Ubożenie gleby torfowo-murszowej w składniki zasadowe czynnikiem intensyfikującym rozpraszanie rozpuszczonego węgla organicznego (RWO) do zasobów wodnych

• Autorzy: Jaszczyński J.

Warianty tytułu

EN

Impoverishment of peat-muck soil in alkaline components as a factor intensifying dissolved organic carbon (doc) release to water

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono zmiany stężenia rozpuszczonego węgla organicznego (RWO) w płytkiej wodzie gruntowej zmeliorowanego torfowiska niskiego (z glebą torfowo-murszową MtIIcb), na tle zmian pH gleby oraz zawartości w niej składników zasadowych i ich stężenia w wodzie obecnej w obrębie warstwy organicznej gleby zagospodarowanej jako łąka kośna. Badania prowadzono w latach 2000–2012 na torfowisku Kuwasy, położonym między Jeziorem Rajgrodzkim a północno-zachodnimi obrzeżami środkowego basenu Biebrzy. W badanym okresie wykazano znaczące zmniejszenie się wartości pH wierzchnich (0–40 cm) warstw gleby torfowo-murszowej oraz znaczące zwiększenie stężenia RWO w wodzie gruntowej pobieranej w obrębie całego profilu złoża organicznego. Potwierdzono wpływ zmniejszającej się zawartości Ca, Mg i K w ośrodku glebowym na zwiększenie stężenia RWO w wodzie gruntowej. Zauważono również dużą rolę sodu i żelaza w tworzeniu kompleksów mineralno-organicznych o zwiększonej rozpuszczalności. Jednoznaczną tendencję do wzrostu stężenia RWO w badanym okresie zaobserwowano także w wodzie rowu melioracyjnego, sąsiadującego z badaną kwaterą i odprowadzającego wodę z torfowiska.

EN

Changes in dissolved organic carbon (DOC) concentration in shallow ground water at drained fen (with peat-muck soil in the second degree of mucking process) were compared with changes of soil pH and alkaline components and with their concentration in water from organic layer (peat deposit) of soil overgrown by a mown meadow. The study was carried in 2000–2012 in Kuwasy peatland, localized between Lake Rajgrodzkie and north-western border of the middle basin of the Biebrza River. A significant decrease of pH in surface (0–40 cm) layers of peat-muck soil and increasing DOC concentration in groundwater collected from the whole vertical profile of organic deposit were found in the study period. The effect of decreasing Ca, Mg and K content in soil on the increase of DOC concentration in groundwater was confirmed. A significant role of sodium and iron was noted in the formation of mineral-organic complexes of increased solubility. The unambiguous tendency of increasing DOC concentration was also observed in water from draining ditch that neighboured the study meadow and drained off water from the fen.

Słowa kluczowe

PL

gleby torfowo-murszowe; rozpuszczalność związków organicznych; RWO; składniki zasadowe

EN

alkaline components; DOC; solubility of organic compounds; peat-muck soils

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2015
• Tom: T. 15, z. 2
• Strony: 47--63
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., rys.

Twórcy

autor

Jaszczyński J.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zakład Doświadczalny w Biebrzy, 19-200 Grajewo; tel. [phone]

