Bezpieczeństwo ruchu drogowego w zakresie zdarzeń drogowych z udziałem pojazdów autobusowej komunikacji publicznej

• Autorzy: Gudzbeler Grzegorz , Nepelski Mariusz , Bortkiewicz Alicja , Misiuk Andrzej , Dąbrowski Mariusz

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0015.6482

Warianty tytułu

EN

Road traffic safety regarding traffic incidents involving public bus vehicles

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Bezpieczeństwo ruchu drogowego, w tym zmniejszenie liczby zdarzeń drogowych i ofiar, w szczególności śmiertelnych, jest jednym z priorytetów państw na całym świecie. Wskazaną problematykę na poziomie państw narodowych monitorują odpowiednie instytucje, niestety z różnym skutkiem. W Unii Europejskiej dzięki zdecydowanym działaniom ukierunkowanym na bezpieczeństwo ruchu drogowego w latach 2001–2020 liczba śmiertelnych wypadków na drogach zmalała, podobnie jak liczba ich ofiar śmiertelnych. To pokazuje, że konsekwentne i systematyczne wprowadzanie czynników zmniejszających ryzyko zdarzenia drogowego przynosi skutki. Niemniej niektóre ze wskazanych czynników są kosztowne, np. budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej. Zgodnie z przyjętą przez Komisję Europejską polityką zmniejszania liczby zdarzeń drogowych, tzw. „wizją zero”, do 2030 r. wdrażane jest podejście oparte na „bezpiecznym systemie”. Wynika ono z konsultacji eksperckich i tak zwanych dobrych praktyk, co oznacza wprowadzenie wielowarstwowej kombinacji środków ukierunkowanych na zapobieganie zdarzeniom drogowym i ich ofiarom. W podjętych badaniach zwrócono szczególną uwagę na pojazdy komunikacji publicznej, na zdarzenia z ich udziałem. Skupiono się na błędzie ludzkim, błędzie kierowcy, który, jak słusznie zauważyła Komisja Europejska, jest podstawowym założeniem „bezpiecznego systemu”. Jego wyeliminowanie nie jest możliwe, lecz wykształcenie pożądanych zachowań poprzez szkolenie kierowców już tak, w tym odpowiednie podejście do szkolenia kandydatów na kierowców, a także ustawiczne doskonalenie kierowców zwłaszcza zawodowych. W wyniku przeprowadzonych badań została podjęta próba zaproponowania zmian w systemie szkolenia kierowców autobusów, wpływająca na jego usprawnienie i redukcję tzw. błędu ludzkiego.

EN

Road traffic safety, including the reduction in the number of road incidents and victims, in particular fatalities, is one of the priorities of countries all around the world. This issue is being monitored by dedicated institutions at the level of nation states, albeit with varying success. In the European Union, thanks to decisive actions aimed at road safety, the number of fatal road accidents decreased between 2001 and 2020, as did the number of fatalities. This shows that the consistent and systematic introduction of factors intended to minimise the risk of traffic accidents brings about the desired results. However, some of the specified factors are unfortunately costly, such as the construction, extension and modernisation of the road infrastructure. In line with the European Commission’s policy for reducing road traffic incidents, the so-called “vision zero” up to 2030 assumes a “safe system” approach. It stems from expert consultation and the so-called good practices, which means introducing a multi-layered combination of measures meant to help prevent road traffic accidents and minimise potential casualties. In the undertaken research, special attention was paid to public transport vehicles, and incidents that involve them. The focus was on human error, namely that of the driver, which, as the European Commission has rightly pointed out, is the basic premise underlying a “safe system”. It is not possible to eliminate it, but it is possible to develop the desired behaviour through driver training, including an appropriate approach to the induction of trainees as well as lifelong learning for drivers, especially professional ones. As a result of the research, an attempt has been made to propose changes to the bus driver training system that would enhance it and reduce the so-called human error.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo; ruch drogowy; szkolenie kierowców; autobusy; symulatory

EN

security; road traffic; training of drivers; buses; simulators

• Wydawca: Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 80 (tom 1)
• Strony: 117--144
• Opis fizyczny: Bibliogr. 40 poz., rys.

