W poszukiwaniu optymalnego i idealnego aksjologicznego modelu regulacji prawnej – idea prawa Gustawa Radbrucha

• Autorzy: Kociołek-Pęksa A.

Warianty tytułu

EN

In search of optimal and ideal axiological model of legal regulation – Gustaw Radbruch’s idea of law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W tekście zostały omówione aksjologiczne uwarunkowania procesu tworzenia prawa. Zaprezentowana analiza prowadzona jest w ramach dekonstrukcji. Autorka przedstawia potencjalny aksjologiczny model regulacji prawnej. Autorka posługuje się koncepcją trójelementowej idei prawa sformułowanej przez Gustawa Radbrucha. Wskazuje na konflikty pomiędzy(pośród) wartościami zawartymi w ideii prawa oraz wskazuje na zjawisko homeostazy wartości prawa. Autorka uzasadnia tezę, że idea prawa stanowi narzędzie eliminacji konfliktu między wolnością i bezpieczeństwem. Ponadto, jej zdaniem idea prawa jest także skutecznym narzędziem w pokonywaniu emotywizmu. Zadaje pytanie jaki jest zatem cel zastosowania trójelementowej idei prawa jako modelu tworzenia a także stosowania prawa. Celem jest osiągnięcie adekwatnego do społecznych oczekiwań i prawnych możliwości – poziomu bezpieczeństwa prawnego i bezpieczeństwa poprzez prawo oraz optymalnej sprawiedliwości (bez rażących niesprawiedliwości w układzie równości wobec prawa) w ramach funkcjonalnie celowej regulacji prawa pozytywnego. Zgodnie z tą ideą możliwe jest równocześnie osiągnięcie skuteczności i efektywności regulacji prawnej. Stwierdza, że o jakości prawa stanowi głownie zakres/poziom dostarczanego bezpieczeństwa – nie tylko bezpieczeństwa prawnego.

EN

The article discusses the axiological determinants of law‑making process. The analysis is carried out within the framework of deconstruction. The authoress presents a potential axiological model of the legal regulation. She uses the concept of the three‑ component idea (concept) of the law created by Gustav Radbruch. This idea indicates a conflict among the values contained inside the idea of law and it refers to the phenomenon of homeostasis values of law. The authoress formulates the thesis that the idea of law is a tool for eliminating the conflict between freedom and security. Moreover, in her opinion, the idea of the law is also an effective tool in overcoming emotivism. She puts a question about the purpose of using three‑component concept of law as a model for the law creation and application . The purpose is to achieve the level of legal security and safety through the law (adequate to social expectations and legal capabilities) and achieve the optimal justice (no blatant injustice in the system of equality before the law) within the functionally purposeful regulation of positive law. According to this idea it is possible to achieve simultaneously a total efficiency and effectiveness of legal regulation. She claims that the quality of law depends on range and level of the achieved/assured security – not only the legal security.

Słowa kluczowe

PL

aksjologia prawa; idea prawa; pojęcie prawa; wartości prawa(ne); model idealnego prawa; bezpieczeństwo prawne; celowość prawa; homeostaza prawa; antynomie prawa

EN

axiology of law; idea of law; concept of law; values of law; model of an ideal law; legal security; desirability of law; homeostasis of law; antinomies of law

• Wydawca: Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Rocznik: 2017
• Tom: Nr 61 (tom 2) (1)
• Strony: 113--133
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz.

Twórcy

autor

Kociołek-Pęksa A.

• Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Cywilnego Szkoła Głowna Służby Pożarniczej

