Udostępnione pogórnicze obiekty podziemne Dolnego Śląska jako zaplecze geoturystyczne

• Autorzy: Zagożdżon P. P. , Zagożdżon K. D.

Warianty tytułu

EN

Underground tourist routes of Lower Silesia as geotourist objects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Tourist routes in the historic underground mining workings are an ideal base for geotourism. Lower Silesia is an area favoured in this respect, due to the amount and variety of such objects. They allow observation of different geological units: diversity of their lithology, mineralization, types of deposits, tectonics, as well as very interesting aspects of mining. This paper presents proposals of geotourist routes or observation sites in underground facilities described for Złoty Stok, Krobica, Kowary, Kletno and Osówka. Long and continuous lithological profiles, interesting rocks (e.g. rheomorphic granites in Osówka), signs of mineralization (löllingite in Złoty Stok, fluorite and amethyst in Kletno), numerous dislocation zones and folds, well-preserved historic mining workings (16^th and 18^th- century adits in Krobica) and many others are available for observation in these objects.

Słowa kluczowe

PL

geoturystyka; pogórnicze obiekty podziemne; Dolny Śląsk; petrografia; mineralogia; geologia strukturalna; górnictwo; geologia

EN

geotourism; underground tourist route; Lower Silesia; petrography; mineralogy; structural geology; mining

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2013
• Tom: Vol. 61, nr 1
• Strony: 19–--24
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., rys.

Twórcy

autor

Zagożdżon P. P.

• Politechnika Wrocławska, Instytut Górnictwa, ul.Wybrzeże Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław

autor

Zagożdżon K. D.

• Politechnika Wrocławska, Instytut Górnictwa, ul.Wybrzeże Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław

