twórcy

autor

Mirek Janusz

• GAGAT, Olkusz

autor

Koza Janusz

• STERLAB, Katowice

autor

Łukasz Rudziński

• Instytut Geofizyki PAN, Warszawa

Bibliografia

• 1. http://tcs.ah-epos.eu/.
• 2. Koza J.: Digital seismic system used for registration of mining tremors and strain in Polish coal and copper mines. [w:] Gibowicz S.J., Lasocki S. (red.): Procs of Int. Symp. on Rockbursts and Seismicity in Mines – Ra-SiM, Balkema 1997, s. 145-147.
• 3. Koziarz E., Szłapka M.: Kierunki dalszego rozwoju informatycznego systemu do bezpośredniej lokalizacji zjawisk dynamicznych w O/ZG „Rudna” KGHM „Polska Miedź” S.A. Wiadomości Górnicze 2010, nr 3, s. 159–174.
• 4. Lasocki S., Orlecka-Sikora B., Leptokaropoulos K. i in.: Platforma IS-EPOS jako nowoczesne narzędzie w badaniach sejsmiczności antropogenicznej. Zeszyty Nauk. IGSMiE PAN 2016, nr 93, s. 49-62.
• 5. Lasocki, S., Orlecka-Sikora, B., Mutke, G. i in.: A catastrophic event in Rudna copper-ore mine in Poland on 29 November, 2016: what, how and why. [w:] Vallejos J.A. (red.): Procs of 9th Int. Symp. on Rockbursts and Seismicity in Mines – RaSiM9, Wyd. Editec S.A., Santiago 2017, s. 316-324.
• 6. Malinowska A.A., Witkowski W.T., Guzy A., Hejmanowski R.: Mapping ground movements caused by mining-induced earthquakes applying satellite radar interferometry. Engineering Geology 2018, no. 246, https://doi.org/10.1016/ j.enggeo.2018.10.13.
• 7. Mirek J.: Strong ground motion monitoring network in the Legnica–Głogów Copper Mining. Acta Geodynamica et Geomaterialia 2005, Ser. A & B, vol. 2, s. 145-150.
• 8. Mirek J., Bocian S., Bączkowska M., Macioszczyk M.: System monitoringu sejsmometrycznego na terenie gminy Polkowice. Sympozja i Konferencje IGSMiE PAN 2006, nr 67, s. 267-274.
• 9. Mirek J., Rudziński Ł.: Lumineos – nowoczesna sieć sejsmologiczna do monitorowania sejsmiczności i poziomu drgań gruntu na obszarze eksploatacji złóż miedzi w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym. Zeszyty Nauk. IGSMiE PAN 2017, z. 97 , s. 163-172.
• 10. Rudziński Ł.: Rozwiązanie mechanizmu zjawiska sejsmicznego poprzez inwersję sejsmogramów. Przegląd Górniczy 2013, nr 5, s. 49–55.
• 11. Rudziński Ł., Cesca S., Lizurek G.: Complex Rupture Process of the 19 March 2013, Rudna Mine (Poland) Induced Seismic Event and Collapse in the Light of Local and Regional Moment Tensor Inversion. Seismological Research Letters 2016, vol. 87, no. 2, s. 274–284. doi: 10.1785/0220150150.
• 12. Rudziński Ł., Dębski Ł.: Rozszerzenie techniki podwójnych różnic z możliwością zastosowania do lokalizacji zjawisk sejsmicznych dla przykładu kopalnianej sieci sejsmologicznej. Przegląd Górniczy 2013, nr 1, s. 23-32.
• 13. Rudziński Ł., Mirek J., Lizurek G.: Identification of seismic doublets occurred on Rudna mine, Poland. Acta Geophysica 2017, vol. 65, no. 2, s. 287–289.
• 14. Rudziński Ł., Mirek K., Mirek J.: Rapid ground deformation corresponding to a mining-induced seismic event followed by a massive collapse. Natural Hazards 2019, https://doi.org/10.1007/s11069-018-3552-0.
• 15. Stec K.: Characteristics of seismic activity of the Upper Silesian Coal Basin in Poland. Geophys. J. Int. 2007, 168(2), s. 757-768, https://doi.org/10.1111/j.1365-246x.2006.03227.x.
• 16. Wiejacz P., Rudziński Ł.: Seismic Event of January 22, 2010 near Bełchatów, Poland. Acta Geophys. 2010, no. 58, s. 988–994.
• 17. www.emsc-csem.org.
• 18. Yang W., Ben-Zion Y.: An algorithm for detecting clipped waveforms and suggested correction procedures. Seismol. Res. Lett. 2010, no. 81, s. 53–62.
• 19. Zhang J., Hao J., Zhao X. i in.: Restoration of clipped seismic waveforms using projection onto convex sets method. 2016, Sci. Rep. 6, 39056.