Bibliografia

• [1] Tokarczyk R., Prawa wierne naturze, Lublin 1980.
• [2] Szyszkowska M., Teorie prawa natury XX wieku w Polsce, Warszawa 1982.
• [3] Piechowiak M., W poszukiwaniu ontologicznych podstaw prawa. Artura Kaufmanna teoria sprawiedliwości, PAN – Instytut Nauk Prawnych, Warszawa – Poznań 1992.
• [4] Radbruch G., O celu prawa, RPEiS nr 3 z 1937.
• [5] Seidler G. L., Doktryny prawne imperializmu, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1979.
• [6] Wróblewski J., Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego, Wydawnictwo Prawnicze 1959.
• [7] Stelmach J., Współczesna filozofia interpretacji prawniczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1999.
• [8] Zajadło J., Formuła Radbrucha. Filozofia prawa na granicy pozytywizmu prawniczego i prawa natury, Arche, Gdańsk 2001.
• [9] Zajadło J., Dziedzictwo przeszłości. Gustaw Radbruch portret filozofa, prawnika, polityka i humanisty. Współczesna Niemiecka Filozofia Prawa. Tom I, Arche, Gdańsk 2007.
• [10] Zajadło J., Bezpieczeństwo – Celowość – Sprawiedliwość: Antynomie idei prawa, Gdańskie Studia Prawnicze, tom IX, 2002.
• [11] Szyszkowska M., Teoria i filozofia prawa, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2008.
• [12] Gołowska I., Antynaturalistyczna filozofia prawa Gustawa Radbrucha, (w:) Studia z filozofii prawa, (red.) J. Stelmach, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Kraków 2001.
• [13] Tokarczyk R. A., Filozofia prawa w perspektywie prawa natury, Temida 2, Białystok 1997.
• [14] Znaniecki F., Czy socjologowie powinni być także filozofami wartości?, (w:) tenże, Pism filozoficzne, T. 1, Warszawa 1987.
• [15] Oniszczuk J., Filozofia i Teoria Prawa, C.H. Beck, Warszawa 2008.
• [16] Oniszczuk J., Kultura i wartości prawne, Zeszyty Naukowe WSZiP im. H. Chodkowskiej, rok XI, Zeszyt 2 (23), Zeszyt Prawniczy IV, Warszawa 2006.
• [17] Zajadło J., Gesetz und Recht, (w:) Ius et Lex, nr (I) 1/2002, s. 42. Opinia ta została w literaturze filozoficzno‑prawnej określona mianem Formuły Radbrucha.
• [18] Bogucka I., Funkcje prawa. Analiza pojęcia, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Zakamycze 2000.
• [19] Wróblewski J., Prawo i homeostaza społeczna, Państwo i prawo 1982, nr 12.
• [20] Kozak A., Homeostaza prawa, (w:) Joanna Helios (red.), Z zagadnień teorii i filozofii prawa. Autonomia prawa ze stanowiska teorii i filozofii prawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2003.
• [21] Bogacz D., Formuła i filozofia prawa Gustawa Radbrucha. W związku z książką: Jerzy Zajadało, Formuła Radbrucha. Filozofia prawa na granicy pozytywizmu prawniczego i prawa natury, Wydawnictwo Arche, Gdańsk 2001, RPEiS Rok LXIV – zeszyt 3 – 2002.
• [22] Kant, Immanuel Krytyka praktycznego rozumu, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2004.
• [23] Hartman J., Wstęp do filozofii, PWN, Warszawa, 2005.
• [24] Pałecki K., Prawoznawstwo. Zarys Wykładu. Prawo w porządku społecznym, Difin, Warszawa 2003.
• [25] Gizbert‑Studnicki T., Koncepcje „natury rzeczy” w zachodnioniemieckiej filozofii prawa, Etyka 1981, nr 19, Powszechne Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1981.
• [26] Wojciechowski M., Bezpieczeństwo prawne (w:) J. Zajadło (red.), Leksykon współczesnej teorii i filozofii prawa. 100 podstawowych pojęć, CH Beck, Warszawa 2007.
• [27] Czapska J., Bezpieczeństwo obywateli, Studium z zakresu polityki prawa, Polpress, Kraków 2004.
• [28] Kustra E., Polityczne problemy tworzenia prawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń 1994.
• [29] Studnicki F., Przepływ wiadomości o normach prawa, UJ, Kraków 1965.
• [30] Zajadło J., Wprowadzenie. Ewolucja czy rewolucja w poglądach Gustawa Radbrucha? (w:) P. Mochnaczewski (red.), A. Kociołek‑Pęksa (red.), Dobre prawo, złe prawo – w kręgu myśli Gustawa Radbrucha, Wyd WSZiP im.H. Chodkowskiej, Warszawa 2009.
• [31] Gołowska I., Antynaturalistyczna filozofia prawa Gustawa Radbrucha, (w:) Studia z filozofii prawa, (red.) J. Stelmach, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Kraków 2001.
• [32] Kloska G., Pojęcia, teorie i badania wartości w naukach społecznych, Warszawa 1982.
• [33] Zajadło J., Radbruch, Arche, Gdańsk 2016.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017)