Rola ceramiki jako źródła archeologicznego w badaniach nad kulturą Majów

• Autorzy: Gilewski M.

Warianty tytułu

EN

Role of ceramic artifact in Maya archaeology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł opisuje rolę zabytków ceramicznych w badaniach nad starożytną kulturą Majów. Zaprezentowano wybrane zagadnienia z literatury, które pokazują przykłady problemów związanych z charakterystyką takiego materiału, jak i zagrożenia płynące z masowego zjawiska wykopalisk rabunkowych w regionie. Ceramika Majów jest ważnym źródłem materiału ikonograficznego i epigraficznego, ale w połączeniu z badaniami archeologicznymi możliwe są zupełnie nowe jej interpretacje. Doniesienia literaturowe prezentują przydatność metod archeologicznych i prac terenowych w zrozumieniu takich zagadnień, jak datowanie ceramiki i kwestie oryginalnego pochodzenia tradycji ceramicznej.

EN

The article introduces the role of ceramic artifacts in the understanding of ancient Maya culture. The article reviews the state of research, presents selected key studies that exemplify specific issues related to the characteristics of such material, as well as shows how the phenomenon of looting ceramics influences on Maya culture studies. Maya ceramics are presented as an important source of iconographic and epigraphic materials. The importance of archaeological information is stressed, and it is presented how archaeology can co-operate with epigraphy to produce new knowledge. Other examples showcase how archaeological field work and methods are crucial for the correct understanding of ceramic chronology and the issues of provenance.

Słowa kluczowe

PL

Majowie; ceramika Majów; archeometria; ikonografia kultury Majów; epigrafika Majów

EN

Maya; Maya ceramics; archaeological science; Maya iconography; Maya epigraphy

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
• Czasopismo: Szkło i Ceramika
• Rocznik: 2018
• Tom: R. 69, nr 5
• Strony: 14--17
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Gilewski M.

• Instytut Archeologii UW, Ośrodek Badań Prekolumbijskich UW

Bibliografia

• [1] Dorfman J., (1998), Getting their hands dirty? Archaeologists and the looting trade, “Lingua Franca”, Maj/Czerwiec 1998, 28–36.
• [2] Łasisz M., (2014), Ceramika Majów okresu klasycznego. Przedstawienia i zastosowanie, „Szkło i Ceramika”, 2, 16–18.
• [3] Robson D., (2016), Did the Maya create first ‘comics’?, data wydania: 16 lutego 2016, http://www.bbc.com/future/story/20160216-did-the-maya-create-the-firstcomics, (dostęp 5.04.2018).
• [4] Kerr J., (2018), The Maya Vase Database: an archive of rollout photographs created by Justin Kerr, http://www.mayavase.com/, (dostęp 25.05.2018).
• [5] Reents-Budet D., (1994), Painting the Maya Universe: Royal Ceramics of the Classic Period, Durham.
• [6] Boot, E., (2005) Continuity and Change in Text and Image at Chichén Itzá, Yucatán, Mexico. A Study of the Inscriptions, Iconography, and Architecture at a Late Classic to Early Postclassic Maya Site, Leiden.
• [7] Schele L., Miller M. E., (1986) Blood of Kings: Dynasty and Ritual in Maya Art, Fort Worth.
• [8] Coe M., (1973), Maya Scribe and His World, Nowy Jork.
• [9] Ciura M., (2016), The Smallest Creatures of the Underworld: Insects and Other Arthropods in Classic Maya Art, niepublikowana praca magisterska, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• [10] Kettunen H., Helmke Ch. Wprowadzenie do Hieroglifów Majów, Kopenhaga, tłum. B. Tuszyńska. https://www.wayeb.org/download/resources/wh2011polish.pdf (dostęp 18.07.2017).
• [11] Rice P. M., (2009), Late Classic Maya Pottery Production: Review and Synthesis, “Journal of Archaeological Theory”, 16, 117–156, DOI: 10.1007/s10816-009-9063-2.
• [12] Houston S., Stuart D., Taube, K. (1992), Image and text on the 'Jauncy Vase'. [w:] J. Kerr (red.), The Maya Vase Book vol. 3, Nowy Jork, 499–508.
• [13] Smith, R. E., Willey, G., & Gifford, J. (1960), The Type-Variety Concept as a Basis for the Analysis of Maya Pottery, “American Antiquity”, 25(3), 330–340, DOI:10.2307/277516.
• [14] Reents-Budet D., Bouche le Landais S., Bishop R. L., Blackman M. J., (2010), Codex-Style Ceramics: New Data Concerning Patterns of Production and Distribution, www.mayavase.com/codex.pdf (dostęp 2.08.2018).
• [15] Smith R. E., (1955), Ceramic Sequence at Uaxactún, Guatemala, Nowy Orlean.
• [16] Volta B, Braswell G. E., (2014) Alternative Narratives And Missing Data. [w:] G. Braswell (red.), The Maya and their Central American Neighbors: Settlement Patterns, Architecture, Hieroglyphic Texts and Ceramics, Nowy Jork, 356–402.
• [17] Pérez de Heredia P., Eduardo J., (2010), Ceramic Contexts and Chronology at Chichen Itza, Yucatan, Mexico, niepublikowana praca doktorska, La Trobe University, Bundoora.
• [18] Reents-Budet, Dorie, Bell, Ellen E., Traxler, Loa P., Bishop, Ronald L., (2010), Early Classic ceramic offerings at Copan: a comparison of the Hunal, Margarita, and Sub-Jaguar tombs [w:] M. A. Canuto, R. J. Sharer, Understanding Early Classic Copan, Filadelfia, 159–190.
• [19] Shephard A., (1948), Plumbate: a Mesoamerican trade ware, Pittsburgh.
• [20] Neff H., Bishop R., (1988), Plumbate Origins and Development, “American Antiquity”.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).