Twórcy

autor

Gudzbeler Grzegorz

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000-0002-9169-5543

autor

Nepelski Mariusz

• Szkoła Główna Służby Pożarniczej

• https://orcid.org/0000-0002-4183-8809

autor

Bortkiewicz Alicja

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera

• https://orcid.org/0000-0002-0042-4597

autor

Misiuk Andrzej

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000-0003-1371-6270

autor

Dąbrowski Mariusz

• ETC-PZL Aerospace Industries

Bibliografia

• 1. Global Status Report on Road Safety, WHO 2018.
• 2. Ramy polityki bezpieczeństwa ruchu drogowego UE na lata 2021–2030, Kolejne kroki w kierunku realizacji „wizji zero”, Komisja Europejska 2019.
• 3. Handbook on the External Costs of Transport, Komisja Europejska 2019.
• 4. Reported road casualties in Great Britain: 2018 annual report, Department for Transport UK.
• 5. U.S. Department of Transportation, National Highway Traffic Safety Administration https://www.bts.gov/content/transportation-accidents-mode.
• 6. Annual Accident Report 2018 – European Road Safety Observatory – www.erso.eu.
• 7. Thiese M.S., Hanowski R.J., Kales S.N., Porter R.J., Moffitt G., Hu N., Hegmann K.T., Multiple Conditions Increase Preventable Crash Risks Among Truck Drivers in a Cohort Study, “J Occup Environ Med.” 2017, 59(2), 205–211. DOI: 10.1097/JOM.0000000000000937.
• 8. Laberge-Nadeau C., Dionne G., Ekoé J.M., Hamet P., Desjardins D., Messier S., Maag U., Impact of diabetes on crash risks of truck-permit holders and commercial drivers, “Diabetes Care.” 2000, 23(5), 612–7. DOI: 10.2337/diacare.23.5.612.
• 9. Margulescu A.D., Anderson M.H., A Review of Driving Restrictions in Patients at Risk of Syncope and Cardiac Arrhythmias Associated with Sudden Incapacity: Differing Global Approaches to Regulation and Risk, “Arrhythm Electrophysiol Rev.” 2019, 8(2), 90–98. DOI: 10.15420/aer.2019.13.2.
• 10. Dow J., Gaudet M., Turmel E., Crash rates of quebec drivers with medical conditions, “Ann Adv Automot Med.” 2013, 57, 57–66.
• 11. Margulescu A.D., Anderson M.H., A Review of Driving Restrictions in Patients at Risk of Syncope and Cardiac Arrhythmias Associated with Sudden Incapacity: Differing Global Approaches to Regulation and Risk, “Arrhythm Electrophysiol Rev.” 2019, 8(2), 90–98. DOI: 10.15420/aer.2019.13.2.
• 12. Dols J., Ferrandis X., Zafra J.M., Ordeig I., Munoz E., The SEMAV simulator as a disabled driver rehabilitation tool [in:] Buhler C., Knops H. (ed.) Assistive Technology on the Threshold of the New Millennium, IOS Press, Amsterdam 1999, s. 225–232.
• 13. Kania A., Nastałek P., Celejewska-Wójcik N., Sładek K., Kosobudzki M., Bortkiewicz A., Siedlecka J., Can alveolar hypoventilation due to kyphoscoliosis be a contraindication to driving?, “Int J Occup Med Environ Health.” 2019, 32(5), 735–745. DOI: 10.13075/ijomeh.1896.01393.
• 14. Siedlecka J., Bortkiewicz A., Zastosowanie symulatorów jazdy samochodem w ocenie ryzyka wypadku u kierowców z obturacyjnym bezdechem sennym, „Med Pr.” 2012, 63(2), 229–36.
• 15. Lowden A., Anund A., Kecklund G., Peters B., Akerstedt T., Wakefulness in young and elderly subjects driving at night in a car simulator, “Acc. Anal. Prev.” 2009, 41(5), 1001–1007, 24.
• 16. Alexander J., Barham P., Black I., Factors influencing the probability of an incident at a junction: results from an interactive driving simulator, “Acc. Anal. Prev.” 2002, 34(6), 779–792.
• 17. Alosco M.L., Spitznagel M.B., Fischer K.H., Miller L.A., Pillai V., Hughes J., Gunstad J., Both texting and eating are associated with impaired simulated driving performance, “Traffic Inj Prev.” 2012, 13(5), 468–75. DOI: 10.1080/15389588.2012.676697.
• 18. Reinach S.J., Rizzo M., McGehee D.V., Driving with Alzheimer disease: The anatomy of a crash, “Alzheimer Dis. Assoc. Disord.” 1997, 11, 21–27 21.
• 19. Piersma D., de Waard D., Davidse R., Tucha O., Brouwer W., Car drivers with dementia: Different complications due to different etiologies?, “Traffic Inj Prev.” 2016, 17(1), 9–23. DOI: 10.1080/15389588.2015.1038786.
• 20. Marcotte T.D., Rosenthal T.J., Corey-Bloom J., Roberts E., Lampinen S., Allen R.W. (ed.), The Impact of Cognitive Deficits and Spasticity on Driving Simulator Performance in Multiple Sclerosis [Proceedings of the Third International Driving Symposium on Human Factors in Driver Assessment, Training and Vehicle Design], Rockport, Maine 2005.