Bibliografia

• 1. BANASZUK H. 2004. Geologia i geomorfologia Kotliny Biebrzańskiej. W: Kotlina Biebrzańska i Biebrzański Park Narodowy: aktualny stan, walory, zagrożenia i potrzeby czynnej ochrony środowiska. Monografia przyrodnicza. Pr. zbior. Red. H. Banaszuk. Białystok. Wydaw. Ekonomia i Środowisko s. 44–98.
• 2. BURZYŃSKA I. 2013. Migracja składników mineralnych i węgla organicznego do wód gruntowych w warunkach zróżnicowanego użytkowania łąk na glebach mineralnych. Woda-Środowisko- Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Nr 35. Falenty. Wydaw. ITP. ISBN 978-83-62416-57-8 ss. 92.
• 3. DOJLIDO J.R. 1987. Chemia wody. Warszawa. Arkady ss. 351.
• 4. EVANS CH.D., CHAPMAN P.J., CLARK J.M., MONTEITH D.T., CRESSER M.S. 2006. Alternative explanations for rising dissolved organic carbon export from organic soils. Global Change Biology. Vol. 12. Iss. 11 s. 2044–2053.
• 5. FREEMAN C., EVANS C.D., MONTEITH D.T., REYNOLDS B., FENNER N. 2001. Export of organic carbon from peat soils. Nature. Vol. 412 (6849) s. 785–785.
• 6. GORLACH E., MAZUR T. 2002. Chemia rolna. Warszawa. Wydaw. Nauk. PWN. ISBN 83-01-13869-6 ss. 347.
• 7. GOTKIEWICZ J., SZUNIEWICZ J. 1987. Przeobrażanie się siedlisk i gleb w rejonie doświadczenia agrotechnicznego. W: Wyniki 25-letniego stałego doświadczenia nad porównaniem wpływu sposobu użytkowania i nawożenia na glebę torfową w Zakładzie Doświadczalnym w Biebrzy. Biblioteczka Wiadomości IMUZ. Nr 68 s. 33–41.
• 8. GRUBA P. 2009. Zawartość rozpuszczonego węgla organicznego w roztworach glebowych w warunkach naturalnych i w doświadczeniu laboratoryjnym. Roczniki Gleboznawcze. T. 15. Nr 2 s. 19–26.
• 9. ILNICKI P. 1973. Rozmiar osiadania zmeliorowanych torfowisk nadnoteckich. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 146 s. 33–61.
• 10. JADCZYSZYN T., KOWALCZYK J., LIPIŃSKI W. 2010. Zalecenia nawozowe dla roślin uprawy polowej i trwałych użytków zielonych. Materiały Szkoleniowe. Nr 95. Puławy. IUNG-PIB. ISBN 978-83-7562-054-2 ss. 24.
• 11. JASZCZYŃSKI J. 2011. Rozpuszczalny węgiel organiczny w wodach siedlisk torfowych. Zeszyty Edukacyjne. Nr 13. Falenty. Wydaw. ITP. ISBN 978-83-62416-11-0 ss. 91.
• 12. JURCZUK S. 2000. Wpływ regulacji stosunków wodnych na osiadanie i mineralizację gleb organicznych. Biblioteczka Wiadomości IMUZ. Nr 96. ISSN 0519-7864 ss. 116.
• 13. MACIOSZCZYK A., DOBRZYŃSKI D. 2007. Hydrogeochemia – Strefy aktywnej wymiany wód podziemnych. Warszawa. Wydaw. Nauk. PWN. ISBN 978-83-01151-35-5 ss. 448.
• 14. METTROP I. S., CUSELL C., KOOIJMAN A. M., LAMERS L.P.M. 2014. Nutrient and carbon dynamics in peat from rich fens and Sphagnum fens during different gradations of drought. Soil Biology and Biochemistry. Vol. 68 s. 317–328.
• 15. OKRUSZKO H. 1998. Zasady podziału gleb hydrogenicznych na rodzaje oraz łączenie rodzajów w kompleksy. Roczniki Gleboznawcze. T. 39. Z. 1 s. 127–152.
• 16. OLDE VENTERINK H., DAVIDSSON T.E., KIEHL K., LEONARDSON L. 2002. Impact of drying and rewetting on N, P and K dynamics in a wetland soil. Plant and Soil. Vol. 243. Iss. 1 s. 119–130.
• 17. PASTOR J., SOLIN J., BRIDGHAM S.D., UPDEGRAFF K., HARTH C.,WEISHAMPEL P., DEWEY B. 2003. Global warming and the export of dissolved organic carbon from boreal peatlands. Oikos. Vol. 100. Iss. 2 s. 380–386.
• 18. PASTUSZKO A. 2007. Substancja organiczna w glebach. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych. Nr 30 s. 83–98.
• 19. PIAŚCIK H. 1977. Przeobrażanie gleb torfowo-murszowych Pojezierza Mazurskiego ze szczególnym uwzględnieniem zmian w zawartości wapnia, żelaza i glinu. Zeszyty Naukowe ART w Olsztynie. Rolnictwo. Nr 23 s. 3–60.
• 20. SAPEK A., SAPEK B. 1997. Metody analizy chemicznej gleb organicznych. Materiały Instruktarzowe. Nr 115. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISSN 0860-0813 ss. 80.
• 21. SAPEK B. 2009. Zapobieganie stratom i sekwestracja węgla organicznego w glebach łąkowych. Inżynieria Ekologiczna. Nr 21 s. 48–61.
• 22. SAPEK B. 2013. Relationship between dissolved organic carbon and calcium and magnesium in soil water phase and their uptake by meadow vegetation. Journal of Water and Land Development. No 19 s. 69–76.
• 23. SCHNITZER M., HANSEN E.H. 1970. Organo-metallic interactions in soils: 8. An evaluation of methods for determination of stability constant of metal-fulvic acid complexes. Soil Science. Vol. 109. Iss. 6 s. 333–340.
• 24. SCHUMAN G. 2000. Effect of CaCl2 on the kinetics of dissolved organic matter release from sandy soil. Journal of Plant Nutrition and Soil Science. Vol. 163 s. 523–529.
• 25. Skalar Flow Access 2002. User manual. Skalar Analytical BV.
• 26. SZUNIEWICZ J., JAROS H., NAZARUK G.1991. Gospodarka wodna na glebach torfowych. W: Gospodarowanie na glebach torfowych w świetle 40-letniej działalności Zakładu Doświadczalnego Biebrza. Biblioteczka Wiadomości IMUZ. Nr 77 s. 43–58.
• 27. SZUNIEWICZ J. 1996. Oddziaływanie warunków wodnych na tempo zmniejszania miąższości łąkowo użytkowanych gleb torfowo-murszowych. Wiadomości IMUZ. T. 18. Z. 4. s. 181–196.
• 28. VANCE G.F., Stevenson F.J., SIKORA F.J. 1996. Environmental chemistry of aluminum-organic complexes. W: The environmental chemistry of aluminum. Pr. zbior. Red G. Sposito. New York. CRC Lewis Publishers s. 169–220.