Tadeusz Tołwiński’s plan “Reconstruction of the downtown districts of modern Krakow” against the background of urban planning proposals for the city from the first half of the 20th century

• Autorzy: Bryg-Stanisławska Joanna

Identyfikatory

DOI

10.17388/WUT.2025.0034.ARCH

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In 1951, the periodical “Miasto” (“City”) published an article by Tadeusz Tołwiński Reconstruction of the downtown districts of modern Krakow. The concept of urban solutions for the centre of Krakow turned out to be the professor’s last work, presented to a wider audience shortly after his death. Anticipating the rapid growth of the city, Tołwiński presented a regulatory plan: he defined the extent of the inner city districts, presented a proposal for a series of measures to correct the urban layout, focusing above all on tidying up and acquiring green areas, rebuilding the railway tracks and shaping the traffic arterial roads. The plan is part of a series of reflections by the professor, published in the 1930s in his monumental work Urbanistyka [Urban planning]. It also takes into account earlier proposals for spatial solutions for Krakow, from the first attempts to shape the character of the city, i.e. the assumptions of the competition for the regulatory plan of Greater Krakow announced in 1909, through the so-called ‘Dziewoński Plan’ of the late 1930s, to the solutions proposed by the occupying forces in the early 1940s. Although Tołwiński’s proposal was only implemented in a fragmentary way, it influenced the formation of the subsequent concept by Anna Ptaszycka and left its mark on the subsequent development of the city.

Słowa kluczowe

EN

Tadeusz Tolwiński; urban planning of Krakow; plan of Krakow; urban planning of the 1950s; regulatory plan; inner city districts

• Wydawca: Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
• Rocznik: 2022
• Tom: T. 67, z. 4
• Strony: 63--76
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz.

