Biokumulacja pierwiastków w grzybach wielkoowocnikowych - przegląd wybranej literatury

Świsłowski, P.; Rajfur, M.

doi:10.2429/proc.2017.11(2)067

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Biokumulacja pierwiastków w grzybach wielkoowocnikowych - przegląd wybranej literatury

Autorzy

Świsłowski P. , Rajfur M.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.2429/proc.2017.11(2)067

Warianty tytułu

Bioaccumulation of elements in mushrooms - review of selected literature

Konferencja

ECOpole’17 Conference (4-7.10.2017 ; Polanica Zdrój, Poland)

Języki publikacji

Abstrakty

Celem pracy było dokonanie analizy bibliometrycznej wybranych publikacji dotyczących akumulacji pierwiastków w grzybach wielkoowocnikowych (ektomikoryzowych i saprofitycznych) występujących na terenie Europy. Analizie poddano wybrane publikacje z lat 2001-2016 dostępne poprzez serwisy, np.: Springer, Science Direct i Web of Science. Przeanalizowano m.in. akumulowane mikro- i makropierwiastki, miejsca prowadzenia badań oraz typ badań (m.in. badania in situ, badania laboratoryjne). W wyniku przeprowadzonych badań literaturowych stwierdzono, że temat translokacji pierwiastków do grzybów wielkoowocnikowych jest nadal aktualny i cieszy się dużym zainteresowaniem naukowców z wielu krajów europejskich.

The aim of the study was to perform a bibliometric analysis of selected publications concerning the accumulation of elements in eukaryotic and saprophytic mushrooms growing in Europe. Articles published in the years 2001-2016 were found in databases such as: Springer, Science Direct and Web of Science. Among others, accumulation of micro- and macro-elements, test sites location and type of research (e.g. in-situ testing, laboratory testing) were analysed. As a result of literature research, it has been found that the topic of translocation of elements to mushrooms is still current and very popular among scientists from many European countries.

Słowa kluczowe

bibliometria biokumulacja grzyby metale ciężkie

bibliometry bioaccumulation mushrooms heavy metals

Wydawca

Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej

Czasopismo

Proceedings of ECOpole

Rocznik

2017

Tom

Vol. 11, No. 2

Strony

591--599

Opis fizyczny

Bibliogr. 60 poz., tab.

Twórcy

autor

Świsłowski P.

Samodzielna Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej, Uniwersytet Opolski, ul. kard. B. Kominka 6, 45-032 Opole, tel. 77 401 60 42, fax 77 401 60 50

autor

Rajfur M.

mrajfur@o2.pl

Samodzielna Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej, Uniwersytet Opolski, ul. kard. B. Kominka 6, 45-032 Opole, tel. 77 401 60 42, fax 77 401 60 50

