The effect of mineral fertilisation on economic and biological value of permanent meadow on peat-muck soil

• Autorzy: Kamiński J. , Barszczewski J.

Warianty tytułu

PL

Wpływ nawożenia mineralnego na wartość gospodarczą i walory przyrodnicze wieloletniej łąki 2-kośnej na glebie torfowo-murszowej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of this study was to analyse the effect of different ways of mineral fertilisation (0, K, PK, NPK) on yielding, botanical composition and utility value of sward and biological values of twice mown meadows on peat-muck soil. The paper contains final results of 50-year-long cycle of studies in experiment established in 1957 in Experimental Station in Biebrza. Water conditions of soil underwent marked changes during the experiment, periods with deep soil drainage prevailed. In the years 1997-2001 capillary irrigation was applied and in the years 2001-2010 drainage was moderate. A lack of fertilisation in many years caused very strong meadow degradation leading to the disappearance of the turf. Hay yields were only about 1.0 t·ha-1. Fertilisation with potassium only slightly increased yields to 3.0 t·ha-1 at poor quality of the sward, facilitating the development of floristically rich communities with biologically valuable species characteristic for semi-natural wet, fresh and some bog meadows. Fertilisation with phosphorus and potassium (PK) increased the productive potential and good utility value of the sward. At deep soil drainage Bromus inermis Leyss was the dominant. Capillary irrigation increased the share of Poa pratensis L. s. str., Phalaris arundinacea L., Phleum pratense L. and Alopecurus pratensis L. NPK fertilisation did not significantly increase yields compared with PK fertilisation that enhanced mineralisation of organic matter.

PL

Badano wpływ różnych sposobów nawożenia mineralnego (0, K, PK, NPK) na plonowanie, skład botaniczny i wartość użytkową runi oraz walory przyrodnicze łąk 2-kośnych na glebie torfowe-murszowej. Praca zawiera wyniki kończące 50-letni cykl badań na doświadczeniu agrotechnicznym, założonym w 1957 roku w Zakładzie Doświadczalnym w Biebrzy. Warunki wodne gleb w trakcie realizacji doświadczenia ulegały znacznym zmianom, przeważały okresy z głębokim odwodnieniem gleb, w latach 1997-2001 stosowano nawodnienia podsiąkowe poprzez piętrzenie wody w pobliskim kanale, a w latach 2002-2010 odwodnienie było umiarkowane. Brak nawożenia w ciągu wielu lat powodował bardzo silną degradację łąki, prowadzącą aż do zanikania darni. Plony siana wynosiły zaledwie około 1,0 t·ha-1. Nawożenie potasem (K) w niewielkim stopniu zwiększało wydajność użytku (3,0 t·ha-1) przy miernej wartości użytkowej runi. Sprzyjało natomiast kształtowaniu bogatych florystycznie zbiorowisk, z udziałem cenniejszych przyrodniczo gatunków, charakterystycznych dla półnaturalnych łąk zmienno wilgotnych i świeżych oraz niektórych bagiennych. Natomiast fosforem i potasem (PK) decydowało o dużym potencjale produkcyjnym łąk (plony siana wynosiły 6-9 t·ha-1) oraz dobrej wartości użytkowej runi. Nawożenie to sprzyjało też bogactwu gatunkowemu i dominacji w runi wartościowych gospodarczo traw. Przy głębokim odwodnieniu gleb dominowała stokłosa bezostna (Bromus inermis Leyss.), a w latach po wprowadzeniu nawodnień podsiąkowych zwiększył się udział wiechliny łąkowej (Poa pratensis L.), mozgi trzcinowatej (Phalaris arundinacea L.), tymotki łąkowej (Phleum pratense L.) i wyczyńca łąkowego (Alopecurus pratensis L.). Dodatek azotu nawozowego (NPK) nie powodował istotnych zwyżek plonów w porównaniu do obiektu PK w większości sezonów, ze względu na wzmożoną mineralizację substancji organicznej gleb. Nawożenie azotem sprzyjało jednak zachwaszczaniu runi nitrofilnymi gatunkami zielnymi, co nieznacznie zmniejszało walory przyrodnicze takich łąk.

Słowa kluczowe

EN

peat-muck soil; fertilisation; meadow; mowing; economic value; biological value

PL

gleba torfowo-murszowa; nawożenie; łąka; użytkowanie; wartość gospodarcza; wartość przyrodnicza

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 61, nr 3
• Strony: 211--217
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kamiński J.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zakład Doświadczalny w Biebrzy, Falenty, Al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn, Poland

autor

Barszczewski J.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zakład Użytków Zielonych Falenty, Al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn, Poland