Bibliografia

• 1. BANAŚ M. 1965 - Przejawy mineralizacji w metamorfiku Śnieżnika Kłodzkiego. Pr. Geol. Kom. Nauk Geol. PAN, 27: 7-83.
• 2. CWOJDZIŃSKI S.1977 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Sudetów. Ark. Złoty Stok. Wyd. Geol. Warszawa.
• 3. CWOJDZIŃSKI S. 1983 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Sudetów 1 : 25000. Ark. Stronie Śląskie. Wyd. Geol. Warszawa.
• 4. CWOJDZIŃSKI S., PACUŁA J. & STACHOWIAK A. 2011 - Geostrada Sudecka - nowa forma geoturystyki w Sudetach. Prz. Geol., 59: 510-519.
• 5. CYMERMAN Z. 1995 - Lewoskrętna strefa ścinania Złoty Stok-Trzebieszowice w Górach Złotych. [W:] Muszer A. (red.) Góry Złote - geologia, okruszcowanie, ekologia. Mat Konf. Nauk.Wrocław-Złoty Stok: 11-19.
• 6. CYMERMAN Z. 2004 - Mapa tektoniczna Sudetów i bloku przedsudeckiego 1 : 200000. Wyd. PIG i Min. Środ. Warszawa.
• 7. DZIĘGIEL M. 2007 - Skansen górniczy „Królowa Luiza” w Zabrzu jako przykładowy obiekt geoturystyczny w środowisku przekształconym na terenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Geoturystyka, 4 (11): 23-30.
• 8. DZIĘGIEL M. 2008 - Podziemne trasy turystyczne w Tarnowskich Górach (Górny Śląsk). Geoturystyka, 4 (15): 51-62.
• 9. KNAPIK R., MIGOŃ P., SZUSZKIEWICZ A. & ALEKSANDROWSKI P. 2011 - Geopark Karkonosze - georóżnorodność i geoturystyka. Prz. Geol., 59: 311-322.
• 10. KOZŁOWSKA-KOCH M. 1973 - Polimetamorfity strefy tektonicznej Złoty Stok-Skrzynka w Sudetach. Geol. Sud., 8: 121-158.
• 11. KOŹMA J., CWOJDZIŃSKI S., IHNATOWICZ A., PACUŁA J., ZAGOŻDŻON P.P. & ZAGOŻDŻON K. 2011 - Możliwości rozwoju geoturystyki w regionie dolnośląskim na przykładzie wybranych projektów dotyczących inwentaryzacji i waloryzacji geostanowisk. [W:] Żelaźniewicz A., Wojewoda J., Ciężkowski W. (red.) Mezozoik i kenozoik Dolnego Śląska. Materiały LXXXI Zjazdu PTG. Wyd. WIND. Wrocław: 137-158.
• 12. MADZIARZ M., MIZERA A. & DĘBKOWSKI R. 2012 - Projekt „Rekultywacja obszarów zdegradowanych działalnością górniczą na terenie Gminy Mirsk z utworzeniem ścieżki Śladami dawnego górnictwa kruszców” jako koncepcja kompleksowych działań w zakresie ochrony i wykorzystania dziedzictwa górniczego Dolnego Śląska. [W:] Zagożdżon P.P., Madziarz M. (red.) Dzieje górnictwa - element europejskiego dziedzictwa kultury, t. 4. Wyd. Polit. Wr.: 273-289.
• 13. MAZUR S. 1995 - Strukturalna i metamorficzna ewolucja wschodniej okrywy granitu Karkonoszy w południowej części Rudaw Janowickich i Grzbiecie Lasockim. Geol. Sud., 29: 31-103.
• 14. MICHNIEWICZ M., BOBIŃSKI W. & SIEMIĄTKOWSKI J. 2002 - Monografia złóż rud cyny z łupków łyszczykowych pasma Starej Kamienicy w Sudetach. Archiwum PIG Oddział Dolnośląski, s. 244.
• 15. MIKOŚ T. (red.) 2009 - Złoty Stok. Najstarszy ośrodek górniczo-hutniczy w Polsce. Wyd. AGH. Kraków, 2009, s. 346.
• 16. MIKULSKI S.Z. 1996 - Złoto z kamieniołomu Złoty Jar k. Złotego Stoku (Sudety). Prz. Geol., 44: 1205-1210.
• 17. MOCHNACKA K. 2000 - Prawidłowości wykształcenia mineralizacji kruszcowej w metamorficznej osłonie granitu Karkonoszy - próba powiązania ze środowiskiem geotektonicznym. Pr. Spec. PTMin., 16: 223-258.
• 18. NEWSOME D. & DOWLING R.K. 2010 - Setting an agenda for geotourism. [W:] Newsome D. & Dowling R.K. (red.) Geotourism: The Tourism of Geology and Landscape. Goodfellow Publishers Ltd.: 1-12.
• 19. NOWAK I. & ŻELAŹNIEWICZ A. 2002 - Metabasites from the Stronie schists in the Lądek-Śnieżnik Metamorphic Unit, West Sudetes: geochemistry and P-T-d path. GeoLines, 14: 72-73.
• 20. d'OBYRN K. & WIEWIÓRKAW. 2010 - Udostępnienie trasy specjalistycznej w Kopalni Soli Wieliczka. [W:] Zagożdżon P.P., Madziarz M. (red.) Dzieje górnictwa - element europejskiego dziedzictwa kultury, t. 3. Wyd. Polit. Wr.: 342-358.
• 21. PAULO A. & STRZELSKA-SMAKOWSKA B. 2000 - Rudy metali nieżelaznych i szlachetnych. Wyd. AGH. Kraków.
• 22. PIASECKI P. & STANKIEWICZ A. 2005 - Turystyczne zagospodarowanie szybu R-III w oddziale ZG Rudna. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej nr 111. Seria Konferencje nr 43: 197-203.
• 23. SZAŁAMACHA M. 1982 - Rudy cyny na Dolnym Śląsku i kierunki dalszych poszukiwań. Biul. Inst. Geol., 341: 299-318.
• 24. SCHNEIDERHÖHN H. 1962 - Złoża rud.Wyd. Geol.Warszawa, s. 183.
• 25. SIENICKA K. & ZAGOŻDŻON P.P. 2010 - Szczegółowe zdjęcie geologiczne obiektu „Osówka” (kompleks „Riese”). [W:] Zagożdżon P.P.,
• 26. MADZIARZ M. (red.) Dzieje górnictwa - element europejskiego dziedzictwa kultury, t. 3. Wyd. Polit. Wr.: 415-430.
• 27. SŁOMKA T. & KICIŃSKA-ŚWIDERSKA A. 2004 - Geoturystyka - podstawowe pojęcia. Geoturystyka. 1 (1): 5-7.
• 28. SŁOMKA T. & MAYER W. 2011 - Geoturystyka - interdyscyplinarna specjalność kształcenia. Prz. Geol., 59: 329-334.
• 29. WOJCIECHOWSKA I. 1993 - Budowa geologiczna i tektoniczna Gór Złotych i Krowiarek jako tło rozwoju mineralizacji rudnej (Ziemia Kłodzka, Sudety). Pr. Geol.-Min., XXXIII: 5-133.
• 30. www.historia-gornictwa.pwr.wroc.pl - witryna internetowa konferencji „Dziedzictwo i historia górnictwa oraz wykorzystanie pozostałości dawnych robót górniczych” i wydawnictwa monograficznego „Dzieje górnictwa - element europejskiego dziedzictwa kultury”, Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej.
• 31. ZAGOŻDŻON P.P. 2011 - Protection of old underground mining workings for the purposes of scientific research and geotourism - a new problem. Materiały 11. Altbergbau-Kolloquium und 7. Konferenz Erbe und Geschichte des Bergbaus, 3-5 November 2011 Wrocław. Wyd. VGE Verlag GmbH. Essen: 261-266.
• 32. ZAGOŻDŻON P.P. & ZAGOŻDŻON K.D., 2010 - Podziemna trasa geoturystyczna w „Kopalni Złota w Złotym Stoku” - propozycja. [W:] Zagożdżon P.P. & Madziarz M. (red.) Dzieje górnictwa - element europejskiego dziedzictwa kultury, t. 3. Wyd. Polit. Wr.: 519-538.
• 33. ZAGOŻDŻON P.P. & ZAGOŻDŻON K.D. 2012 - Budowa geologiczna górotworu w dostępnych sztolniach rejonu Krobicy-Przecznicy. [W:] Zagożdżon P.P. & Madziarz M. (red.) Dzieje górnictwa - element europejskiego dziedzictwa kultury, t. 4. Wyd. Polit. Wr.: 411-434.
• 34. ŻELAŹNIEWICZ A. 2003 - Postęp wiedzy o geologii krystaliniku Sudetów w latach 1990-2003. [W:] Ciężkowski W., Wojewoda J., Żelaźniewicz A. (red.) Sudety zachodnie: od wendu do czwartorzędu. Wyd. WIND. Wrocław: 7-15.
• 35. ŻELAŹNIEWICZ A., NOWAK I., ACHRAMOWICZ S. & CZAPLIŃSKI W. 2003 - Północna część bloku karkonosko-izerskiego: krótka historia pasywnej krawędzi terranu Saksoturyngii. [W:] Ciężkowski W., Wojewoda J., Żelaźniewicz A. (red.) Sudety zachodnie: od wendu do czwartorzędu. Wyd. WIND. Wrocław: 17-32.