The prospective and hypothetical areas of zinc and/or lead ores in different types of deposits beyond the Upper Silesia Zn-Pb Ore District in Poland

• Autorzy: Mikulski S. Z. , Strzelska-Smakowska B.

Warianty tytułu

PL

Obszary perspektywiczne i hipotetyczne rud cynku i/lub ołowiu w różnych typach złóż w Polsce (z wyłączeniem Górnośląskiego Okręgu Rud Zn-Pb)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The best chance to document new Zn-Pb ore deposit resources in Poland appear in the area of about 2,000 km² located to the north of the documented Zn-Pb deposits of the Zawiercie region in the Upper Silesia Ore District. Four prospective regions were isolated for the occurrence of Zn-Pb sulfide deposits of the Mississippi Valley Type (MVT) hosted by carbonaceous sediments of Middle Triassic (Muschelkalk) and Devonian. Of these, the most promising seem to be areas NW of Myszków and SE of Koziegłowy. However, due to poor drilling recognition the Zn-Pb ore resources are difficult to quantify. It would be appropriate to carry out further geophysical work (e.g. IP method) and, in the case of positive results, the anomalous areas should be the subject of drilling prospecting. The Zechstein copper formation on the Fore-Sudetic Monocline around the Lubin-Sieroszowice deposits, the Żary Pericline, the North-Sudetic Basin (around the deposits Konrad and Lena-Nowy Kościół), and localities north of Zgorzelec display a few areas of rich Pb-Zn mineralization. However, due to the great depth of Pb-Zn ores deposition, they may only be considered as accompanying raw materials exploited on occasion during Cu-Ag ore extraction. Despite the considerable resources of zinc, so far this metal has not been recovered during tailings and metallurgical processing by KGHM Poland Copper S.A. The numerous minor occurrences of Zn-Pb and Pb sulfides in the Sudetes, Holy Cross Mountains, and contact zone of the Małopolska and Upper Silesian blocks do not have economic importance, though they constitute important grounds for further exploration which may lead to the discovery of Zn and/or Pb sulfides deposits, variable either for genetic type (stratoidal, hydrothermal veins and/or breccia, contact-metasomatic and SEDEX) or raw mineral resources.

PL

Największe szanse na udokumentowanie zasobów perspektywicznych złóż rud Zn-Pb w Polsce występują w obszarze o powierzchni około 2000 km² usytuowanym na północ od udokumentowanych złóż siarczkowych Zn-Pb regionu zawierciańskiego. Wydzielone zostały tam cztery rejony perspektywiczne dla wystąpień złóż rud siarczkowych Zn-Pb typu Mississippi Valery Type (MVT) w utworach węglanowych triasu (wapień muszlowy) i dewonu. Za najbardziej obiecujący uznano obszar na NW od Myszkowa oraz obszar na SE od Koziegłowów. Jednak ze względu na słabe rozpoznanie wiertnicze zasoby rud Zn-Pb są trudne do oszacowania. Celowe jest przeprowadzenie dalszych prac geofizycznych (np. metodą IP), które w przypadku pozytywnych wyników należałoby rozpoznać wierceniami. W cechsztyńskiej formacji miedzionośnej na monoklinie przedsudeckiej (wokół obszaru złożowego Lubin-Sieroszowice), na peryklinie Żar (na SW od Zielonej Góry) i w niecce północnosudeckiej (wokół złóż Konrad i Lena-Nowy Kościół oraz na N od Zgorzelca) znanych jest kilka obszarów występowania bogatej mineralizacji Pb-Zn. Jednak ze względu na dużą głębokość zalegania mineralizacji, okruszcowanie to może stanowić jedynie kopalinę towarzyszącą wydobywaną przy okazji eksploatacji rud Cu-Ag. Jednak pomimo znacznych zasobów cynk jak dotychczas nie jest odzyskiwany w procesach przeróbczych jak i metalurgicznych przez KGHM Polska Miedź S.A. Liczne drobne wystąpienia mineralizacji Zn-Pb i Pb w Sudetach, G. Świętokrzyskich oraz w strefie kontaktu bloku małopolskiego z górnośląskim nie mają znaczenia ekonomicznego jednak stanowią ważne przesłanki dla dalszych poszukiwań, które mogą doprowadzić do odkrycia złóż siarczkowych Zn i/lub Pb, różnorodnych pod względem genetycznym (stratoidalne, hydrotermalne żyłowe i/lub brekcje, kontaktowo-metasomatyczne, SEDEX) jak i zasobowym.

