Absurdity in medicine. Stanisław Trzebiński’s philosophy of medicine

• Autorzy: Barański Jarosław , Mackiewicz Wojciech

Identyfikatory

DOI

10.4467/0023589XKHNT.21.001.13385

Warianty tytułu

PL

Absurd w medycynie. Filozofia medycyny Stanisława Trzebińskiego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Stanisław Trzebiński (1861-1930), professor at Stefan Batory University in Vilnius, was one of the most distinguished representatives of the Polish School of Philosophy of Medicine before the Second World War. He undertook studies in neurology, philosophy of medicine, and literature. The article explores Trzebiński’s philosophical ideas, especially his call for rationality in medicine and the concept of absurdity in medicine as a precondition for the development of medical knowledge and practice. Today this method is an essential background in Evidence-Based Medicine and confirms cultural and scientific forms of cognition.

PL

Stanisław Trzebiński (1861-1930), profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej szkoły filozofii medycyny przed drugą wojną światową. Podejmował badania z dziedziny neurologii, filozofii medycyny i literatury. Artykuł omawia koncepcje filozoficzne Trzebińskiego, w szczególności jego wezwanie do racjonalności w filozofii i koncepsję absurfu w medycynie jako warunku wstępnego rozwoju wiedzy i praktyki medycznej. Dzisiaj ta metoda jest fundamentalna dla medycyny opartej na faktach (Evidence-Based Medicine) oraz potwierdza kulturową i naukową formę poznania.

Słowa kluczowe

EN

Trzebinski Stanislaw; absurdity; philosophy of medicine

PL

Trzebiński Stanisław; absurd; filozofia medycyny

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2021
• Tom: T. 66, nr 1
• Strony: 9--23
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz.

Twórcy

autor

Barański Jarosław

• Wroclaw Medical University, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-5670-9391

autor

Mackiewicz Wojciech

• Wroclaw Medical University, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-9827-8443

