Znaczenie bezpieczeństwa z punktu widzenia kategorii interesów narodowych

Stańczyk, J.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Znaczenie bezpieczeństwa z punktu widzenia kategorii interesów narodowych

Autorzy

Stańczyk J.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

http://sbn.wat.edu.pl/

Identyfikatory

Warianty tytułu

The importance of security in point of view of the category of national industries

Języki publikacji

Abstrakty

W opinii autora bezpieczeństwo człowieka (w ujęciu jednostkowym czy grupowym, a więc także narodowym) pozostaje ściśle związane z bezpieczeństwem państwa. Zatem identyfikacja interesów narodowych, zrozumienie ich uwarunkowań i istoty, a także złożonych kontekstów ich urzeczywistniania pozostaje jednym z podstawowych zadań zarówno w budowaniu ogólnej teorii bezpieczeństwa, jak również w dookreślaniu we właściwy sposób polityki bezpieczeństwa państwa. Artykuł prezentuje istotę interesów narodowych, znaczenie bezpieczeństwa i jego związki z interesami w realiach politycznych współczesnego świata, typologię interesów i złożoność urzeczywistniania interesów narodowych w zakresie bezpieczeństwa. Kwestią zasadniczą w obrębie tych rozważań jest usytuowanie bezpieczeństwa pośród różnie artykułowanych interesów narodowych. Autor argumentuje, że znaczenie bezpieczeństwa z punktu widzenia interesów narodowych odzwierciedla jego egzystencjalną naturę, obrazuje trudności urzeczywistniania w relacjach międzynarodowych, a zarazem podkreśla polityczny charakter. Jego analizy poprzez kategorię interesów oddają właściwą bezpieczeństwu złożoność, na którą w zasadniczy sposób składają się oddziaływania interesów różnych podmiotów bezpieczeństwa na różnych jego płaszczyznach przedmiotowych. Ten punkt widzenia w pełni potwierdza współzależność bezpieczeństwa rozumianego w sposób personalny i strukturalny.

In the opinion of the author a human being security (in terms of individual or group, and thus the nation) is closely related to state security. Thus, identification of national interests, understand their conditions and being, as well as the complex contexts of their realization remains one of the fundamental tasks in building both the general theory of security, as well as in the right way in determining the security policy of the state. This article presents the essence of national interests, the importance of security and its link with the interests of the political realities of the modern world, typologies of interest and the complexity of realization of national interests in security. Essential within these considerations is the location of security among the variously articulated national interests. The author argues that the meaning of security from the perspective of national interests reflects its existential nature, illustrates the difficulties in the realization of international relations, and also highlights the political nature. His analysis, by category of interest, reflects the complexity of the security right, which substantially consists of the impact of interests of different security entities on various levels in security questions. This point of view fully confirms the interdependence of security, which is understood as personal and structural.

Słowa kluczowe

interes narodowy bezpieczeństwo państwa polityka wewnętrzna polityka zagraniczna

national interest state security inside state policy foreign policy

Wydawca

Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego

Czasopismo

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

Rocznik

2011

Tom

R. 1, Nr 1

Strony

239--263

Opis fizyczny

Bibliogr. 79 poz.

Twórcy

autor

Stańczyk J.

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Zakład Stosunków Międzynarodowych, Instytut Nauk Społecznych, Transdyscyplinarne Centrum Badania Problemów Bezpieczeństwa