Bibliografia

[1] Román de M, Boa E, Woodward S. Wild-gathered fungi for health and rural livelihoods. Proc Nutrition Soc. 2006;65:190-197. https://www.uni-due.de/~bbo010/deRoman/DeRoman%20Boa%20Woodward%20PNS%202006.pdf.
[2] Mazurek-Wojciechowska M, Mania M, Starska K, Rebeniak M, Karłowski K. Pierwiastki szkodliwe dla zdrowia w grzybach jadalnych w Polsce. Bromatol Chem Toksykol. 2011;(44)2:143-149. http://www.ptfarm.pl/pub/File/bromatologia_2011/2/bromatologia%202_2011s_143-149.pdf.
[3] Karmańska A, Wędzisz A. Zawartość wybranych makro- i mikroelementów w różnych gatunkach grzybów wielkoowocnikowych z okolic województwa łódzkiego. Bromatol Chem Toksykol. 2010;(43)2:124-129. http://ptfarm.pl/pub/File/bromatologia_2010/2.2010/br%202,2010%20s.%20124-129.pdf.
[4] Stankiewicz U, Gayny B. Poziom zanieczyszczeń metalami niektórych grzybów dziko rosnących. Roczn Państw Zakł Hig. 1994;45:1-2.
[5] Enke M, Matschiner H, Achtzehn MK. Schwermetallanreicherungen in pilzen (Accumulation of heavy metals in mushrooms). Die Nahrung. 1977;21:331-335. DOI: 10.1002/food.19770210408.
[6] Florczak J, Chudy J, Barasińska M, Karwowski B. Wybrane składniki odżywcze grzybów dziko rosnących uszaka bzowego (Hirneola auricula judae), boczniaka ostrygowatego (Pleurotus ostreatus) i zimówki aksamitnotrzonowej (Flammulina velutipes). Bromatol Chem Toksykol. 2014;(47)4:876-882. http://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2014/BR%204-2014%20s_%20876-882.pdf.
[7] Falandysz J, Frankowska A. Biokumulacja pierwiastków i radionuklidów przez grzyby wielkoowocnikowe. Przegląd bibliograficzny dla ziem polskich. Roczn Państw Zakł Hig. 2000;51(4):321-344. http://wydawnictwa.pzh.gov.pl/roczniki_pzh/biokumulacja-pierwiastkow-i-radionuklidow-przez-grzybywielkoowocnikowe-przeglad-bibliograficzny-dla-ziem-polskich?lang=pl.
[8] Tanaka H, Ho YS. Global trends and performances of desalination research. Desalinat Water Treatment. 2011;25:1-12. DOI: 10.5004/dwt.2011.1936.
[9] Lin CL, Ho YS. A bibliometric analysis of publications on pluripotent stem cell research. Cell J. 2015;17(1):59-70. DOI: 10.22074/cellj.2015.512.
[10] Zimmermannová K, Svoboda L, Kalač P. Mercury, cadmium, lead and copper contents in fruiting bodies of selected edible mushrooms in contaminated Middle Spiš region, Slovakia. Ekológia (Bratislava). 2001;20(4):440-446. https://www.researchgate.net/profile/Katarina_Pastircakova/publication/267507733_Mercury_cadmium_lead_and_copper_contents_in_fruiting_bodies_of_selected_edible_mushrooms_in_contaminated_Middle_Spis_region_Slovakia/links/54538ef50cf2cf51647c19a0/Mercury-cadmium-lead-and-copper-contents-infruiting-bodies-of-selected-edible-mushrooms-in-contaminated-Middle-Spis-region-Slovakia.pdf.
[11] Falandysz J, Bielawski L. Mercury content of wild edible mushrooms collected near the town of Augustow. Polish J Environ Stud. 2001;10(1):67-71. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.493.6383&rep=rep1&type=pdf.
[12] Falandysz J, Szymczyk K, Ichihashi H, Bielawski L, Gucia M, Frankowska A, et al. ICP/MS and ICP/AES elemental analysis (38 elements) of edible wild mushrooms growing in Poland. Food Additiv Contamin. 2001;18(6):503-513. DOI: 10.1080/02652030119625.
[13] Lodenius M, Soltanpour-Gargari A, Tulisalo E. Cadmium in forest mushrooms after application of wood ash. Bull Environ Contamin Toxicol. 2002;68:211-216. DOI: 10.1007/s001280240. Biokumulacja pierwiastków w grzybach wielkoowocnikowych - przegląd wybranej literatury 597
[14] Falandysz J, Gucia M, Skwarzec B, Frankowska A, Klawikowska K. Total mercury in mushrooms and underlying soil substrate from the Borecka Forest, Northeastern Poland. Archiv Environ Contamin Toxicol. 2002;42:145-154. DOI: 10.1007/s00244-001-0026-1.
[15] Falandysz J. Mercury in mushrooms and soil of the Tarnobrzeska Plain, South-eastern Poland. J Environ Sci Health, Part A. 2002;37(3):343-352. DOI: 10.1081/ESE-120002833.
