Zasoby odnawialne wód podziemnych różnych ośrodków hydrogeologicznych na przykładzie obszaru Ziemi Kłodzkiej

• Autorzy: Olichwer T.

Warianty tytułu

EN

Renewable groundwater resources of different groundwater media an example from the Kłodzko Land

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opisano kształtowanie się zasobów wód podziemnych w różnych ośrodkach hydrogeologicznych: porowym, szczelinowym, szczelinowo-porowym, szczelinowo-krasowym. Obszar badań jest zlokalizowany na obszarze Ziemi Kłodzkiej. W badaniach wykorzystano hydrologiczne metody wyznaczania zasobów wód podziemnych oraz modelowanie numeryczne. Rezultaty wskazują, że największe zasoby wodne znajdują się w ośrodkach porowych oraz szczelinowo-krasowych. Moduły zasobów dynamicznych z wielolecia kształtowały się w granicach 7–8 dm3/s•km2. Relacja wielkości odpływu podziemnego źródłami w stosunku do całkowitego odpływu podziemnego wykazuje, że prawie 90% odpływu ma formy dokorytowe i zachodzi wzdłuż doliny rzecznej. Niższe zasoby wód podziemnych zanotowano w ośrodku szczelinowym, reprezentowanym przez skały krystaliczne. Obliczone wysokie zasoby dynamiczne nie oznaczają ich dyspozycyjności. Zachowanie przepływów nienaruszalnych oraz naturalnych warunków przyrodniczych wymusza przyjęcie zasobów dyspozycyjnych w granicach 50–60% zasobów dynamicznych oraz rozproszone ujmowanie wód podziemnych.

EN

This article presents renewable groundwater resources in porous, fractured, fractured-porous and fractured-karst groundwater media. The study area is located in the Kłodzko Land. Groundwater resources were estimated using hydrological methods and modelling. The results indicate that the largest groundwater resources are located in the porous and fractured-karst media. The moduli of groundwater runoff are 7–8 dm3/s•km2. The relation between the spring runoff and the total groundwater runoff proves that almost 90% of runoff is of river-bed origin and takes place along the river valley (lineal drainage). Lower values of groundwater runoff were noted in a fractured medium (hard rocks). In the study area, dynamic groundwater resources and allowed extraction level have been evaluated. The calculated values of groundwater resources do not indicate their disposable values. In order to protect environment, disposable resources should account for approximately 50–60% of groundwater resources.

Słowa kluczowe

PL

wody podziemne; zasoby odnawialne; ośrodek hydrogeologiczny; Ziemia Kłodzka

EN

groundwater; renewable resources; groundwater medium; Kłodzko Land

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 440
• Strony: 111--126
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Olichwer T.

• Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Wrocławski, pl. M. Borna 9, 50-204 Wrocław