Bibliografia

1. Adamkiewicz, Semantyka polityki bezpieczeństwa. Aspekt moralny, (w:) Bezpieczeństwo państw i narodów w procesie integracji europejskiej, red. W. Śmiałek, J. Tymanowski, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2002.
2. R. Aron, Pokój i wojna między narodami (teoria), Centrum im. Adama Smitha, EXIT, Warszawa 1995.
3. U. Beck, Władza i przeciwwładza w epoce globalnej. Nowa ekonomia polityki światowej, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2006.
4. S. Bieleń, Modele bezpieczeństwa międzynarodowego w nauce brytyjskiej, „Sprawy Międzynarodowe”, 1983, z. 10.
5. S. Bieleń, Polityka w stosunkach międzynarodowych, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2010.
6. S. Bieleń, Tożsamość i interesy narodowe w procesach identyfikacji międzynarodowej państw, (w:) Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku: wizje – koncepcje – paradygmaty, red. nauk. R. Kuźniar, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005.
7. Ch. Brown, Understanding International Relations, Palgrave Macmillan, London 1997.
8. Z. Brzeziński, In Quest of National Security, Westview Press, London 1988.
9. B. Buzan, People, States and Fear. An Agenda for International Security Studies in the Post-War Era, Lynne Rienner, Boulder 1991.
10. M. Cieślarczyk, Teoretyczne i metodologiczne podstawy badania problemów bezpieczeństwa i obronności państwa, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2009.
11. Z. Czachór, Uczestnicy stosunków międzynarodowych, (w:) Międzynarodowe stosunki polityczne, praca zbiorowa, red. W. Malendowski, Cz. Mojsiewicz, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 1996.
12. J. Czaputowicz, Bezpieczeństwo w teoriach stosunków międzynarodowych, (w:) Bezpieczeństwo międzynarodowe. Teoria i praktyka, red. nauk. K. Żukrowska i M. Gracik, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2006.
13. R.A. Dahl, B. Stinebrickner, Współczesna analiza polityczna, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2007.
14. M. Dobroczyński, J. Stefanowicz, Polityka zagraniczna, PWN, Warszawa 1984.
15. A. Dybczyński, Interes narodowy, (w:) Encyklopedia politologii, red. M. Żmigrodzki, Tom 5: Stosunki międzynarodowe, red. T. Łoś-Nowak, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2002.
16. J. Frankel, National Interest, Macmillan, London 1970.
17. J. Frenkel, International Politics. Conflict and Harmony, Allen Lane, London 1969.
18. A. Gałganek, Neorealizm: interes narodowy a funkcjonowanie systemu międzynarodowego. Próba rekonstrukcji, (w:) Interesy narodowe a współistnienie państw, red. Z.J. Pietraś, M. Pietraś, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1989.
19. R. Gilpin, War and Change in World Politics, Cambridge University Press, New York–Cambridge 1981.
20. F. Gołembski, Sprzeczności interesów narodowych jako źródło konfliktów międzynarodowych, (w:) Problemy badań nad konfliktami i pokojem, red. W. Kostecki, PISM, Warszawa 1990.
21. S. Guzzini, R. Gilpin: the Realist Quest for the Dynamics Power, (in) The Future of International Relations. Masters in Making, Eds by I.B. Neumann, O. Waever, Routledge, London 1997.
22. F.H. Hartmann, The Relations of Nations, Macmillan, New York 1962.
23. R. Herbut, Interes polityczny jako kategoria politologiczna, (w:) Studia z teorii polityki, red. A.W. Jabłoński, L. Sobkowiak, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999.
24. A. Heywood, Politologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
25. S.P. Huntington, Zderzenie cywilizacji, Wydawnictwo Muza, Warszawa 1998.
26. J. Jaskiernia, Bezpieczeństwo demokratyczne jako wymiar bezpieczeństwa europejskiego, (w:) Polityka bezpieczeństwa na Starym Kontynencie, red. T. Jarocki i W. Sokała, Polskie Towarzystwo Nauk Politycznych, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.
27. W. Kitler, Obrona narodowa III RP. Pojęcie, organizacja, system, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2002.
28. T. Kocowski, Systemowe koncepcje repertuaru potrzeb człowieka, „Prakseologia”, 1975, nr 3-4.
