Wybrane problemy łożyskowania starych mostów kolejowych położonych na terenach górniczych

• Autorzy: Bętkowski P.

Warianty tytułu

EN

Selected problems of bearing of old railway bridges located in mining areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule omówione zostały problemy łożyskowania starych mostów kolejowych położonych na terenach górniczych. Artykuł dotyczy obiektów mostowych o schemacie statycznym belki swobodnie podpartej, a więc powszechnie stosowanych, popularnych rozwiązań konstrukcyjnych. Dokonano przeglądu warunków technicznych i informacji literaturowych dotyczących łożyskowania kolejowych obiektów mostowych zlokalizowanych na terenach górniczych. Wskazano na typowe uszkodzenia i zagrożenia dla bezpieczeństwa ruchu kolejowego (np. zerwanie łożyska stałego, zablokowanie łożyska, ścięcie głowicy filara) wywołane górniczymi deformacjami terenu. Podano przykłady działań naprawczych i działań związanych z profilaktyką górniczą. Opisano typy łożysk stosowane w starych mostach kolejowych oraz stwarzające problemy elementy konstrukcyjne związane z łożyskowaniem, takie jak ławy podłożyskowe, oczepy filarów. Zwrócono uwagę na istotny wpływ łożysk na odporność statyczną i dynamiczną kolejowych obiektów mostowych na wpływy górnicze. Podano przykład innowacyjnych łożysk wahadłowych, które umożliwiają odciążenie łożyska stałego lub wręcz rezygnację z łożyska stałego (tzw. pływające przęsło), co w istotny sposób odciąża stare (słabe, kruche) filary od sił poziomych związanych m.in. z wstrząsami górniczymi. Takie łożyska posiadają dobre właściwości tłumiące drgania. Wskazano, kiedy i jak monitorować pracę łożysk oraz zwrócono uwagę na konieczność powiązania (integracji) systemów SHM z systemami sterowania ruchem kolejowym.

EN

The article discusses the problems of bearing of old railway bridges located in mining areas. This article deals with bridges with a static pattern of freely supported beams, being commonly used, popular construction solutions. The technical conditions and literature information concerning the bearing of railway bridges located in mining areas have been reviewed. The attention has been brought typical damage and safety hazards to rail traffic (e.g. fixed bearing breakdown, bearing's lock, pillar head's cut) caused by surface deformations due to mining. Examples of corrective actions and mining prevention activities were provided. The types of bearings used in old railway bridges and construction elements related to bearing that cause problems have been described, such as bearing pedestals, pillars' caps. Attention was paid to the significant influence of bearings on the static and dynamic resistance of railway bridges to mining operations impact. An example of innovative spherical bearings has been provided, which enables to relieve the fixed bearing or even resignation of the fixed bearing (so called floating span), which significantly relieves the old (weak, brittle) pillars from the horizontal forces connected, among others, with mining quakes. Such bearings have good vibrations damping properties. It has been pointed out when and how to monitor the operation of the bearings and the attention has been paid to the necessity of linking (integrating) SHM systems with rail traffic control systems.

Słowa kluczowe

PL

drgania; właściwości tłumiące; monitorowanie

EN

vibrations; damping properties; monitoring

• Wydawca: Wydawnictwo Górnicze Sp. z o.o.
• Czasopismo: Wiadomości Górnicze
• Rocznik: 2017
• Tom: R. 68, nr 5
• Strony: 262--270
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Bętkowski P.

• Politechnika Śląska, Gliwice

Bibliografia

• 1.Bętkowski R., Bednarski Ł., Sieńko R.: Structural health monitoring of a rail bridge structure impacted by mining operation. Czasopismo Techniczne 2014, z. 6-B, Kraków, s. 15-27
• 2.Bętkowski R., Bednarski Ł., Sieńko R.: Doświadczenia z użytkowania systemu monitorowania konstrukcji mostu kolejowego poddanego oddziaływaniu eksploatacji górniczej. Przegląd Górniczy 2015, t. 71, nr 3, s. 8-13
• 3.Bętkowski P.: Obserwacja i naprawa dwuprzęsłowego stalowego mostu kolejowego położonego na terenach górniczych. Ochrona obiektów na terenach górniczych. Pod red. Kowalskiego A. Główny Instytut Górnictwa, Katowice 2012, s. 17-25
• 4.Bień J.: Uszkodzenia i diagnostyka obiektów mostowych. WKŁ, Warszawa 2010
• 5.Braun C.: The sliding isolation pendulum - an improved recentring bridge bearing. Ernst & Sohn Verlag fur Architektur und technische Wissenschaften GmbH & Co. KG, Berlin. Steel Construction 2 (2009), No 3, pp. 203-206
• 6.Kadela M., Bednarski Ł.: Wytyczne obserwacji ciągłej obiektów zlokalizowanych na terenach górniczych. Przegląd Górniczy 2014, t. 70, nr 8, s. 78-84
• 7.Kawulok M.: Szkody górnicze w budownictwie. Wydawnictwo ITB, Warszawa 2010
• 8.Kwiatek J.: Obiekty budowlane na terenach górniczych. Wyd. 2. GIG, Katowice 2007
• 9.Niemierko A.: Współczesne łożyska mostowe. Teoria, projektowanie i badania. IBDiM, Warszawa 2016
• 10.Parkasiewicz B.: Monitoring przemieszczeń elementów budowlanych w warunkach prowadzenia eksploatacji górniczej na przykładzie obserwacji wiaduktu w Rudzie Śląskiej. Przegląd Górniczy 2012, t. 68, nr 8, s. 83-91
• 11.Rosikoń A.: Budownictwo komunikacyjne na terenach objętych szkodami górniczymi. WKŁ, Warszawa 1979
• 12.Salamak M.: Obiekty mostowe na terenach z deformującym się podłożem w świetle kinematyki brył. Wydaw. Politechniki Śląskiej, Gliwice 2013
• 13.Sznurowski M.: Utrzymanie mostów kolejowych. WKŁ, Warszawa 1969
• 14.Tatara T.: Odporność dynamiczna obiektów budowlanych w warunkach wstrząsów górniczych. Wydaw. Politechniki Krakowskiej, Kraków 2012
• 15.Instrukcja utrzymania kolejowych obiektów inżynieryjnych na liniach kolejowych do prędkości 200/250 km/h Id-16. PKP Polskie Linie Kolejowe SA (Załącznik do Zarządzenia Nr 48/2014). Warszawa 2014
• 16.Standardy Techniczne: szczegółowe warunki techniczne dla modernizacji lub budowy linii kolejowych do prędkości Vmax < 200 km/h (dla taboru konwencjonalnego)/250 km/h (dla taboru z wychylnym pudłem). T III: Obiekty Mostowe, PKP Polskie Linie Kolejowe SA. Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa, Warszawa 2010
• 17.Warunki techniczne dla kolejowych obiektów inżynieryjnych Id-2. Warszawa 2005
• 18.Wymagania techniczne wykonania i odbioru łożysk mostowych. Publikacje Instytutu Badawczego Dróg i Mostów, Seria „T" - Informacje, Instrukcje, z. 43, Warszawa 1994
• 19.Wytyczne techniczno-budowlane projektowania i wykonywania obiektów mostowych na terenach eksploatacji górniczej. Ministerstwo Komunikacji. Warszawa 1977
• 20.BN-66/8935-01. Łożyska stalowe. Wymagania i badania
• 21.PN-EN 1337. Łożyska konstrukcyjne
• 22.PN-85/S-10030. Obiekty mostowe. Obciążenia