Twórcy

autor

Bryg-Stanisławska Joanna

• Association of Art Historians Krakow Branch

• https://orcid.org/0000-0003-1403-8256

Bibliografia

• Burno F., Opowieści o „nowej Italii”. Modernizacja miast włoskich w latach 1925-1940, in: Narracje miejskie. Miasto jako obszar interwencji polityków, architektów i artystów, ed. Kozina I., Vol. 1, Katowice 2019
• Demel J., Podstawy rozwoju nowoczesnego Krakowa w latach 1846-1956, in: Kraków jego dzieje i sztuka, Warszawa 1963
• Dziewoński K., Studia wstępne do ogólnego planu zabudowania Krakowa, „Biuletyn Urbanistyczny”, 1936, no. 3
• Firlet E., Zmiany przestrzenno-urbanistyczne Krakowa w latach 1939-2006, in: Kraków nowe studia nad rozwojem miasta, ed. Wyrozumski J., Kraków 2007
• Goldzamt E., Architektura zespołów śródmiejskich i problemy dziedzictwa, Warszawa 1956
• Gutschow N., Obsesja porządku. Niemieccy architekci planują w okupowanej Polsce 1939-1845, Warszawa 2021
• Kaczorowski M., Problemy urbanistyczne Krakowa na tle Nowej Huty, „Inwestycje i Budownictwo”, 1952, no. 5
• Komar Ż., Architektura okresu okupacji w Krakowie. Zarys problematyki badawczej, in: Architektura okresu III Rzeszy w Polsce, Poznań 2019
• Konkurs na regulacje wylotu ul. Wolskiej i okolicznych gruntów w Krakowie, „Architekt”, 1914, no. 6-7
• Kotaszewicz T., Tadeusz Tołwiński 1987-1951, Warszawa 2016
• Majczyk J., Tomaszewicz A., Anna Ptaszycka. Harcerka, architektka, urbanistka, in: Pionierki. Architektura jest najważniejsza, Kraków 2019
• Malisz B., Plan Wielkiego Krakowa, „Miasto”, 1952, no. 4
• Malisz B., Planowanie ośrodków miejskich, „Architektura”, 1947, no. 1
• Marek P.I., Rozpoczynamy budowę Domu Krakowskich Związków Zawodowych, „Gazeta Krakowska”, 1950, no. 199
• Niemojewski L., Dwie szkoły polskiej architektury nowoczesnej, „Przegląd Techniczny”, 1934
• Pawłowski K.K., Początki polskiej nowoczesnej myśli urbanistycznej, in: Sztuka około 1900. Materiały z sesji Historyków Sztuki, Kraków 1967, Warszawa 1969
• Plan inwestycyjny stoł. król. Miasta Krakowa na okres 1937/38-1943/44 [Investment plan of the royal capital City of Krakow for the period 1937/38-1943/44], Kraków 1938.
• Ptaszycka A., Ewolucja planu Krakowa, „Architektura”, 1953, no. 3
• Ptaszycka A., Oblicze urbanistyczne współczesnego Krakowa, in: Kraków studia nad rozwojem miasta, ed. Dąbrowski J., Kraków 1957
• Purchla J., Hubert Ritter i hitlerowskie wizje Krakowa, „Rocznik Krakowski”, Vol. 71, 2005
• Purchla J., Rozwój przestrzenny, urbanistyczny i architektoniczny Krakowa doby autonomii galicyjskiej i drugiej Rzeczpospolitej, in: Kraków nowe studia nad rozwojem miasta, ed. Wyrozumski J., Kraków 2007
• Rościszewski M., Czy Kraków leży nas Wisłą? Kilka uwag o błędach przeszłości w urbanistyce i nowych osiągnięciach, „Dziennik Polski”, 1951, no 151
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1950 roku w sprawie zmiany granic miasta Krakowa, Dz.U. Z 1950 r. nr 57, poz. 508, Uchwała nr 205 Rady Ministrów z dnia 17 marca 1951 r. w sprawie utworzenia dzielnicy Nowa Huta w m. Krakowie, M.P. 195, nr 43, poz. 504 [Regulation of the Council of Ministers of 19 December 1950 on changes to the boundaries of the city of Krakow, Journal of Laws Z 1950, No. 57, item 508, Resolution No. 205 of the Council of Ministers of 17 March 1951 on the establishment of Nowa Huta district in the city of Krakow, M.P. 195, No. 43, item 504]
• Statter M., Projekt uporządkowania Wawelu i nadbrzeży Wisły, „Gazeta Krakowska”, 1952, no. 15
• Stelmach B., Tożsamość 100 lat architektury polskiej, in: Tożsamość 100 lat architektury polskiej, ed. Stelmach B., Andrzejewska-Batko K., Warszawa 2019
• Tołwiński T., Przebudowa dzielnic śródmiejskich Krakowa Nowoczesnego, „Miasto”, 1951, no. 2
• Tołwiński T., Urbanistyka, T. 1, Budowa miasta w przeszłości, Warszawa 1934
• Tołwiński T., Urbanistyka, T. 2, Budowa miasta współczesnego, Warszawa 1937
• Tołwiński T., Urbanistyka, T. 3, Zieleń w urbanistyce, Warszawa 1963
• Wichura-Zajdel E., Kraków nowszy i większy, „Stolica”, 1950, no. 8
• Wiśniewski M., Rozwój architektury Krakowa w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku a metropolitarne funkcje miasta, in: Metropolia T.2: Dylematy rozwoju, ed. Purchla J., Kraków 2017
• Wowczak J., Dychotomie polskiej architektury XX wieku w twórczości Jana Kruga, Kraków 2021
• Zabudowa ronda u wylotu ulicy Lubicz, „Dziennik Polski”, 1951, no. 32
• Zabytki urbanistyki i architektury w Polsce. Odbudowa i konserwacja, t. 1 Miasta Historyczne, ed. Kalinowski W., Warszawa 1986
• Zientara M., Sztuka Krakowska 1945-2000. Tom1. Socrealizm i czas „odwilży” (1945-1959/1960), Kraków 2020