29. L.F. Korzeniowski, Bezpieczeństwo jako dobro społeczne: potrzeba, wartość i prawo człowieka, (w:) Grupy dyspozycyjne w obliczu Wielkiej Zmiany. Kulturowe i społeczne aspekty funkcjonowania w świetle procesów integracyjnych, red. J. Maciejewski, M. Bodziany i K. Dojna, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2010.
30. D. Krasner, Defending the National Interest: Raw Materials Investments and U.S. Foreign Policy, Princeton University Press, Princeton 1978.
31. F. Kratochwil, One the notion of "interest" in international relations. "International Organization", Winter 1982, vol. 36, No. 1.
32. J. Kukułka, Bezpieczeństwo a współpraca europejska: współzależności i sprzeczności interesów, „Sprawy Międzynarodowe”, 1982, z. 7.
33. J. Kukułka, Problemy teorii stosunków międzynarodowych, PWN, Warszawa 1978.
34. J. Kukułka, Procesy internacjonalizacji i współzależności w stosunkach międzynarodowych, (w:) Stosunki międzynarodowe: geneza, struktura, dynamika, red. nauk. E. Haliżak i R. Kuźniar, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2000.
35. J. Kukułka, Wstęp do nauki o stosunkach międzynarodowych, Instytut Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2003.
36. J. Kukułka, Zaspokajanie potrzeb i rozwiązywanie konfliktów w stosunkach międzynarodowych, (w:) Stosunki międzynarodowe: geneza, struktura, dynamika, red. nauk. E. Haliżak i R. Kuźniar, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2000.
37. K. Łastawski, Interesy narodowe współczesnych państw europejskich, (w:) Wizje dobrego państwa. Państwo w procesach przemian. Teoria i praktyka, red. A. Lisowska i A.W. Jabłoński, Polskie Towarzystwo Nauk Politycznych, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009.
38. K. Łastawski, Polska racja stanu po wstąpieniu do Unii Europejskiej, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
39. K. Łastawski, Racja Stanu Rzeczypospolitej Poskiej, Wydawnictwo Wyższej szkoły Pedagogicznej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Warszawie, Warszawa 2000
40. T. Łoś-Nowak, Bezpieczeństwo państwowe (narodowe), (w:) Encyklopedia politologii, red. M. Żmigrodzki, Tom 5: Stosunki międzynarodowe, red. T. Łoś-Nowak, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2002.
41. T. Łoś-Nowak, Interesy narodowe i międzynarodowe, (w:) Współczesne stosunki międzynarodowe, red. T. Łoś-Nowak, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1997.
42. T. Łoś-Nowak, Stosunki międzynarodowe. Teorie – systemy – uczestnicy, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000.
43. Cz. Maj, Wartości polityczne w stosunkach międzynarodowych, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1992.
44. H. Morgenthau, Politics among Nations: The Struggle for Power and Peace, New York 1965.
45. H. Morgenthau, Politics in the Twentieth Century, vol. 1: The Decline of Democratic Politics, University of Chicago Press, Chicago 1958.
46. E.L. Morse, The Transformation of Foreign Policies: Modernization, Interdependence and Externalization, (w:) Perspectives on World Politics. A Reader, Eds by R. Little, M. Smith, Routledge, London 1991.
47. Neorealism and Its Critics, Ed. by R.O. Keohane, Columbia University Press, New York 1986.
48. J. Nocuń, A. Laska, Teoria polityki: wprowadzenie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa 2005.
49. J.S. Nye, Neorealism and Neoliberalism, “World Politics”, 1988, no. 2.
50. P. Ostaszewski, Międzynarodowe stosunki polityczne: zarys wykładów, Wydawnictwo „Książka i Wiedza”, Warszawa 2008.
51. Z.J. Pietraś, Podstawy teorii stosunków międzynarodowych, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1986.
52. W. Pokruszyński, Kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide’a De Gasperi w Józefowie, Józefów 2008.
53. I. Popiuk-Rysińska, Uczestnicy stosunków międzynarodowych, ich interesy i oddziaływania, (w:) Stosunki międzynarodowe: geneza, struktura, dynamika, red. nauk. E. Haliżak i R. Kuźniar, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2000.
54. Późnowestfalski ład międzynarodowy, red. nauk. M. Pietraś, K. Marzęda, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2008.
55. T.W. Robinson, National Interests, (in) International Politics and Foreign Policy, Ed. by J.N. Rosenau, Free Pr. New York 1969.