Słowa kluczowe

EN

Zn-Pb ore deposits; prospective area; hypothetic area

PL

złoża rud Zn-Pb; zasoby rud; obszar perspektywiczny; obszar hipotetyczny

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 29, z. 3
• Strony: 5--20
• Opis fizyczny: Bibliogr. 53 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Mikulski S. Z.

• Polish Geological Institute-National Research Institute, Warsaw, Poland

autor

Strzelska-Smakowska B.

• AGH University of Science and Technology, Cracow, Poland

Bibliografia

• [1] Banaś et al. 1985 – Banaś M., Kucha H., Mayer W., Piestrzyński A., Salamon W., 1985 – Okruszcowanie ołowiem i cynkiem w złożach rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej. Rocznik PTG, vol. 53, no. 1–4, pp.13–42.
• [2] Banaś et al. 2007 – Banaś M., Kijewski P., Salamon W., Pieczonka J., Piestrzyński A., 2007 – Pierwiastki towarzyszące w złożu rud miedzi – ołów, cynk. [W:] Monografia KGHM Polska Miedź SA, Wyd. II, Piestrzyński A., Banaszak A., Zaleska-Kuczmierczyk M., ed., Allexim sp. z o.o. Wrocław, pp. 219–221.
• [3] Bąk B., Przeniosło S., ed., 1993 – Zasoby perspektywiczne kopalin Polski wg stanu na 31 XII 1990. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 238 p.
• [4] Bolewski A., Gruszczyk H., ed., 1986 – Zasoby perspektywiczne kopalin Polski (stan na 1981-01-01) IG, Warszawa, 653 p.
• [5] Cwojdziński et al. 2008 – Cwojdziński S., Nieć M., Bossowski A., Michniewicz M., Mikulski S.Z., Mochnacka K., Mysłowski A., Oszczepalski S., Pacuła J., Paulo A., Petecki Z., Sroga C., Stachowiak A., Wojciechowski A., Iwaniec E., 2008 – Ocena perspektyw występowania złóż rud metali w Sudetach i na bloku przedsudeckim w nawiązaniu do aktualnych modeli geotektonicznych. CAG PIG, Warszawa.
• [6] Dziekoński T., 1972 – Wydobywanie i metalurgia kruszców na Dolnym Śląsku od XIII do połowy XX w. Ossolineum, PAN, Instytut Historii Kultury Materialnej, 420 p.
• [7] Ekiert F., 1971 – Budowa geologiczna podpermskiego podłoża północno-wschodniego obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Prace Instytutu Geologicznego, vol. 66, pp. 5–77.
• [8] Fedak J., Lindner M., 1966 – Metalogeneza Sudetów. Instytut Geologiczny Prace, 315 p.
• [9] Gałkiewicz et al. 1960 – Gałkiewicz T., Harańczyk C., Szostek L., 1960 – Pojurajskie okruszcowanie utworów w zasięgu dewon-jura rejonu Olkusz-Klucze. Rudy i Metale Nieżelazne, vol. 5, no. 3, pp. 124–131.
• [10] Gładysz J., Śliwiński S., 1979 – Nowe dane o mineralizacji cynkowo-ołowiowej w obszarze siewierskim. Przegląd Geologiczny, vol. 18, no. 7, pp. 677–685.
• [11] Gospodarczyk E., Bossowski A., 1986 –Obszary perspektywiczne i ich zasoby:Monoklina przedsudecka i strefa lineamentu Odry. [W:] Zasoby perspektywiczne kopalin Polski. Rozdz. 7. Rudy cynku i ołowiu, Bolewski A., Gruszczyk H., ed., IG Warszawa, pp. 220–229.
• [12] Harańczyk C., 1966 – Cechsztyńskie ołowionośne łupki ilaste. Rudy i Metale Nieżelazne, vol. 11, no. 12, pp. 613–620.
