Zarządzanie kryzysowe jako część zarządzania bezpieczeństwem państwa a wybrane programy współpracy transgranicznej w unijnej perspektywie finansowej 2021-2027

• Autorzy: Pieniążek Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.34752/2024-2-1

Warianty tytułu

EN

Crisis management as part of state security management and selected programs cross-border cooperation in the EU financial perspective 2021-2027

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Programy współpracy transgranicznej wspierają procesy rozwojowe, przyczyniając się do poprawy jakości życia mieszkańców regionów przygranicznych. Celem artykułu jest zbadanie w jakim zakresie wybrane programy Interreg: NEXT Polska-Ukraina oraz Polska-Słowacja, wdrażane w Polsce w perspektywie finansowej 2021-2027, mogą wspierać zarządzanie kryzysowe. Przeprowadzone analizy posłużyły weryfikacji hipotez: 1) przedsięwzięcia związane z zarządzaniem kryzysowym zajmują istotne miejsce, przy czym w programie wdrażanym wzdłuż zewnętrznej granicy UE możliwa jest realizacja działań, w obszarze zarządzania jej przekraczaniem oraz 2) przedsięwzięcia te są możliwe do sfinansowania zarówno przez podmioty administracji publicznej, jak i podmioty sektora pozarządowego. Analizy potwierdziły, że działania związane z zarządzaniem kryzysowym są możliwe do sfinansowania w ramach wielu obszarów tematycznych. Istnieją jednak pewne różnice wynikające z ich realizacji wzdłuż zewnętrznej lub wewnętrznej granicy UE.

EN

Cross-border cooperation programs support development processes, contributing to improving the quality of life of residents of border regions. The purpose of the article is to examine to what extent selected crossborder cooperation programs Interreg: NEXT Poland-Ukraine and Poland-Slovakia, implemented in Poland in the financial perspective 2021-2027, can support crisis management. The analyses conducted served to verify the hypotheses: 1) crisis management related activities have an important place, but in the program implemented along the external border of the EU it is possible to implement activities, in the area of managing its crossing, and 2) these activities can be financed by public administration entities and non-governmental organization. The analyses confirmed that crisis management activities are fundable under several thematic areas. However, there are some differences due to their implementation along the external or internal EU border.

Słowa kluczowe

PL

zarządzanie kryzysowe; współpraca transgraniczna; Interreg

EN

crisis management; cross-border cooperation; Interreg

• Wydawca: Towarzystwo Wiedzy Obronnej
• Czasopismo: Wiedza Obronna
• Rocznik: 2024
• Tom: nr 2
• Strony: 10--28
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz., tab.