[16] Collin-Hansen C, Andersen RA, Steinnes E. Isolation and N-terminal sequencing of a novel cadmium-binding protein from Boletus edulis. J de Physique IV. 2003;107:311-314. DOI: 10.1051/jp4:20030304.
[17] Falandysz J, Brzostowski A, Kawano M, Kannan K, Puzyn T, Lipka K. Concentrations of mercury in wild growing higher fungi and underlying substrate near Lake Wdzydze, Poland. Water Air Soil Pollut. 2003;148:127-137. DOI: 10.1023/A:1025422017868.
[18] Falandysz J. Selen w wybranych gatunkach grzybów z terenu Polski. Roczn Państw Zakł Hig. 2003;54(3):249-254. http://wydawnictwa.pzh.gov.pl/roczniki_pzh/selen-w-wybranych-gatunkach-grzybowz-terenu-polski?lang=pl.
[19] Vetter J. Arsenic content of some edible mushroom species. Europ Food Res Technol. 2004;219:71-74. DOI: 10.1007/s00217-004-0905-6.
[20] Malinowska E, Szefer P, Falandysz J. Metals bioaccumulation by bay bolete, Xerocomus badius, from selected sites in Poland. Food Chem. 2004;84:405-416. DOI: 10.1016/S0308-8146(03)00250-4.
[21] Krupa P, Kozdrój J. Accumulation of heavy metals by ectomycorrhizal fungi colonizing birch trees growing in an industrail desert soil. World J Microbiol Biotechnol. 2004;20:427-430. DOI: 10.1023/B:WIBI.0000033067.64061.f3.
[22] Tuzen M, Soylak M. Mercury contamination in mushroom samples from Tokat, Turkey. Bull Environ Contamin Toxicol. 2005;74:968-972. DOI: 10.1007/s00128-005-0674-3.
[23] Rudawska M, Leski T. Macro- and microelement contents in fruiting bodies of wild mushrooms from the Notecka forest in west-central Poland. Food Chem. 2005;92:499-506. DOI: 10.1016/j.foodchem.2004.08.017.
[24] Rudawska M, Leski T. Trace elements in fruiting bodies of ectomycorrhizal fungi growing in Scots pine (Pinus sylvestris L.) stands in Poland. Sci Total Environ. 2005;339:103-115. DOI: 10.1016/j.scitotenv.2004.08.002.
[25] Benbrahim M, Denaix L, Thomas A-L, Balet J, Carnus J-M. Metal concentrations in edible mushroomsfollowing municipal sludge application on forest land. Environ Pollut. 2006;144:847-854. DOI: 10.1016/j.envpol.2006.02.014.
[26] Maćkiewicz D, Dryżałowska A, Mielewska D, Falandysz J. Zawartość wybranych pierwiastków w owocnikach gąski zielonki Tricholoma equestre (L.) Kummer z okolic Helu. Bromatol Chem Toksykol. 2006;(39)4:333-338. http://ptfarm.pl/pub/File/wydawnictwa/b_2008/1_2008/Artykul%2008%20Bromatologia%201-2008.pdf.
[27] Stolarska A, Przybulewska K. Zawartość metali w suszach grzybowych. J Elementol. 2006;11(2):207-211. http://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.dl-catalog-3d61f43b-f048-4093-b715-b9d2fa0b02fb.
[28] Borovička J, Zdeněk Ř. Distribution of iron, cobalt, zinc and selenium in macrofungi. Mycol Prog. 2007;6:249-259. DOI: 10.1007/s11557-007-0544-y.
[29] Chojnacka A, Falandysz J. Badania nad składem mineralnym podgrzybka zajączka (Xerocomussubtomentosus) (L.) Quéletx. Bromatol Chem Toksykol. 2007;(40)4:337-340. http://ptfarm.pl/pub/File/wydawnictwa/b4_07/s%20337-340.pdf.
[30] Chudzyński K, Bielawski L, Falandysz J. Składniki mineralne i wartości współczynnika ich nagromadzenia w owocnikach maślaka żółtego (Suillus grevillei) z Beskidu Zachodniego. Bromatol Chem Toksykol. 2007;(40)2:159-166. http://www.ptfarm.pl/pub/File/wydawnictwa/bromatologia/2_07/s159-166.pdf.
[31] Svoboda L, Chrastný V. Levels of eight trace elements in edible mushrooms from a rural area. Food Additiv Contamin Part A. 2008:25(1):51-58. DOI: 10.1080/02652030701458519.
[32] Kwapuliński J, Nogaj E, Fischer A, Paukszto A, Linkarczyk-Paszek G, Stawinoga D, et al. Znaczenie położenia siedlisk w odniesieniu do występowania Pb i Cd w grzybach wielkoowocnikowych rosnących na terenie Beskidu Zachodniego. Bromatol Chem Toksykol. 2008;(41)2:129-136. http://ptfarm.pl/pub/File/wydawnictwa/b_2008/2_2008/BR%202%20s.%20129-136.pdf.
