Archetype of city in the modern city space on the example of Cracow

• Autorzy: Mełges H. , Mełges M.

Identyfikatory

DOI

10.5277/arc120209

Warianty tytułu

PL

Archetyp miasta we współczesnej przestrzeni miejskiej na przykładzie miasta Krakowa

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Changes occurring in societies are directly reflected in architecture and urbanism. The course of civilisation as well as (among other things) positivist and neo-positivist currents of thoughts accompanied by technocratic trends and unlimited access to the mass media offered a wide sphere of information called info-sphere. The world was introduced to discoveries referring to all domains of science as a result of which mankind, particularly in cities, changed their way of life. As a consequence, types of needs and services as well as a scale of demand and consumption have been transformed. A style of the so called excessive ‘speed of life’ began to dominate. The development of communication (including cars) resulted in the fact that the cities with the existing technical infrastructure (inter alia, communication one) cannot deal with the phenomenon of the automotive congestion. New construction technologies along with increasingly newer material solutions change the existing aesthetic appeal of cities, their scale and atmosphere. We are witnessing a common race in the technological market and a desire to impress others with new ‘architectural and constructional creations’. Poland, after many historical experiences which took place mainly in the 20th century (two world wars, a period of after-war Socialist Poland and now a process of an accelerated transformation in the scope of reducing civilisation differences), found itself in a very particular place, i.e. between the east and the developed west (with regard to the economic base). The attempts of quickly reducing the consequences of the economic collapse and the resultant errors in architecture and spatial planning caused a situation in which many actions got out of control as regards planning, architectural and ecological aspects also in cities. Cities with historical origins with multi-century cultural layers constitute valuable examples of continuity of the urban and architectural thought. They are specific ‘banks’ of interdisciplinary knowledge, we can even say that they are ‘mainstays’ of architectural and spatial ideas of towns. Architecture precisely registers civilisation changes which directly reveal all the knowledge and level of their actual authors. These transformations are clearly understandable. Due to a lack of land development plans, many decisions with regard to building permits are totally disconnected from long term strategic decisions of urban visions. In order to normalise this situation, it is necessary to start a social discussion in circles of specialists in various interdisciplinary sciences so that all the undertaken solutions constituted responsible decisions.

PL

Zachodzące zmiany w społeczeństwach bezpośrednio przekładają się na architekturę i urbanistykę. Bieg cywilizacji oraz (między innymi) pozytywistyczne i neopozytywistyczne nurty myślowe, jak też trendy technokratyczne i nieograniczony dostęp do środków masowego przekazu stworzyły szeroką sferę informacji zwaną infosferą. Świat wkroczył w odkrycia dotyczące wszystkich dziedzin nauki, w wyniku czego ludzkość, szczególnie w miastach zmieniła styl życia. W efekcie przekształciły się rodzaje potrzeb i usług oraz skala popytu i konsumpcji. Zapanował styl tzw. nadmiernej „szybkości życia”. Rozwój komunikacji (w tym samochodowej) sprawił, że właśnie miasta z istniejącą dotychczasową infrastrukturą techniczną (między innymi komunikacyjną) nie radzą sobie ze zjawiskiem przeciążenia motoryzacyjnego. Nowe technologie budowlane wraz z coraz to nowszymi rozwiązaniami materiałowymi zmieniają dotychczasowy wyraz estetyczny miast, ich skalę i atmosferę. Obserwuje się nagminny wyścig na rynku technologicznym oraz chęć zaimponowania nowymi „kreacjami architektoniczno-budowlanymi”. Polska po licznych doświadczeniach dziejowych, które głównie skumulowały się w XX w. (jak dwie wojny światowe i okres powojennej Polski socjalistycznej, a teraz proces przyspieszonej transformacji w zakresie szybkiego nadrabiania różnic cywilizacyjnych), znalazła się w bardzo szczególnym miejscu, pomiędzy wschodem a rozwiniętym zachodem (jeżeli chodzi o bazę ekonomiczną). Próby szybkiego wyrównania skutków zapaści ekonomicznej i wynikłych z tego błędów w architekturze i planowaniu przestrzennym spowodowały, że wiele działań wymknęło się spod kontroli planistyczno-architektonicznej i ekologicznej również w miastach. Miasta o historycznych rodowodach, z wielowiekowym nawarstwieniem kulturowym stanowią cenne przykłady ciągłości rozwijającej się myśli urbanistyczno- architektonicznej. Stanowią one swoiste „banki” interdyscyplinarnej wiedzy, można by rzec „mateczniki” myśli architektoniczno-przestrzennej miast. Architektura precyzyjnie rejestruje zmiany cywilizacyjne, które bezpośrednio obnażają całą wiedzę i poziom jej aktualnych twórców. Te przemiany są czytelne, jak w przysłowiowym „papierku lakmusowym”. Brak planów zagospodarowania przestrzennego powoduje, że wiele decyzji dotyczących pozwolenia na budowę często ma charakter niezwiązany z dalekosiężnymi strategicznymi decyzjami wizji urbanistycznych. W celu unormowania tej sytuacji konieczna jest społeczna dyskusja w gronie specjalistów różnych dziedzin nauk interdyscyplinarnych, aby wszelkie rozwiązania były decyzjami odpowiedzialnymi.

Słowa kluczowe

EN

archetype of a city; cultural environment; urban and architectural composition

PL

archetyp miasta; środowisko kulturowe; kompozycja urbanistyczno-architektoniczna

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2012
• Tom: Nr 2(32)
• Strony: 55--58
• Opis fizyczny: Bibliogr. 6 poz., rys.

Twórcy

autor

Mełges H.

• Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

autor

Mełges M.

• Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

Bibliografia

• [1] Bogdanowski J., Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu, Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1978.
• [2] Juchnowicz S., Nowa Huta, przeszłość i wizja z doświadczeń warsztatu projektowego, [In:] Nowa Huta – przeszłość i wizja. Studium muzeum rozproszonego, J. Salwiński, L.J. Sibila (ed.), Biblioteka Krzysztoforska, No. 2, Kraków 2005.
• [3] Lenartowicz J.K., Słownik psychologii architektury, Kraków 1997.
• [4] Mełges H., Architektoniczna strefa przejściowa między miastem a wsią (na wybranych przykładach aglomeracji śląsko-krakowskiej), Czasopismo Techniczne, z. 1, Architektura, z. 1-A, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 2007.
• [5] Mełges H., Dominanty architektoniczne jako charakterystyczne wyróżniki logo miast, Czasopismo Techniczne, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, z. 6, Architektura, z. 3-A, Kraków 2010.
• [6] Zaremba P., Urbanizacja Polski i środowisko człowieka, Książka i Wiedza, Warszawa 1974.