Twórcy

autor

Pieniążek Agnieszka

• Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Przemyślu, Polska

• https://orcid.org/0000-0001-8886-2710

Bibliografia

• Baran E., Możliwości rozwoju pogranicza polsko-słowackiego, „Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy” 2015, nr 43.
• Barszcz A. M., Współpraca transgraniczna w Unii Europejskiej w aspekcie bezpieczeństwa, „Studia Bezpieczeństwa Narodowego” 2013, nr 3.
• Buczek-Kowalik M., Mitura T., Cross-border cooperation on the Polish-Slovak borderland - examples of joint tourism initiatives, „Folia Geographica” 2018, nr 60(2).
• Dołzbłasz S., Raczyk A., Projekty współpracy transgranicznej na zewnętrznych i wewnętrznych granicach Unii Europejskiej – przykład Polski, „Studia Regionalne i Lokalne” 2011, nr 3(45).
• Dołzbłasz S., Sieci współpracy transgranicznej na pograniczach Polski, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego 40, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2017.
• Gierszewski J., Bezpieczeństwo społeczne jako dziedzina bezpieczeństwa narodowego, „Historia i Polityka” 2018, nr 23(30), http://dx.doi.org/10.12775/HiP.2018.002.
• Gwardyński R., Zarządzanie bezpieczeństwem w kontekście bezpieczeństwa państwa, „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy” 2019, nr 4(33).
• Jakubowski A., Bronisz U., Miszczuk A., Polityka spójności oraz Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa jako narzędzia wsparcia współpracy transgranicznej na wewnętrznych i zewnętrznych granicach Unii Europejskiej, „Roczniki Nauk Społecznych” 2017, tom 9(45), nr 3.
• Jastrzębska W., Rola euroregionów i współpracy transgranicznej w procesie integracji europejskiej, [w:] Spójność ekonomiczna a modernizacja regionów transgranicznych, red. M.G. Woźniak, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2008.
• Kawałko B., Wybrane problemy polsko-ukraińskiej współpracy transgranicznej, „Barometr Regionalny. Analizy i prognozy” 2011, nr 2 (24),
• Kawałko B., Wyzwania rozwojowe pogranicza polsko-ukraińskiego - w świetle dokumentów strategicznych, [w:] Wyzwania rozwojowe pogranicza polsko-ukraińskiego, red. A. Miszczuk, NORBERTINUM, Lublin 2017.
• Klepner T., Współpraca transgraniczna państw Grupy Wyszehradzkiej na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa granic, „Poliarchia” 2014, nr 1 (02).
• Liwo M., Współpraca transgraniczna Unii Europejskiej jako przejaw integracji narodów w zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa, „Przegląd Prawa Publicznego” 2013, nr 7.
• Makowiecka M., Atrakcyjność inwestycyjna obszarów przygranicznych Polski i Słowacji, „Studia Ekonomiczne. Gospodarka, Społeczeństwo, Środowisko” 2019, nr 2(4).
• Meszyński K., Romanowski R., Zarządzanie bezpieczeństwem państwa na szczeblu administracji rządowej w obszarze kompetencji ministra rolnictwa i rozwoju wsi dotyczących obronności, „Wiedza Obronna” 2022, vol. 278, nr 1, https://doi.org/10.34752/2022-j278.
• Mierosławska A., Czynniki aktywizujące i hamujące rozwój współpracy transgranicznej, „Samorząd Terytorialny” 2004, nr 3.
• Murzyn D., Innowacyjność w programach współpracy transgranicznej realizowanych przy udziale polityki spójności UE w Polsce, [w:] Wyzwania polityki regionalnej w aspekcie rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów transgranicznych, red. K. Świerczewska-Pietras, M. Pyra, Tom I, Wydawnictwo Akademii Bialskiej Nauk Stosowanych im. Jana Pawła II, Bielsko-Biała 2015.
• Pieniążek A., Cross-border cooperation in selected Carpathian countries, "Rocznik Instytutu Europy Środkowo Wschodniej” 20(2022), z. 1, https://doi.org/10.36874/RIESW.2022.1.8.
• Pieniążek A., Measures to increase the effectiveness of crisis prevention under the Cross-Border Cooperation Programme Poland-Belarus-Ukraine, [w:] Security in crisis situations in the border regions of Poland and Ukraine. Scientific papers of the international scientific conference, red. L. Buller, Bonus Liber Sp. z o.o., Lublin 2022.
• Pochwała J., Mechanizm i obszary wsparcia rozwoju współpracy transgranicznej oraz ochrony dziedzictwa i krajobrazu kulturowego w ramach programu Interreg Polska-Słowacja, „Seminare. Poszukiwania naukowe” 2020, tom 41, nr 3.