• 21. Marcotte T.D., Rosenthal T.J., Roberts E., Lampinen S., Scott J.C., Allen R.W., Corey-Bloom J., The contribution of cognition and spasticity to driving performance in multiple sclerosis, “Arch Phys Med Rehabil.” 2008, 89(9), 1753–8. DOI: 10.1016/j.apmr.2007.12.049.
• 22. DiSilvestro K.J., Santoro A.J., Tjoumakaris F.P., Levicoff E.A., Freedman K.B., When Can I Drive After Orthopaedic Surgery? A Systematic Review, “Clin Orthop Relat Res.” 2016, 474(12), 2557–2570. DOI:10.1007/s11999-016-5007-9.
• 23. MacKenzie J.S., Bitzer A.M., Familiari F., Papalia R., McFarland E.G., Driving after Upper or Lower Extremity Orthopaedic Surgery, “Joints.” 2019, 6(4), 232–240. DOI: 10.1055/s-0039-1678562.
• 24. Andysz A., Waszkowska M., Merecz D., Drabek M., Zastosowanie symulatorów jazdy w badaniach psychologicznych, „Med Pr.” 2010, 61(5), 573–82.
• 25. Siedlecka J., Rybacki M., Pływaczewski R., Czajkowska-Malinowska M., Radliński J., Kania A., Śliwiński P., Postępowanie lekarskie w obturacyjnym bezdechu sennym u osób kierujących pojazdami − zalecenia Polskiego Towarzystwa Medycyny Pracy, Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc, Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi i Polskiego Towarzystwa Badań nad Snem, „Med Pr.” 2020, Mar 30, 71(2), 233–243.
• 26. Dyrektywa Komisji 2014/85/UE z 1 lipca 2014 r. zmieniająca Dyrektywę 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie praw jazdy (Dz.U. UE z 2014 r. L. 194.10).
• 27. Ghosh D., Mackay T.W., Riha R.L., European Union directive 2014/85/EU on driver licensing in obstructive sleep apnoea: early experiences with its application in the UK, “Breathe (Sheff)” 2016, 12(3), e59–e63. DOI: 10.1183/20734735.008016.
• 28. May J.F., Porter B.E., Ware J.C., The deterioration of driving performance over time in drivers with untreated sleep apnea, “Accid Anal Prev.” 2016, 89, 95–102. DOI: 10.1016/j.aap.2016.01.002.
• 29. Turkington P.M., Sircar M., Saralaya D., Elliott M.W., Time course of changes in driving simulator performance with and without treatment in patients with sleep apnoea hypopnoea syndrome, “Thorax.” 2004, 59(1), 56–9.
• 30. Ettenhofer M.L., Guise B., Brandler B., Bittner K., Gimbel S.I., Cordero E., Nelson Schmitt S., Williams K., Cox D., Roy M.J., Chan L., Neurocognitive Driving Rehabilitation in Virtual Environments (NeuroDRIVE): A pilot clinical trial for chronic traumatic brain injury, “NeuroRehabilitation.” 2019, 44(4), 531–544. DOI: 10.3233/NRE-192718.
• 31. Hoffman L., McDowd J.M., Simulator driving performance predicts accident reports five years later, “Psychol Aging” 2010, 25, 741–745.
• 32. Raport projektu PPR819 www. content.tfl.gov.uk.
• 33. Knowles J., Smith L., Cuerden R., Delemonte E., Analysis of Police Collision Files for Pedestrian Facilities in London, 2006–2010. PPR620. Transport Research Laboratory TRL: Crowthorne 2012.
• 34. Smith L., Knowles J., Cuerden R., Analysis of police collision files for motorcyclist fatalities in London 2006–09 PPR621. TRL: Crowthorne 2013.
• 35. Edwards A., Barrow A., O’Connell S., Krishnamurthy V., Khatry R., Hylands N., McCarthy M., Helman S., Knight I., Analysis of bus collisions and identification of countermeasures, Londyn 2018.
• 36. Vernick J.S., Li G., Ogaitis S., MacKenzie E.J., Baker S.P., Gielen A.C., Effects of high school driver education on motor vehicle crashes, violations andlicensure, “American Journal of Preventative Medicine” 1999, 16(1), 40–46.
• 37. Grayson G.B., Helman S., Work related road safety: a systematic review of the literature on effectiveness of interventions 11.3., Institute of Occupational Safety and Health, IOSH, 2011.
• 38. Helman S., Christie N., Ward H., Grayson G., Delmonte E., Hutchins R., Strategic review of the management of occupational road risk PPR6699, Transport-Reserch Laboratory, TRL: Crowthorne 2014.
• 39. Wang J., Lu H., Sun Z., Exploring Factors Influencing Injury Severity of Vehicle At-Fault Accidents: A Comparative Analysis of Passenger and Freight Vehicles, “International Journal of Environment Research and Public Health” 2020 (https:// www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7068512/).
• 40. Safari M., Shamseddin Alizadeh S., Sadeghi Bazargani H., Aliashrafi A., The priority setting of factors affecting a crash severity using the Analytic Network Process, “Journal Injury and Violence Research” 2020 Jan, 12(1), 11–19.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).