Bibliografia

• Sources
• Bilikiewicz T., IV Zjazd polskich historyków i filozofów medycyny, “Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” vol. 9, 1929, no 1, p. 137-148.
• Kramsztyk Z., Fakt kliniczny, “Krytyka lekarska” 1898, no 2, p. 29-38.
• Kramsztyk Z., Racyonalne leczenie, [in:] Szkice z zakresu medycyny, ed. by Z. Kramsztyk, Warszawa 1899, p. 189-96.
• Podgórzanin B. (Łętowski L.), Miscellanea, vol. 1, Kraków 1866.
• Szumowski W., Filozofia medycyny, Kęty 2007.
• Szumowski W., O związku przyczynowym w medycynie, “Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” vol. 2, 1925, no 2, p. 229-240.
• Śniadecki J., Teorya jestestw organicznych. Wydanie Jubileuszowe poświęcone Wileńskiemu Towarzystwu Lekarskiemu, Poznań 1905.
• Trzebiński S., Racjonalność i racjonalizm w medycynie, “Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” vol. 2, 1925, no 1, p. 91-103.
• Trzebiński S., Blane, Oesterlen i Biegański - 3 Logiki medycyny, “Nowiny Lekarskie” vol. 38, 1926, no 23, p. 886-892.
• Trzebiński S., Przesąd w medycynie, “Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” vol. 4, 1926, no 1, p. 94-105.
• Trzebiński S., Myśl lekarska w archiwum Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego według wykładu wygłoszonego na obchodzie 120-to letniej rocznicy Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego dnia 13 grudnia 1925 r., “Pamiętnik Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego” vol. 2, 1926, no 1, p. 19-28.
• Trzebiński S., Absurdalność w medycynie, “Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” vol. 7, 1927, no 1, p. 72-89.
• Trzebiński S., Obserwacja, eksperyment i statystyka w logice medycyny Władysława Biegańskiego, “Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” vol. 6, 1927, no 2, p. 173-194.
• Trzebiński S., Transcendentalizm a wiedza przyrodnicza i lekarska, “Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” vol. 15, 1935, no 2, p. 139-158.
• Trzebiński S., Wydział lekarski Uniwersytetu Stefana Batorego w latach 1919-1929, Wilno 1931.
• Trzebiński S., V Zjazd Polskich Historyków i Filozofów Medycyny w r. 1929, “Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” vol. 11, 1931, no 1-2, p. 252-267.
• Critical literature
• Barański J., Stanisław Trzebiński, [in:] Polska szkoła filozofii medycyny. Przedstawiciele i wybrane teksty źródłowe, ed. by Musielak M., Zamojski J., Poznań 2010, pp. 129-146.
• Fleck L., Genesis and Development of Scientific Fact, Chicago - London 2006.
• Fleck L., Psychosocjologia poznania naukowego, Lublin 1986.
• Gryglewski R.W., Filozofia medycyny Ferdynanda Karola Dworzaczka, “Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” vol. 69, 2006, no 1-2, p. 41-46.
• Gryglewski R.W., Czy medycyna jest sztuką czy nauką? - rozważania w świetle polskiej szkoły filozofii medycyny i poglądów innych lekarzy europejskich czasów przełomu XIX w. do wybuchu II wojny światowej, “Medycyna Nowożytna” vol. 13, 2006, no 1-2, p. 7-24.
• Gryglewski R.W., O filozoficznym ujęciu medycyny przez Stanisława Trzebińskiego, “Forum Bibliotek Medycznych” 2015, no 2, p. 249-260.
• Januszkiewicz A., Śp. Prof. Dr. Stanisław Trzebiński. Na podstawie danych biograficznych i własnych wspomnień, “Pamiętnik Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego” vol. 6, 1930, no 4-5, p. I-XXII.
• Jastrzębowski Z., Srogosz T., Polska szkoła filozofii medycyny a marksizm, “Medycyna Nowożytna” vol. 1, 1994, no 2, p. 61-68.
• Kuhn T., The Structure of Scientific Revolutions, online edition, projektintegracija.pravo.hr/_download/repository/Kuhn_Structure_of_Scientific_Revolutions.pdf [accessed 14.11.2018].
• Löwy I., The Polish School of Philosophy of Medicine, New York 1990, DOI 10.1007/978-94-009-2135-1.
• Löwy I., “Medical Critique” [“Krytyka Lekarska”]: A Journal of Medicine and Philosophy - 1897-1907, “The Journal of Medicine & Philosophy” vol. 15, 1990, issue 6, p. 653-674, DOI 10.1093/jmp/15.6.653.
• Löwy I., Polska szkoła filozofii medycyny. Od Tytusa Chałubińskiego do Ludwika Flecka, Wrocław - Warszawa - Kraków 1992.
• Matlakowski W., Fabian A., Dr Filozofii Julian Ochorowicz i nauka. Przyczynek do historii cywilizacji i u nas, “Gazeta Lekarska” vol. 8, 1888, no 23, p. 477-509.
• Marshall B., Interview, Academy of Achievement, 23.05.1998, online publication: achievement.org/autodoc/printmember/mar1int-1 [accessed 20.11.2018].
• Płonka-Syroka B., An Overview of the Polish School of Medical Philosophy from the 19th Century to Today, “Journal of Pharmacy and Pharmacology” 2014, no 2, p. 509-526.
• Wrzosek A., Życie i działalność naukowa Stanisława Trzebińskiego, “Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” vol. 14, 1934, no 1-2, p. 217-251.
• Zamojski J., Dlaczego wciąż warto badać polską myśl filozoficzno-lekarską?, [in:] Polska szkoła filozofii medycyny, Poznań 2010, ed. by M. Musielak, J. Zamojski, p. 21-28.
• Zamojski J., Petrů M., Musielak M., Vladykova L., Polske filosofické myšlenía medicína, Ostrava - Košice 2012.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021)