• Skrabacz A., Organizacje pozarządowe w bezpieczeństwie narodowym Polski, Departament Wychowania i Promocji Obronności Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 2006.
• Ślusarz G., Potrzeby i możliwości rozwoju współpracy transgranicznej na przykładzie Podkarpacia, [w:] Spójność społeczno-ekonomiczna a modernizacja regionów transgranicznych, red. M. G. Woźniak, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2008.
• Tyrawa D., Współpraca transgraniczna jednostek samorządu terytorialnego w systemie polskiej administracji publicznej, [w:] Wybrane aspekty współpracy transgranicznej polskich samorządów w kontekście przemian prawa Unii Europejskiej, red. M. Ganczar, I. M. Wieczorek, Wydawnictwo Naukowe Doktrina, Łódź 2016.
• Wieczorek I., Głąb A., Zadania administracji samorządowej w zakresie współpracy transgranicznej, [w:] Wybrane aspekty współpracy transgranicznej polskich samorządów w kontekście przemian prawa Unii Europejskiej, red. I. M. Wieczorek, M. Ganczar, Wydawnictwo Naukowe Doktrina, Łódź 2016.
• Wytrążek W., Współpraca transgraniczna w dziedzinie kultury, [w:] Wybrane aspekty współpracy transgranicznej polskich samorządów w kontekście przemian prawa Unii Europejskiej, red. M. Ganczar, I. M. Wieczorek, Wydawnictwo Naukowe Doktrina, Łódź 2016.
• Żęgota K., Transgraniczne wyzwania bezpieczeństwa–doświadczenia pogranicza polsko-rosyjskiego i litewsko rosyjskiego, „Przegląd Geopolityczny” 2023, nr 45.
• Żukowska I., Turystyka jako czynnik rozwoju regionalnego w Unii Europejskiej, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie” 2017, nr 18(8.3).
• ŹRÓDŁA
• Europejska konwencja ramowa o współpracy transgranicznej między wspólnotami i władzami terytorialnymi, sporządzonej w Madrycie 21 maja 1980 r. (Dz.U. 1993 nr 61 poz. 287).
• Europortal, K. Schwarz, Europejska Współpraca Terytorialna, https://www.europarl.europa.eu, (dostęp: 12.01.2024).
• Komisja Europejska, Komisja zawiesza współpracę transgraniczną i transnarodową z Rosją i Białorusią, https://ec.europa.eu, (dostęp: 12.01.2024).
• Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, https://www.prezydent.pl, (dostęp: 12.01.2024)
• Serwis Programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa, Polska Słowacja, https://www.ewt.gov.pl, (dostęp: 12.01.2024).
• Serwis Programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa, Program Interreg Polska-Słowacja 2021-2027, https://www.ewt.gov.pl, (dostęp: 12.01.2024).
• Serwis Programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa, Programy Interreg 2021-2027 – podstawowe informacje, https://www.ewt.gov.pl, (dostęp: 12.01.2024).
• Serwis Programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa, KE zatwierdziła programy Interreg z Ukrainą i Brandenburgią 2021-2027, https://www.ewt.gov.pl, (dostęp: 12.01.2024).
• Strona internetowa Programu Interreg NEXT Polska-Ukraina 2021-2027, O programie, https://pl-ua.eu, (dostęp: 12.01.2024).
• Strona internetowa Programu Interreg NEXT Polska-Ukraina 2021-2027, Programme Manual Regular projects. Part 1 – application, 2023, https://pl-ua.eu, (dostęp: 12.01.2024).
• Strona internetowa Programu Interreg NEXT Polska-Ukraina 2021-2027, Program Polska-Ukraina z nowym budżetem!, https://pl-ua.eu, (dostęp: 12.01.2024).
• Strona internetowa Programu Interreg NEXT Polska-Ukraina 2021-2027, Interreg A NEXT Poland-Ukraine, https://pl-ua.eu, (dostęp: 12.01.2024).
• Strona internetowa Programu Interreg Polska-Słowacja 2021-2027, Informacja o złożonych wnioskach o dofinansowanie w trybie konkurencyjnym, https://pl.plsk.eu, (dostęp: 12.01.2024).
• Strona internetowa Programu Interreg Polska-Słowacja 2021-2027, Podręcznik Programu Interreg Polska-Słowacja 2021-2027, https://pl.plsk.eu, (dostęp: 12.01.2024).
• Strona internetowa Programu Interreg Polska-Słowacja 2021-2027, Program współpracy transgranicznej Interreg Polska-Słowacja 2021-2027, https://pl.plsk.eu, (dostęp: 12.01.2024).
• Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarzadzaniu kryzysowym (Dz. U. 2007 Nr 89 poz. 590).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).