Wpływ pyłów cementowych na niektóre właściwości gleb oraz stan drzewostanów sosnowych w otoczeniu Zakladów Cementowo-Wapienniczych "Lafarge" w Bielawach

• Autorzy: Jaworska H. , Dąbkowska-Naskręt H. , Sawilska K.

Warianty tytułu

EN

Influence of cement dust on some properties of soils and the condition of pine forest stands in the surroundings of "Lafarge-Cement" Poland in Bielawy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem podjętych badań była ocena wpływu pyłów cementowo-wapienniczych na niektóre właściwości gleb oraz na stan drzewostanów sosnowych w otoczeniu Zakładów Cementowo-Wapienniczych „Lafarge” w Bielawach. Badania przeprowadzono na próbkach pochodzących z dwóch profili gleb uprawnych: gleba bielicowa właściwa (P1), zlokalizowana na skraju lasu sosnowego, i gleba płowa typowa (P2) - oddalona o 200 m od lasu mieszanego, leżąca w pobliżu emitora. Materiał roślinny stanowiły igły z drzewostanów sosnowych położonych w sąsiedztwie pól uprawnych, z których pochodziły próbki glebowe. W próbkach glebowych oznaczono uziarnienie, odczyn, C-organiczny, kationową pojemność sorpcyjną oraz zawartość CaCO3. Ocenę materiału roślinnego (po segregacji wg wieku igieł) przeprowadzono za pomocą programu komputerowego Digishape (Cortex Nova 2005). Analizowane gleby charakteryzują się uziarnieniem odpowiadającym piaskom słabo gliniastym (P1) i piaskom gliniastym (P2). Badane gleby mają odczyn lekko kwaśny (pHKCl 5,6÷6,5). Poziomy powierzchniowe charakteryzują się wyraźnie większymi wartościami pH, co wynika ze wzbogacenia tych poziomów w CaCO3. Zawartość próchnicy w poziomach Ap była typowa dla gleb badanego regionu i wynosiła 1,14 g·kg–1 (P1) i 0,78 g·kg–1 (P2). Z analizy biometrycznej igieł sosnowych wynika, że ich powierzchnia oraz długość maleją z biegiem lat, natomiast szerokość rośnie. Materiał roślinny pochodzący z drzew rosnących bliżej emitora charakteryzuje się znacznie mniejszą powierzchnią asymilacyjną. Igły sosnowe były w tym przypadku krótsze i węższe.

EN

The aim of the study was to characterize the impact of cement lime dust emitted from the “Lafarge” factory in Bielawy on selected soil properties and estimate the condition of pine forest stands from the surrounding area. Soil samples from two soil profiles: typical podzolic soil (profile P1) located on the edge of pine forest and arable lessive soil (profile P2) located 200 m from the forest, were investigated. Plant material contained pine needles of different age. Conifer needles morphology has been performed using Digishape (Cortex Nova, 2005) program. Analysed soils were classified to sandy, slightly alkaline soils. In surface horizons the content of CaCO3 was in the range 1÷5,9%. Morphological analysis of pine needles showed that the surface area and the length of needles decreases with the age, but the width of the needles increases. Needles sampled from the vicinity of the cement factory have had much lower surface area; the length and width were smaller, too. The data from the study and the susceptibility to degradation of the soils due to their sandy texture, pH and CaCO3 contents as well as significant changes in the morphology of pine needles indicate the necessity of monitoring the surroundings of “Lafarge” factory in Bielawy.

Słowa kluczowe

PL

pył cementowy; gleba; sosna pospolita (Pinus sylvestris L.)

EN

cement dust; soil; pine (Pinus silvestris L.)

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Proceedings of ECOpole
• Rocznik: 2010
• Tom: Vol. 4, No. 1
• Strony: 141--146
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Jaworska H.

• Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy, ul. Bernardyńska 6, 85-029 Bydgoszcz

autor

Dąbkowska-Naskręt H.

• Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy, ul. Bernardyńska 6, 85-029 Bydgoszcz

autor

Sawilska K.

• Katedra Botaniki i Ekologii, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy, ul. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, tel. [phone]

Bibliografia

• [1] Juda-Rezler K.: Oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza na środowisko. Oficyna Wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2000.
• [2] Prusinkiewicz Z. i Puchalski T.: Ekologiczne podstawy siedliskoznawstwa leśnego. PWRiL, Warszawa 1990.
• [3] Ceitel J., Sienkiewicz A. i Zientarski J.: Przydatność gatunków drzewiastych do przebudowy drzewostanów w zasięgu imisji zakładów azotowych. Roczn. Akad. Roln., CCCXXXI, Poznań 2001.
• [4] Dmuchowski W. i Bytnerowicz A.: Monitoring environmental pollution in Poland by chemical analysis of Scots pine (Pinus sylvestris L.) needles. Environ. Pollut., 1995, 87, 87-104.
• [5] Jokinen J., Karjalainen R. i Kumala A.: Combined use of biological indicators and dispersion models in air pollution monitoring. Aquilo Ser. Bt., 1983, 19, 49-54.
• [6] Adams F.: Soil acidity and liming. Sec. ed. Amer. Soc. Agronomy S.S.S. Amer. Spec. Publ. Madison, USA, 1984, 12, 211-268.
• [7] Nettleton W.D.: Occurence, characteristics and genesis of carbonate, gypsum and silica accumulation. S.S.S.A. Spec. Public., Soil Sci. Soc. Amer. J., Madison, USA, 1991, 26, 149-162.
• [8] Dąbkowska-Naskręt H., Jaworska H. i Długosz J.: The influence of cement dust on lead contents in soils near the cement plant Lafarge-Cement Poland S.A. Ecol. Chem. Eng. A, 2006, 13(12), 1353-1359.
• [9] Pokojska U.: Dlugotrwałe skutki działania emisji przemysłowych na gleby leśne. „Las Polski” UMK, 1987, 8, 48-53.
• [10] Mandre M. i Ots K.: Growth and biomass partitioning of 6-year-old spruces under alkaline dust impact. Water, Air, Soil Pollut., 1999, 114, 34-39 .
• [11] Farmer A.: Effects of particulates. [In:] Air Pollut. Plant Life, J.B. Bell and M. Treshow (ed.). J. Wiley Ltd., 2002.
• [12] Klimek A. i Seniczak S.: Mechowce (Acari, Oribatida) glebowe młodników sosnowych w rejonie oddziaływania zanieczyszczeń kombinatu cementowo-wapienniczego „Kujawy” w Bielawach. Zesz. Nauk. 210, Zootechnika 29, 1997, 89-104.
• [13] Jaworska H. i Zalewski W.: Wstępne badania nad wpływem pyłów emitowanych przez kombinat wapienniczo-cementowy „Kujawy” a niektóre właściwości gleb i drzewostany sosnowe w otoczeniu. Biul. Infor., Opole, 1990, XVII, 5(192), cz. 1, 5-17.