Uwarunkowania rozwoju wydobycia gazu z polskich formacji łupkowych

• Autorzy: Ciechanowska M. , Matyasik I. , Such P. , Kasza P. , Lubaś J.

Warianty tytułu

EN

Determinants of the development of gas recovery from Polish shale formations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawione w artykule rozważania dotyczące uwarunkowań rozwoju wydobycia gazu z polskich formacji łupkowych zaprezentowano w postaci Raportu na 7. Forum Energetycznym 29 listopada 2012 r. w Sopocie. W pierwszej części poruszono kwestie i wyjaśniono terminologie związane z określaniem zasobów gazu ziemnego, wydzielając trzy podstawowe kategorie: zasoby udokumentowane, prawdopodobne i możliwe (prognostyczne). Przytoczono wartości dotychczas określonych przez różne jednostki zasobów, zwracając uwagę, że dla gazu w formacjach łupkowych, jak dotychczas, określono zasoby prognostyczne, które nie powinny być porównywane z zupełnie inną kategorią – zasobów udokumentowanych złóż konwencjonalnych. Dla rozpoznania możliwości występowania złóż gazu w formacjach łupkowych należy wykonać badania, których wyniki powinny pozwolić na oszacowanie ryzyka poszukiwawczego ujętego w czterech kategoriach: geochemicznego, geologicznego, petrofizycznego i zasobowego. Przedstawiając charakterystykę złóż typu shale w aspekcie możliwości ich udostępniania, wymieniono szereg unikalnych cech – w porównaniu z formacjami konwencjonalnymi, decydujących o powodzeniu przedsięwzięcia poszukiwawczego. Omówiono specyfikę warunków występujących w Polsce w odniesieniu do warunków amerykańskich, zwracając szczególną uwagę na uwarunkowania geologiczne oraz urbanistyczne, mające duży wpływ na wielkość kosztów. Proste skopiowanie do warunków występujących w Polsce np. technologii szczelinowania, efektywnych w Stanach Zjednoczonych, nie jest najlepszym rozwiązaniem, o czym świadczą dotychczasowe wyniki wierceń. Podkreślono konieczność przeprowadzenia szeroko zakrojonych badań, szczególnie nad rozwojem efektywnych technologii udostępniania. Naprzeciw temu wychodzi z pewnością duży projekt badawczy pod nazwą „Blue Gas”.

EN

Considerations regarding determinants of the development of gas recovery from Polish shale formations included in this paper were presented in a Report at the 7th Energy Forum in Sopot on November 29, 2012. The first part of the paper deals with the basic concepts and definitions of the terminology associated with the determination of natural gas reserves, by the recognition of three basic categories: proved, probable and possible (prognostic) reserves. The values of reserves previously determined by different institutions and companies are quoted and it is emphasized that the prognostic reserves in shale formations must not be compared to a completely different category of the proved reserves of conventional resources. To identify the possibilities of gas accumulations in shale formations a research is required, which should also result in risk assessment with respect to four categories: geochemical, geological, petrophysical and concerning reserves. The paper includes characteristics of shale reservoirs with respect to recovery of their reserves and lists a number of unique features in comparison to conventional formations, which determine the success of exploration projects. The paper discusses specific conditions prevailing in Poland when compared to those in the U.S. and emphasizes the determinants of geological and urban types, that affect costs of the projects. Simple copying of technologies such as fracturing technology applied successfully in the United States to be used in Polish conditions does not guarantee success as evidenced from recent drilling results. The paper stresses the need to perform extensive research, especially on efficient technologies applied to shale formation to release gas for extraction. This need will surely be fulfilled by the large scale “Blue Gas” research project.

Słowa kluczowe

PL

gaz łupkowy; wydobycie; polityka energetyczna; złoża typu shale; hydrauliczne szczelinowanie; koszty; eksploatacja

EN

shale gas; production; energy policy; hydraulic fracturing; costs; exploitation

• Wydawca: Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Nafta-Gaz
• Rocznik: 2013
• Tom: R. 69, nr 1
• Strony: 7--17
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., il.

Twórcy

autor

Ciechanowska M.

• Instytut Nafty i Gazu, Kraków

autor

Matyasik I.

• Laboratorium Nafty i Gazu, Zakład Geologii i Geochemii, Instytut Nafty i Gazu, Kraków

autor

Such P.

• Instytut Nafty i Gazu, Kraków

autor

Kasza P.

• Zakład Stymulacji Wydobycia Węglowodorów, Instytut Nafty i Gazu, Oddział Krosno

autor

Lubaś J.

• Instytut Nafty i Gazu, Oddział Krosno

Bibliografia

• [1] Biały E., Kasza P.: O rozwoju stymulacji wydobycia w polskim górnictwie naftowym. „Wiek Nafty” 2011, nr 3.
• [2] Ciopolla C.L. et al.: The relationship between fracture complexity, reservoir treatment and fracture treatment design. SPE 2008, 115769.
• [3] Cook T.: Calculation of estimated ultimate recovery (EUR) for wells in continuous-type oil and gas accumulation. U.S. Geological Survey Digital Data Series DDS-69-D.
• [4] Hill R. J. et al.: Oil and gas geochemistry and petroleum systems of the Fort Wotrh Basin. „AAPG Bulletin” 2007, vol. 91, No. 4, pp. 445-473.
• [5] Hyne N. J.: Dictionary of Petroleum Exploration. Drilling &Production. Pennwell Publishing Company Tulsa. Oklahoma 1991.
• [6] King G. E.: Thirty years of gas shale fracturing: what we have learned. SPE 2010, 133456.
• [7] Steliga T., Uliasz M.: Wybrane zagadnienia środowiskowe podczas poszukiwania, udostępniania i eksploatacji gazu ziemnego z formacji łupkowych. „Nafta-Gaz” 2012, nr 5, s. 273-283.
• [8] Szpunar T., Budak P.: Ocena efektywności zabiegów stymulacyjnych w warstwach łupków. „Nafta-Gaz” 2010, nr 10, s. 377-385.

Uwagi

PL

Referat wygłoszony na Forum Energetycznym, Sopot 29.XI-1.XII.2012 r.