• [13] Jaskólski S., 1964 – Złoże łupków pirytonośnych w Wieściszowicach na Dolnym Śląsku i próba wyjaśnienia jego genezy. Rocznik PTG, 34 no. 1–2, pp. 29–63.
• [14] Jerzmański J., 1976 – Barite and fluorite mineralization and its position in the metallogenic development of the Lower Silesia area. [W:] The current metallogenic problems of Central Europe, Fedak J., ed., Wyd. Geol. Warszawa, pp. 227–250.
• [15] Kijewski P., Jarosz J., 1987 –Mineralizacja kruszcowa i formy występowania pierwiastków towarzyszących w złożu rudy miedzi. [W:] Metale towarzyszące w złożu rud miedzi, stan badań i perspektywy dalszego ich wykorzystania, Kijewski P., ed. Wrocław Cuprum, pp. 21–47.
• [16] Kijewski P., Tomanik R., 1998 – Ołów, arsen, kadm i rtęć w złożu rud miedziowo-srebrowych. PTMin – Prace Specjalne, vol. 10, pp. 141–155.
• [17] Konstantynowicz E., 1965 – Mineralizacja utworów cechsztynu niecki północnosudeckiej (Dolny Ślask). Prace Geologiczne Kom. Nauk. Geol. PAN Oddz. w Krakowie, vol. 18, pp. 1–99.
• [18] Krajewski R., 1957 – Okruszcowanie wapieni jurajskich w okolicach Inowrocławia. Kwartalnik Geologiczny, vol. 1, no. 1, pp. 225–235.
• [19] Krajewski R., 1960 – Rozproszone rudy cynku i ołowiu w utworach osadowych. [W:] Geologia złóż surowców mineralnych Polski. Surowce metaliczne, Krajewski R., ed. Instytut Geologiczny Biuletyn, pp. 312–313.
• [20] Kurek S., 1988 – Prawidłowości występowania mineralizacji Zn-Pb w utworach młodszego paleozoiku NE obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Przegląd Geologiczny, vol. 36, no. 4, pp. 396–401.
• [21] Lasoń K., 2003 – Geochemia molibdenowo-wolframowego złoża porfirowego Myszków. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, no. 405, pp. 87–108.
• [22] Mikulski S.Z., 2005 – Geological, mineralogical and geochemical characteristics of the Radzimowice Au-As-Cu deposit from the KaczawaMts. (Western Sudetes, Poland) – an example of the transition of porphyry and epithermal style. Mineralium Deposita vol. 39, no. 8, pp. 904–920.
• [23] Mikulski S.Z., 2007 – The late Variscan gold mineralization in the Kaczawa Mountains, Western Sudetes. Polish Geological Institute Special Papers, vol. 22, 162 p.
• [24] Mikulski S.Z., 2010 – Charakterystyka i geneza złotonośnej mineralizacji arsenowo-polimetalicznej w złożu Czarnów (Sudety Zachodnie). Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, vol. 439, no. 2, pp. 303–320.
• [25] Mikulski et al. 2011 – Mikulski S.Z., Strzelska-Smakowska B., Retman W., 2011 – Rudy cynku i ołowiu. [W:] Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski,Wołkowicz S., Smakowski T., Speczik S., ed. Min. Środ. Warszawa, pp. 94–104.
• [26] Mikulski et al. 2012 – Mikulski S.Z., Oszczepalski S., Markowiak M., 2012 –Występowanie i zasoby perspektywiczne rud molibdenu i wolframu w Polsce. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, vol. 448, no. 2, pp. 297–314.