[33] Bielawski L, Falandysz J. Wybrane pierwiastki w owocnikach kaźlarza babki (Leccinum scabrum) z okolic miasta Starachowice. Bromatol Chem Toksykol. 2008;(41)1:47-52. http://www.ptfarm.pl/pub/File/wydawnictwa/b_2008/1_2008/Artykul%2007%20Bromatologia%201-2008.pdf.
[34] Ouzouni PK, Petridis D, Koller W-D, Riganakos KA. Nutritional value and metal content of wild edible mushrooms collected from West Macedonia and Epirus, Greece. Food Chem. 2009;115:1575-1580. DOI: 10.1016/j.foodchem.2009.02.014.
[35] Spodniewska A, Barski D, Zasadowski A. Zawartość kadmu i ołowiu w wybranych gatunkach grzybów pochodzących z województwa warmińsko-mazurskiego. Ochr Środ Zasob Natur. 2009;41:135-141. http://www.ios.edu.pl/pol/pliki/nr41/nr41_12.pdf.
[36] Chudzyński K, Bielawski L, Falandysz J. Mercury bio-concentration potential of Larch Bolete, Suillus grevillei, mushroom. Bull Environ Contamin Toxicol. 2009;83:275-279. DOI: 10.1007/s00128-009-9723-7.
[37] Radulescu C, Stihi C, Busuioc G, Gheboianu AI, Popescu IV. Studies concerning heavy metals bioaccumulation of wild edible mushrooms from industrail area by using spectrometric techniques. Bull Environ Contamin Toxicol. 2010;84:641-646. DOI: 10.1007/s00128-010-9976-1.
[38] Zhang D, Frankowska A, Jarzyńska G, Kojta AK, Drewnowska M, Wydmańska D, et al. Metals of King Bolete (Boletus edulis) Bull.: Fr. Collected at the same site over two years. African J Agricult Res. 2010;5(22):3050-3055. http://www.biol.uw.edu.pl/ptmyk/wp-content/uploads/2012/12/Zhang-et-al.-2010-AfrJAgrSci.pdf.
[39] Frankowska A, Ziółkowska J, Bielawski L, Falandysz J. Profile and bioconcentration of minerals by King Bolete (Boletus edulis) from the Płocka Dale in Poland. Food Additiv Contamin Part B. 2010;3(1):1-6. DOI: 10.1080/19440040903505232.
[40] Costa-Silva F, Marques G, Matos CC, Barros IRNAA, Nunes FM. Selenium contents of Portuguese commercial and wild edible mushrooms. Food Chem. 2011;126:91-96. DOI: 10.1016/j.foodchem.2010.10.082.
[41] Brzostowski A, Falandysz J, Jarzyńska G, Zhang D. Bioconcentration potential of metallic elements by Poison Pax (Paxillus involutus) mushroom. J Environ Sci Health Part A. 2011;46(4):378-393. DOI: 10.1080/10934529.2011.542387.
[42] Karmańska A, Olejnik K, Wędzisz A. Badanie składników odżywczych trzęsaka morszczynowatego - Tremella fuciformis. Bromatol Chem Toksykol. 2011;44(2):150-153. http://www.ptfarm.pl/pub/File/bromatologia_2011/2/bromatologia%202_2011s_150-153.pdf.
[43] Giannaccini G, Betti L, Palego L, Mascia G, Schmid L, Lanza M, et al. The trace element content of top-soil and wild edible mushroom samples collected in Tuscany, Italy. Environ Monit Assess. 2012;184:7579-7595. DOI: 10.1007/s10661-012-2520-5.
[44] Kojta AK, Jarzyńska G, Falandysz J. Mineral composition and heavy metal accumulation capacity of Bay Bolete (Xerocomus badius) fruiting bodies collected near a former gold and copper mining area. J Geochem Explor. 2012;121:76-82. DOI: 10.1016/j.gexplo.2012.08.004.
[45] Szubstarska J, Jarzyńska G, Falandysz J. Trace elements in Variegated Bolete (Suillus variegatus) fungi. Chem Papers. 2012;66(11):1026-1031. DOI: 10.2478/s11696-012-0216-5.
[46] García MA, Alonso J, Melgar MJ. Bioconcentration of chromium in edible mushrooms: Influence of environmental and genetic factors. Food Chem Toxicol. 2013;58:249-254. DOI: 10.1016/j.fct.2013.04.049.
[47] Adamiak EA, Kalembasa S, Kuziemska B. Zawartość metali ciężkich w wybranych gatunkach grzybów jadalnych. Acta Agrophys. 2013;20(1):7-16. http://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-028bb347-c135-458b-b1c4-d16c7b9f4707?q=be1dd9c7-7bba-4d7a-a5c7-9391760bca66$5&qt=IN_PAGE.
[48] Mleczek M, Magdziak Z, Goliński P, Siwulski M, Stuper-Szablewska K. Concentrations of minerals in selected edible mushroom species growing in Poland and their effect on human health. Acta Scient Polon Technol Alimentar. 2013;12(2):203-214. https://www.researchgate.net/publication/279709889_Concentrations_of_minerals_in_selected_edible_mushroom_species_growing_in_Poland_and_their_effect_on_human_health.