Bibliografia

• [1] Barszczewski J., Sapek B.: Changes in botanical composition of sward of permanent meadow due to liming and ammonium and calcium nitra te fertilisation. Journal of mountain agriculture on the Balkans, 2010, Vol. 13, No 1, 236-243.
• [2] Barszczewski J., Szatyłowicz M.: Gospodarka azotem w warunkach zróżnicowanego nawożenia łąki na glebie torfowomurszowej. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2011, T. 11, Z. 3 (35), 7-19.
• [3] Barszczewski J., Wolicka M., Burs W.: Dynamic of chan ges in botanical composition of meadow sward in conditions of differentiated fertilisation and optima moisture. Permanent and Temporary Grassland Plant, Environment and Economy, 2007, Vol. 12, 114-117.
• [4] Baryła R.: Zmienność plonowania łąk na glebach organicznych w warunkach zróżnicowanego wieloletniego nawożenia azotem. Wiadomości IMUZ, 1992, t. 17 z. 2, 297-308.
• [5] Baryła R., Kulik M.: Zmiany składu gatunkowego runi w warunkach wieloletniego użytkowania łąk pobagiennych w rejonie kanału Wieprz-Krzna. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2011, T. 11 z. 4 (36), 7-18.
• [6] Doboszyński L.: Nawożenie użytków zielonych w świetle prac polskich. Bibl. Wiad. IMUZ, 1996, Nr 88.
• [7] Filipek J.: Projekt klasyfikacji roślin łąkowych i pastwiskowych na podstawie liczb wartości użytkowej. Postępy Nauk Rolniczych, 1973, 4/141, 59-68.
• [8] Gotkiewicz J., Gotkiewicz M.: Dynamika plonowania oraz jakość plonów z łąk wieloletnich doświadczeń. W: Wyniki 25-letniego stałego doświadczenia nad porównaniem wpływu sposobu użytkowania i nawożenia na glebę torfową w Zakładzie Doświadczalnym Biebrza. Bibl. Wiad. IMUZ, 1987, Nr 68, 155-177.
• [9] Gotkiewicz J., Szuniewicz J.: Kształtowanie się stosunków powietrzno-wodnych w wierzchniej warstwie gleb torfowomurszowych wieloletnich doświadczeń. Bibl. Wiad. IMUZ, 1987, Nr 68.
• [10] Kamiński J., Szymanowski M.: Wpływ nawożenia mineralnego na plonowanie, skład florystyczny i walory przyrodnicze łąk na glebie torfowo-murszowej w świetle wyników wieloletniego doświadczenia. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2007, T. 7, Z. 2a (20), 191-208.
• [11] Kiryluk A.: Proces grądowienia w pobagiennych ekosystemach łąkowych. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2009, T. 9. Z. 4(28), 59-69.
• [12] Łękawska I:. Wpływ zróżnicowanych dawek nawożenia azotem na skład gatunkowy runi łąk położonych na różnych glebach torfowo-murszowych. Wiadomości IMUZ, 1989, t. 16, z. 2, 43-56.
• [13] Łękawska I., Szuniewicz K.: Wpływ nawożenia potasem i sodem łąk na glebach torfowo-murszowych na plony i skład botaniczny runi. Roczniki Nauk Rolniczych, 1988, S. F T. 80, Z. 2-4, 353-372.
• [14] Matuszkiewicz W.: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN, 2005. ISBN 83-01-14439-4.
• [15] Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M.: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist, 2002, Kraków, W. Szafer Institute of Botany PAS. ISBN 83-85444-83-1.
• [16] Okruszko H., Sapek B.: Zasobność gleb torfowych składniki mineralne w aspekcie zasad nawożenia. W: Gospodarowanie na glebach torfowych w świetle 40-letniej działalności Zakładu Doświadczalnego Biebrza. Bibl. Wiad. IMUZ, 1991, Nr 77, 79-86.
• [17] Oświt J.: Metoda przyrodniczej waloryzacji mokradeł i wyniki jej zastosowania na wybranych obiektach. Materiały Informacyjne, Falenty: Wydaw. IMUZ, 2000, Nr 35. ISSN 08060-1410.
• [18] Oświt J.: Identyfikacja warunków wilgotnościowych w siedliskach łąkowych za pomocą wskaźników roślinnych. W: Hydrogeniczne siedliska wilgotnościowe. Bibl. Wiad. IMUZ, 1992, Nr 79, 39-67.
• [19] Pawłowski B.: Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. W: Szata roślinna Polski. T. 1. Red. W. Szafer, K. Zarzycki, Warszawa: PWN, 1977, 237-269.
• [20] Rozporządzenie MRiRW z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania ,,Programu rolnośrodowiskowego objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013”. Dz. U. 2009, Nr 33 poz. 262 z późn. zm.
• [21] Sapek B., Barszczewski J.: Characteristic of long-term meadow experiments in Janki and Laszczki; a description of the sites, soils, treatment and some results. W: Effects of liming and nitrogen fertilizers application on soil acidity and gaseous nitrogen oxide emissions in grassland system. Wydaw. IMUZ, 2000, 14-24.
• [22] Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B.: Rośliny polskie. T. 1 i 2. Warszawa: PWN, 1988. ISBN 83-01-05287-2.
• [23] Trąba Cz., Wolański P.: Zróżnicowanie florystyczne łąk związków Calthion i Alopecurion w Polsce - zagrożenia i ochrona. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2011, T. 11, z. 1 (33), 299-313.
• [24] Wolański P., Trąba Cz.: Skład florystyczny i wartość pokarmowa runi ekstensywnych łąk kosówkowych na pogórzu Dynowskim. Fragmenta Agronomia, 2010, vol. 27 No 4, 161168.
• [25] Wolański P., Trąba Cz., Rogut K.: Występowanie oraz wartość paszowa ziół i runi łąkowej z ich udziałem na pogórzu Dynowskim. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2015, 15, z. 3 (51), 127-144.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.