Szkodnictwo architektoniczne w krajobrazach wsi i małych miast na przykładzie Polski południowej

• Autorzy: Mełges H.

Warianty tytułu

EN

Architectural wrecking in the landscapes of villages and small towns illustrated with an example of southern Poland

• Konferencja: XIX FORUM ARCHITEKTURY KRAJOBRAZU (XIX ; 9-11.06.2016 ; Rzeszów, Poland)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ciągu wieków w społecznościach terytorialnych (lokalnych) ciągłość kulturowa i technologiczna wytworzyła różne fakty (zaszłości, w tym ukształtowane style) i uwarunkowania jako odmiany lokalne, które określa się mianem archetypów. Są one efektem „pracy czasu” – różnych doświadczeń i powtarzalnych rozwiązań, tworzących też przez lata określone przyzwyczajenia. Te zaś w codziennej praktyce są zarówno stosowane, jak i weryfikowane. Wojny i różne kataklizmy, które w dziejach spotykały nasz kraj, czyniły niepowetowane straty we wszystkich dziedzinach życia i materialnego dorobku. Różne nieuregulowane procesy administracyjnego oddziaływania na przestrzeń architektoniczną były – w kontekście skrajnie biednego społeczeństwa – między innymi przyczyną dewastacji rodzimej architektury i krajobrazów kulturowych. Od zakończenia drugiej wojny światowej toczy się w środowiskach planistów i architektów dyskusja, co zrobić, aby wypracować model, przy pomocy którego można by wyrugować lub ograniczyć swoiste patologie, a zarazem unormować planowanie przestrzenne, jak i same trendy architektury, w szczególności wiejskiej. Wychodząc od zrozumienia przyczyn tego stanu rzeczy można, jak się wydaje, zdiagnozować te anomalie prowadzące do chaosu.

EN

Over the centuries cultural and technological continuity has created various facts (occurrences, including established styles) and conditions in territorial (local) communities as local varieties which are known as archetypes. They are the result of the ‘work of time’ – different experiences and repeatable solutions, creating certain habits over the years. These, in turn, are both applied and verified in everyday practice. Wars and various disasters, which affected our country throughout its history, did irreparable losses in all areas of life and material achievements. Various unregulated processes of administrative influence on architectural space were – in the context of extremely poor society – were one of the causes of the devastation of vernacular architecture and cultural landscapes. Since the end of the Second World War urban planners and architects have been discussing what to do to develop a model with which one could oust or restrict specific pathologies and to normalise both spatial planning and (especially rural) architectural trends. Starting with understanding the causes of this state of affairs, it seems possible to diagnose these anomalies leading to chaos.

Słowa kluczowe

PL

architektura regionalna; archetyp architektoniczny; materiały budowlane; etos kulturowy; tradycja

EN

regional architecture; architectural archetype; construction materials; cultural ethos; tradition

• Wydawca: Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Biologiczno-Rolniczy, Zakład Architektury Krajobrazu
• Czasopismo: Topiarius. Studia krajobrazowe
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr specjalny
• Strony: 23--31
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., fot., ryc.

Twórcy

autor

Mełges H.

• Instytut Projektowania Miast i Regionów, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• • Chowaniec M. 1963. Przemiany rozwoju form przestrzennych osadnictwa w Polsce. Zeszyty Naukowe Politechniki Krakowskiej. nr 11. Kraków.
• • Kukliński A. 1982. Koncepcje polskiej przestrzeni w latach osiemdziesiątych. PAN. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Biuletyn. z. 118. Warszawa.
• • Myczkowski Z. 1977. Współczesny krajobraz osadniczy i architektura po roku 1970 [w:] Natura i kultura w krajobrazie Jury. Osadnictwo i krajobraz. Zarząd Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych w Krakowie. Kraków.
• • Nowak P. 2012. Praca na roli, produkcja rolna [w:] Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni. Kwartalnik Małopolskiego Instytutu Kultury. Kraków.
• • Novák Z. 1972. Od urbanistyki do architektury życia i krajobrazu [w:] Teka Komisji Urbanistyki i Architektury. Oddział PAN w Krakowie. Kraków.
• • Patoczka P. 2012. Mała architektura we wnętrzu krajobrazu. Instytut Architektury Krajobrazu. Politechnika Krakowska. Kraków.
• • Uchwała nr 65 RNMK, 1981 Rady Miasta Krakowa (RNMK) z 2.12.1981 r. Dz. Urz. RNMK nr 14, str.2 – 3 poz.76 z 31.12. 1981 r.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).