56. D. Skidmore, M.V. Hudson, Establishing the Limits of State Autonomy, (in) The Limits of State Autonomy, Eds by D. Skidmore, M.V. Hudson, Westview Press, Boulder 1993.
57. K. Skubiszewski, Polityka zagraniczna i odzyskanie niepodległości. Przemówienia, oświadczenia, wywiady 1989-1993, Interpress, Warszawa 1997.
58. J. Stańczyk, Istota kategorii bezpieczeństwa z punktu widzenia wartości, (w:) Bezpieczeństwo człowieka a wartości, Tom II: Aspekty społeczne i polityczne. Zbiór prac pod red. nauk. E. Jarmocha, A.W. Świderskiego, I.A. Trzpil, Akademia Podlaska, Wydział Humanistyczny, Drohiczyńskie Towarzystwo Naukowe, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2010.
59. J. Stańczyk, Konceptualizacja kategorii bezpieczeństwa w perspektywie wzrostu znaczenia tożsamości kulturowych, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka”, Czasopismo Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Nr 3-4/2009.
60. J. Stańczyk, Kres „zimnej wojny”. Bezpieczeństwo europejskie w procesie zmiany międzynarodowego układu sił (na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX w.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004.
61. J. Stańczyk, Wielowymiarowość bezpieczeństwa – zarys problematyki, (w:) Bezpieczeństwo człowieka a proces wsparcia społecznego, praca zbiorowa pod red. nauk. J. Dębowskiego, E. Jarmocha, A.W. Świderskiego, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2007.
62. J Stańczyk, Przeobrażenia międzynarodowego układu sił w Europie na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Analiza uwarunkowań i mechanizmów w kontekście bezpieczeństwa międzynarodowego, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Fundacja im. Friedricha Eberta, Warszawa 1999.
63. J. Stańczyk, Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1996.
64. J. Stańczyk, Złożoność kategorii bezpieczeństwa – zarys problematyki, (w:) Bezpieczeństwo człowieka a transdyscyplinowość, tom II: Aspekty edukacyjne i politologiczne, zbiór prac pod red. nauk. E. Jarmocha, A.W. Świderskiego, I.A. Trzpil, Akademia Podlaska, Wydział Humanistyczny, Drohiczyńskie Towarzystwo Naukowe, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2009.
65. J. Stańczyk, Zmiany doktrynalne po drugiej wojnie światowej a ewolucja systemu bezpieczeństwa europejskiego, „Myśl Wojskowa”, 2004, nr 3.
66. J. Stefanowicz, Anatomia polityki międzynarodowej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 1999.
67. J. Stefanowicz, Ład międzynarodowy. Doświadczenie i przyszłość, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1996.
68. M. Sułek, Trzy działy prakseologii, „Rocznik Naukowy Wydziału Zarządzania w Ciechanowie Wyższej Szkoły Menedżerskiej w Warszawie”, z. 1-2, t. II, Ciechanów 2008.
69. P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2002.
70. Theories of Peace and Security. A Reader in Contemporary Strategic Thought, Ed. by John Garnett, Macmillan, London 1970.
71. K. Waltz, Theory of International Politics, McGraw-Hill Humanities/Social Sciences/ Languages, Berkeley 1979.
72. M. Wąsowicz, Państwo – naród, czyli pułapki dwóch racji, „Res Publica”, 1991, nr 4.
73. C. Weber, International Relations Theory. A Critical Introduction, Routledge, London 2001.
74. J.J. Wiatr, Refleksje o polskim interesie narodowym, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2004.
75. J.J. Wiatr, Zarys nauki o stosunkach międzynarodowych, Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji, Warszawa 2008.
76. A. Wolfers, Discord and Collaboration. Essays on International Politics, The Johns Hopkins Press, Baltimore 1962.
77. A. Wolfers, The Pole of Power and the Pole of Indifference, (in) International Politics and Foreign Policy, Ed. by J.N. Rosenau, Free Pr. New York 1969.
78. S. Zalewski, Bezpieczeństwo polityczne państwa. Studium funkcjonalności instytucji, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2010.
79. R. Zięba, Cele polityki zagranicznej państwa, (w:) Wstęp do teorii polityki zagranicznej państwa, red. nauk. R. Zięba, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-409fd310-7ed3-4f12-b62c-42f1d6a9f30e