• [27] Mikulski et al. 2013 – Mikulski S.Z., Strzelska-Smakowska B., Retman W., 2013 – The perspective and prognostic areas of zinc and lead ores in the Upper Silesia Zn-Pb Ore District. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, t. 29, z. 2, pp. 173–191.
• [28] Nieć M., 1966 – Ołowionośne zlepieńce w cechsztynie Gór Świętokrzyskich i możliwości ich poszukiwań. Zesz. Nauk. AGH, nr 139: zesz. spec. 11: XIV Sesja Nauk. AGH, pp. 223–228.
• [29] Niśkiewicz J., 1967 – Podział cechsztynu w rejonie Nowego Kościoła (Dolny Śląsk). Przegląd Geologiczny, vol. 15, no. 3, pp. 268–272.
• [30] Oszczepalski S., Rydzewski A., 1997 – Atlas metalogeniczny cechsztyńskiej serii miedzionośnej w Polsce. Państwowy Instytut Geologiczny. Wyd. Kart. PAE SA. Warszawa.
• [31] Oszczepalski et al. 2008 – Oszczepalski S., Markowiak M., Buła Z., Lasoń K., Mikulski S.Z., Habryn R., Truszel M., Pańczyk M., Sikora R., Woźniak P., Mucha J., Wasilewska M., Karwowski Ł., Markiewicz J.,Wojciechowski A., Urbański P., Saternus A., Cudak J., Brański P., 2008 – Prognoza złożowa podłoża paleozoicznego (i pokrywy mezozoicznej triasu) północno-wschodniego obrzeżenia GZW. CAG.
• [32] Oszczepalski et al. 2010 – Oszczepalski S., Markowiak M., Mikulski S. Z. , Lasoń K., Buła Z ., Habryn R., 2010 – Porfirowa mineralizacja Mo-Cu-W w prekambryjsko-paleozoicznych utworach – analiza prognostyczna strefy kontaktu bloków górnośląskiego i małopolskiego. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, vol. 439, no. 2, pp. 339–354.
• [33] Paulo A., 1972 – Charakterystyka mineralogiczna złoża barytu w Stanisławowie (Dolny Śląsk). Prace Mineralogiczne Komisji Nauk Mineralogicznych PAN Oddz. w Krakowie, vol. 29, no. 1, pp. 1–76.
• [34] Paulo A., 1976 – Koncentracje cynku i ołowiu w poziomie miedzionośnym dolnego cechsztynu na monoklinie przedsudeckiej. Spraw. z Posiedzeń Komitetu Nauk Mineralogicznych Oddz. PAN, Kraków vol. 20, no. 1, pp. 188–189.
• [35] Paulo A., Strzelska-Smakowska B., 2000 – Rudy metali nieżelaznych i szlachetnych. Wyd. AGH, Kraków. 259 p.
• [36] Pieczonka et al. 2007 – Pieczonka J., Piestrzyński A., Lenik P., Czerw H., 2007 – Rozmieszczenie minerałów kruszcowych w złożu rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, vol. 423, pp. 95–108.
• [37] Pieczonka J., 2011 – Prawidłowości w rozmieszczeniu minerałów kruszcowych w złożu rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej. Wydawnictwa AGH, 195p.
• [38] Piestrzyński A., 1996 – Okruszcowanie [W:] Monografia KGHM Polska Miedź S.A. Piestrzyński A., ed., CBPM CUPRUM, Wrocław, pp. 200–237.
• [39] Pluciński et al. 1996 – Pluciński S., Cis W., Gargul J., Olewiński L., Wroński W., Zakrzewski J., 1996 – Technologie odzysku metali towarzyszących, [W:] Monografia KGHM Polska Miedź S.A., Piestrzyński A., ed. CBPM CUPRUM, Wrocław, pp. 1080–1116.