Bibliografia

• [1] BOCHEŃSKA T., MARSZAŁEK H., WĄSIK M., 2002 — Zbiorniki wód podziemnych w obszarach krasowych krystaliniku sudeckiego. Acta Univ. Wratisl. Hydrogeol., 2460.
• [2] GUTRY-KORYCKA M., 1978 — Zasilanie podziemne rzek polskich. Prz. Geof., 23(31), 2.
• [3] DOWGIAŁŁO J., KLECZKOWSKI A.S., MACIOSZCZYK T., RÓŻKOWSKI A. (red.), 2002 — Słownik hydrogeologiczny, Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [4] JOKIEL P., 1994 — Zasoby, odnawialność i odpływ wód podziemnych strefy aktywnej wymiany w Polsce, Acta Geogr. Lodz., 66/67.
• [5] KLECZKOWSKI A.S., 1979 — Hydrogeologia ziem wokół Polski, Wyd. Geol., Warszawa.
• [6] KLECZKOWSKI A.S. (red.), 1990 — Mapa głównych zbiorników wód podziemnych wymagających szczególnej ochrony. Wyd. Geol., Warszawa.
• [7] KOLAGO C., 1970 — Mapa hydrogeologiczna Polski 1:1 000 000, Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [8] KRYZA H., 1988 — Formowanie się odpływu podziemnego w zlewniach górskich Masywu Śnieżnika. Acta Univ. Wratisl., 964, Pr. Geol.-Miner., 11, 2: 65-97.
• [9] KRYZA H., KRYZA J., 1986 — Odpływ podziemny i zasoby odnawialne Sudetów i ich przedpola jako kryterium regionalizacji hydrogeologicznej. Pr. Nauk Inst. Geotech. PWroc., 49, Konferencje, 21: 109-119.
• [10] KUŹNIAR J., 1960 — O warunkach występowania marmurów w północno-zachodniej części Krowiarek. Kwart. Geol., 4, 1: 217-262.
• [11] MALINOWSKA-PISZ A., 1999 — Dokumentacja hydrogeologiczna ujęcia wód podziemnych z utworów czwartorzędowych (ujęcie wody dla miasta Kłodzka). Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [12] MALINOWSKI J., (red.), 1991 — Budowa Geologiczna Polski. Tom VII Hydrogeologia. Wyd. Geol., Warszawa.
• [13] MOTYKA J., 1998 — A conceptual model of hydraulic networks in carbonate rocks illustrated by examples from Poland. Hydrogeol. J., 6: 469-482.
• [14] MROCZKOWSKA B., MICHNIEWICZ M., 1997 — Mapa hydrogeologicza Polski 1:50000, arkusz Kłodzko. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [15] OLICHWER T., 2002 — Zarys warunków hydrogeologicznych ze szczególnym uwzględnieniem odpływu podziemnego w metamorfiku Krowiarek (Masyw Lądka–Śnieżnika). Acta Univ. Wratisl., 2460, Pr. Geol.-Miner., 72: 51-61.
• [16] OLICHWER T., 2007 — Groundwater renewable resources of Kłodzko region. Selected hydrogeologic problems of the Bohemian Massif and of other hard rock terrains in Europe. Acta Univ. Wratisl Hydrogeol., 3041: 247-258.
• [17] ORSZTYNOWICZ J., 1988 — Studium naukowo-badawcze do Atlasu hydrologicznego Polski. Średnie roczne i wieloletnie odpływy podziemne na obszarze Polski w okresie 1951-1980. IMGW, Zakład Dynamiki Wód Podziemnych, Warszawa.
• [18] PACZYŃSKI B. (red.), 1995 — Atlas hydrogeologiczny Polski 1:500 000., cz. II –Zasoby, jakość i ochrona zwykłych wód podziemnych. Państw. Inst. Geol., PAE S.A., Warszawa.
• [19] PAZDRO Z., KOZERSKI P., 1991 – Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol., Warszawa.
• [20] RYSIUKIEWICZ M., 2010 — Odpływ podziemny w zlewni Bystrzycy (Góry Bystrzyckie). Biul. Państw. Inst. Geol., 440: 127-134.
• [21] STAŚKO S.,1996 — Wody podziemne w skałach krystalicznych na podstawie badań wybranych obszarów Sudetów Polskich. Acta Univ. Wratisl. Pr. Geol.-Miner., 53.
• [22] STAŚKO S., 2002 — Zawodnienie szczelinowych skał krystalicznych w Sudetach. Biul. Państw. Inst. Geol., 404: 249-261.
• [23] STAŚKO S., TARKA R., 2002 — Zasilanie i drenaż wód podziemnych w obszarach górskich na podstawie badań w Masywie Śnieżnika. Acta Univ. Wratisl., 2528, Hydrogeol., 1-86.
• [24] SZKURŁATOWSKI Z., 1987 — Stan ekologiczny wód na Dolnym Śląsku. Mat. Sesji Popularno-Nauk., Dolnośląskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Wrocław.
• [25] TARKA R., 1997 — Zasilanie wód podziemnych w górskich masywach krystalicznych na przykładzie Masywu Śnieżnika w Sudetach. Acta Univ. Wratisl., Pr. Geol.-Miner., 56.
• [26] WALKOWICZ J., 1989 — Podstawy hydrologiczne ujęcia wody ze szczytowych zlewni w Sudetach dla Wrocławia. Konf. Alternatywne źródła zaopatrzenia Wrocławia w wodę. Inst. Nauk Geol. UWroc., Wrocław.