[49] Širić I, Kos I, Bedeković D, Kaić A, Kasap A. Heavy metals in edible mushroom Boletus reticulatus Schaeff. collected from Zrin Mountain, Croatia. Periodic Biologor. 2014;116(3):319-322. https://www.researchgate.net/publication/271201189_Heavy_metals_in_edible_mushroom_Boletus_reticulatus_Schaeff_Collected_from_Zrin_mountain_Croatia.
[50] Rajkowska-Myśliwiec M, Pohoryło A, Protasowicki M. Mikroelementy w grzybach jadalnych zebranych w lasach województwa zachodniopomorskiego. Bromatol Chem Toksykol. 2014;47(2):180-185. http://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2014/BR%202-2014%20s_%20180-185.pdf.
[51] Dryżałowska A, Falandysz J. Bioconcentration of mercury by mushroom Xerocomus chrysenteron from the spatially distinct locations: Levels, possible intake and safety. Ecotoxicol Environ Saf. 2014;107:97-102. DOI: 10.1016/j.ecoenv.2014.05.020. Biokumulacja pierwiastków w grzybach wielkoowocnikowych - przegląd wybranej literatury 599
[52] Schlecht MT, Säumel I. Wild growing mushrooms for the Edible City? Cadmium and lead content in edible mushrooms harvested within the urban agglomeration of Berlin, Germany. Environ Pollut. 2015;204:298-305. DOI: 10.1016/j.envpol.2015.05.018.
[53] Florczak J, Karmańska A, Karwowski B. Niektóre składniki żółciaka siarkowego Laetiporus sulfureus (Bull.) Murrill). Bromatol Chem Toksykol. 2015;48(2):210-215. http://www.ptfarm.pl/pub/File/ Bromatologia/2015/nr%202/Bromatologia%202_2015%20s_%20210-215.pdf.
[54] Niedzielski P, Mleczek M, Siwulski M, Rzymski P, Gąsecka M, Kozak L. Supplementation of cultivated mushroom species with selenium: bioaccumulation and speciation study. Eur Food Res Technol. 2015;241:419-426. DOI: 10.1007/s00217-015-2474-2.
[55] Stefanović V, Trifković J, Djurdjić S, Vukojević V, Tešić Ž, Mutić J. Study of silver, selenium and arsenic concentration in wild edible mushroom Macrolepiota procera, health benefit and risk. Environ Sci Pollut Res. 2016;23:22084-22098. DOI: 10.1007/s11356-016-7450-2.
[56] Pająk M. Zawartość cynku, ołowiu i kadmu w podgrzybku brunatnym (Xerocomus badius (fr.) E.) zebranym w silnie zanieczyszczonym kompleksie leśnym. Inż Ekol. 2016;49:221-226. http://www.ineko.net.pl/ZAWARTOSC-CYNKU-OLOWIU-I-KADMU-W-PODGRZYBKUBRUNATNYM-XEROCOMUS-BADIUS-FR-E-ZEBRANYM-W-SILNIE-ZANIECZYSZCZONYMKOMPLEKSIE-LESNYM,64530,0,2.html.
[57] Brzezicha-Cirocka J, Medyk M, Falandysz J, Szefer P. Bio- and toxic elements in edible wild mushrooms from two regions of potentially different environmentl conditions in eastern Poland. Environ Sci Pollut Res. 2016;23:21517-21522. https://www.researchgate.net/publication/306048242_Bio-_and_toxic_elements_in_edible_wild_mushrooms_from_two_regions_of_potentially_different_environmental_conditions_in_eastern_Poland.
[58] Commission Regulation (EC) No 1881/2006 of 19 December 2006 setting maximum levels for certain contaminants in foodstuffs. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32006R1881&from=PL.
[59] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 stycznia 2003 roku w sprawie maksymalnych poziomów zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych, które mogą znajdować się w żywności, składnikach żywności, dozwolonych substancjach dodatkowych, substancjach pomagających w przetwarzaniu albo na powierzchni żywności. Dz.U. Nr 37, poz. 326. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20030370326.
[60] Główny Urząd Statystyczny. Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2016. Warszawa 2016. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystycznyrolnictwa-2016,6,10.html.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-3fb9e70d-cc01-45c4-97cf-a36acf1145f7