• [40] Podemski M., ed., 2001 – Palaeozoic porphyry molybdenum-tungsten deposit in the Myszków area, southern Poland. Polish Geological Institiute Special Papers, vol. 6, 87 p.
• [41] Przeniosło et al. 1974 – Przeniosło S., Stępniewski M., Wielgomas L., 1974 –Mineralizacja galenowo-sfalerytowa piaskowców dolnego triasu z rejonu Koziegłów. Kwartalnik Geologiczny, vol. 18, no. 2, pp. 279–286.
• [42] Przeniosło S., Wołkowicz S., 1993 – Rudy cynku i ołowiu. [W:] Zasoby perspektywiczne kopalin Polski wg stanu na 31 XII 1990, Bąk B., Przeniosło S., ed. PIG Warszawa, pp. 85–97.
• [43] Retman W., Wierchowiec J., 2008 – Spektralne profilowanie indukcyjne (IP) jako efektywna metoda geofizyczna w poszukiwaniach rud Zn-Pb typu gniazdowego w rejonie olkuskim. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, vol. 24, no. 4, pp. 291–300.
• [44] Rubinowski Z., 1971 – Rudy metali nieżelaznych w Górach Świętokrzyskich i ich pozycja metalogeniczna. Instytut Geologiczny Biuletyn, vol. 247, 162 p.
• [45] Rubinowski Z., 1986 – Obszary perspektywiczne i ich zasoby: obszar kielecki. [W:] Zasoby perspektywiczne kopalin Polski. Rudy cynku i ołowiu, Bolewski A., Gruszczyk H., ed. IG Warszawa, pp. 216–220.
• [46] Smakowski et al. 2011 – Smakowski T., Ney R., Galos K., ed., 2011 – Bilans gospodarki surowcami mineralnymi Polski i świata 2009. Ministerstwo Środowiska, IGSMiE PAN, Kraków. 1072 p.
• [47] Smakowski T., Wielgomas L., 1986 – Stan rozpoznania złóż i ich zasobów: [W:] Zasoby perspektywiczne kopalin Polski. Rozdz. 7. Rudy cynku i ołowiu, Bolewski A.,Gruszczyk H., ed. IG Warszawa, pp. 210–212.
• [48] Smakowski T., Szamałek K., 2011 – Zasady określania zasobów perspektywicznych kopalin. [W:] Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski, Wołkowicz S., Smakowski T., Speczik S., ed. Ministerstwo Środowiska, pp. 11–15.
• [49] Sobierajski et al. 1996 – Sobierajski S., Kubacz N., Tora B., 1996 – Problemy kompleksowego wykorzystania rud miedzi w procesach wzbogacania. [W:] Monografia KGHM Polska Miedź S.A. Piestrzyński A., ed. CBPM CUPRUM, Wrocław, pp. 731–746.
• [50] Strzelska-Smakowska B., 1993 – Moźliwość występowania złóż rud Zn-Pb w obszarze Lubliniec-Koziegłowy. Zeszyty Naukowe AGH, 1540, vol. 19, no. 3, pp. 113–164. Kraków.
• [51] Strzelska-Smakowska et al. 2008a – Strzelska-Smakowska B., Gałaś A., Krzak M., Mucha J., Paulo A., Wasilewska M., Gościński W., 2008a – Prognoza złożowa występowania złóż rud Zn-Pb w utworach triasu pokrywy permomezozoicznej (poza obszarmi złóż udokumentowanych) NE obrzeżenia GZW. Arch. AGH Kraków.
• [52] Strzelska-Smakowska et al. 2008b – Strzelska-Smakowska B., Mucha J., Wasilewska M., Paulo A., Gałaś A., Krzak M., 2008b – Mineralizacja Zn-Pb w obszarze Koszęcin-Żarki. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, vol. 429, pp. 203–208.
• [53] Śliwiński S., 1964 – Przejawy mineralizacji kruszcowej w utworach dewońskich i triasowych obszaru siewierskiego. Rocznik PTG, vol. 34, pp. 151–190.