Poziom morski z Dunbarella i jego znaczenie w korelacji serii węglonośnej karbonu Lubelskiego Zagłębia Węglowego

• Autorzy: Zdanowski A.

Warianty tytułu

EN

Marine horizon with Dunbarella and its meaning in correlation of Carboniferous system in Lublin Coal Basin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W trakcie wieloletnich badań geologicznych karbonu lubelskiego udowodniono występowanie kilku ważnych poziomów litologicznych, które są przydatne do przeprowadzania korelacji profilu karbonu z różnych rejonów Lubelskiego Zagłębia Węglowego. Jednym z nich jest poziom iłowców z Dunbarella usytuowany w dolnej części formacji z Lublina w bezpośrednim stropie pokładu węgla 395(305). Jest to poziom jednorodny litologicznie, ale zmienny pod względem zawartości skamieniałości fauny. Część dolna, o grubości do 0,6 m, zawiera skorupy małżów słodkowodnych z rodzaju Carbonicola i Naiadites. Wyższa część, o grubości około 15 m, oddzielona cienką, 0,35 m warstwą węglanową, zawiera skamieniałości fauny morskiej reprezentowanej przez małże w tym Dunbarella, ramienionogi, głowonogi i ślimaki, a w części stropowej o grubości do około 5,0 m, oprócz fauny Lingula charakterystycznej dla środowisk przejściowych, pojawiają się skamieniałości małżów słodkowodnych Naiadites i Anthracosia. Poziom ten definiuje spąg serii węglonośnej z ekonomicznymi pokładami węgla, a ponadto granicę między westfalem A i B.

EN

Several lithological horizons of correlative importance have been distinguished in the Carboniferous section of the Lublin Coal Basin (Poland). One of them is the marine horizon with Dunbarella, that occurs as a claystone horizon in the lower part of the Lublin Formation, close to the coal seam no. 395 (305). Marine horizon with Dunbarella is lithologicaly unified but unique as it refers to the presence of fauna fossils. In the lower part of this horizon of 0,6m in thickness, shells of freshwater molluscs of Anthracosia and Naiadites occur. In the upper part of 15m in thickness, fossils of marine fauna occur, which are represented by: molluscs (including Dunbarella), brachiopods, cephalopods and gastropods. At the top part of the horizon of 5m in thickness, fossils of Lingula characteristic for brackish water environments occur. The presence of freshwater molluscs of Naiadites and Anthracosia is also indicative of the top part of the horizon. The boundary of marine horizon with Dunbarella between Westphalian A and Westphalian B is acknowledged as the indicative horizon of the bottom part of economic coal-bearing formation of the Carboniferous in the Lublin Coal Basin.

Słowa kluczowe

PL

karbon; LZW; poziomy korelacyjne; formacja węglonośna

EN

Carboniferous; Lublin Coal Basin; correlative horizons; coal-bearing formation

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 72, nr 4
• Strony: 109--112
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys.

Twórcy

autor

Zdanowski A.

• Państwowy Instytut Geologiczny-PIB

Bibliografia

• 1. Krzeszowska E.: Makro fauna poziomu morskiego otworu wiertniczego Borowo (Lubelskie Zagłębie Węglowe). „Przegląd Górniczy" 2014, z. 10, s. 186-191.
• 2. Leonowicz P.: Struktury cone in cone z warstw cieszyńskich łuski Bystrego w Bieszczadach. „Przegląd Geologiczny" 1997, vol. 45, nr 9, s. 893 - 898.
• 3. Pajchlowa M., (red.): Budowa geologiczna Polski, t. 3, Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych, część 1c-z1 młodszy paleozoik, karbon, fauna. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2001.
• 4. Porzycki J.: Charakterystyka litologiczno-sedymentologiczna karbonu. W: Karbon Lubelskiego Zagłębia Węglowego. Prace Instytutu Geologicznego CXXII, Warszawa 1988, s. 40 - 77.
• 5. Porzycki J.: Wyniki dotychczasowego rozpoznania geologicznego karbonu lubelskiego. „Kwartalnik Geologiczny" 1966, t. 10, nr 2.
• 6. Praca zbiorowa: Osady karbońskie w Zagłębiu Lubelskim. Prace Instytutu Geologicznego, T. 44, Warszawa 1966.
• 7. Rajchel J., Szczepańska M.: Struktury tutkowe /Cone-in-cone/. W: „Nauki o Ziemi w badaniach podstawowych, złożowych i ochronie środowiska na progu XXI wieku" : jubileusz 50-lecia : Kraków, 28 i 29 czerwca 2001 roku, red. nauk. J. Jarzyna; Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Akademii Górniczo-Hutniczej. Kraków 2001,s. 51-55.
• 8. Zdanowski A., Żakowa H. (red.): Carboniferous in Poland. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego. T. CXLVIII, Warszawa 1995.
• 9. Zdnowski A. (red.): Atlas geologiczny Lubelskiego Zagłębia Węglowego 1:500000, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 1999.
• 10. Zdanowski A.: Rozpoznanie złóż węgla kamiennego i boksytów w Lubelskim Zagłębiu Węglowym. Biul. Państ. Inst. Geol. Nr 422, Warszawa 2007, s. 35-50.
• 11. Zdanowski A.: Karbon Appalachów i jego porównanie z karbonem Górnośląskiego oraz Lubelskiego Zagłębia Węglowego. Geologia, T. 33, z. 3, AGH, Kraków 2007, s. 317 - 327.
• 12. Zdanowski A.: Zasoby węgla kamiennego w Lubelskim Zagłębiu Węglowym. „Przegląd Górniczy" 2011, t. 67, z. 7-8, s. 153 - 159.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.