Methods of commemorating liquidated cemeteries and former cemetery areas as an expression of remembrance, relief, and respect for a sacred place

• Autorzy: Pilarczyk Aleksandra

Identyfikatory

DOI

10.4467/2353737XCT.19.021.10157

Warianty tytułu

PL

Sposoby upamiętniania zlikwidowanych cmentarzy i terenów pocmentarnych jako wyraz pamięci, zadośćuczynienia i poszanowania sacrum miejsca

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Old German cemeteries which have been devastated and liquidated, are a disgraceful reminder of the 1970s and 1980s. They are particularly numerous in cities and villages in Western and Northern Poland. Though they constitute a historically exceptional relic of those places and people, only a few have been memorialized. The paper presents a review of exemplary forms of commemorating liquidated cemeteries, as symbolic sights in the landscape with a specific historical, cultural, and social significance.

PL

Niechlubnym świadectwem okresu lat 70 i 80 XX w. są dziś zniszczone i zlikwidowane tak zwane cmentarze poniemieckie, których wielką liczbę można odnaleźć w miastach i wsiach głównie obszaru zachodniej i północnej Polski. Pomimo, że stanowią one wyjątkowe świadectwo historii miejsca i ludzi, istnienie tylko nielicznych zostało upamiętnione. Referat prezentuje przegląd przykładowych form upamiętniania zlikwidowanych cmentarzy, jako symbolicznych znaków w krajobrazie o szczególnym znaczeniu historycznym, kulturowym i społecznym.

Słowa kluczowe

EN

sacrum in landscape; forms of commemoration; former cemetery areas

PL

sacrum w krajobrazie; forma upamiętnienia; tereny pocmentarne

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Technical Transactions
• Rocznik: 2019
• Tom: Vol. 116, iss. 2
• Strony: 57--70
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., fot.

Twórcy

autor

Pilarczyk Aleksandra

• Department of Landscape Design, Faculty of Environmental Management and Agriculture, West Pomeranian University of Technology in Szczecin

Bibliografia

• [1] Ariès S., Człowiek i śmierć, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1992, 505.
• [2] Biedermann H., Leksykon symboli. Wydawnictwo Muza, Warszawa 2001, 57.
• [3] Burak M., Okólska H., Cmentarze dawnego Wrocławia, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Wydawnictwo VIA NOVA, Wrocław 2007, 11, 312, 314.
• [4] Gębczyńska-Janowicz A., Polskie założenia pomnikowe. Rola architektury w tworzeniu miejsc pamięci od połowy XX wieku, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2010, 7-8, 10,14.
• [5] Jöckle C., Cmentarze: słynne nekropolie Europy, Świat Książki, Warszawa 2000, 78.
• [6] Modlitwa ekumeniczna na Cmentarzu Nieistniejących Cmentarzy https://www.gosc.pl/doc/3531021.Modlitwa-ekumeniczna-na-Cmentarzu-Nieistniejacych-Cmentarzy (access: 06.06.2018).
• [7] Moritz K., Gdańskie cmentarze nieco mniej zapomniane, https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Gdanskie-cmentarze-nieco-mniej-zapomniane-n38756.html#tri (access: 15.05.2010).
• [8] Pilarczyk A., „Wietrzenie sacrum”. Proces przechodzenia przestrzeni dawnych cmentarzy od sfery sacrum do sfery profanum, [in:] Kowalewski M., Królikowska A.M. eds., Miasto i sacrum. Wydawnictwo Nomos, Kraków 2011, s. 196-211.
• [9] Pilarczyk A., Cmentarze i tereny pocmentarne w krajobrazie Szczecina jako potencjał kulturowo-przyrodniczy miasta, maszynopis, praca doktorska, Politechnika Krakowska 2013, 9, 15-16.
• [10] Pilarczyk A., Historyczne cmentarze Szczecina – ochrona i współczesne użytkowanie, [in:] Przyroda i miasto, Rylke J. ed., Tom X, Część II, SGGW, Warszawa 2007, 293-294.
• [11] Pilarczyk A., Walory przyrodnicze i krajobrazowe historycznych cmentarzy i parków pocmentarnych w Szczecinie, [in:] Badania i Rozwój Młodych Naukowców w Polsce. Architektura w historii, Leśny J., Panfil M., Nyćkowiak J. eds., Wydawca Młodzi Naukowcy, Poznań 2016.
• [12] Pomnik-Cmentarz Nieistniejących Cmentarzy http://www.pg.gda.pl/~jkrenz/projekty-r4.html (access: 06.06.2018).
• [13] Rzeszotarska-Pałka M., Two parks of Świnoujście – two stories: historical and contemporary – Dwa parki w Świnoujściu – dwie historie: dawna i współczesna, Czasopismo Techniczne, 1-A/2016, 247-248.
• [14] Szpociński A., Nośniki pamięci, miejsca pamięci, Sensus Historiae vol. 17, nr 4, 2014, 17-19.
• [15] Śliwiński B., Lapidarium nekropolii gdańskich https://www.gedanopedia.pl/?title=LAPIDARIUM_NEKROPOLII_GDA%C5%83SKIEJ (access: 11.06.2018).
• [16] Słomiński M., Cmentarz Centralny w Szczecinie. Ochrona zabytków sztuki sepulkralnej w kontekście założeń reformy sztuki cmentarzy z początku XX wieku, [in:] Sztuka cmentarzy w XIX i XX wieku The cemetery art Materials from the conference, Czyż A.S., Gutowski B. eds., Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2010, 336-338.
• [17] Słomiński M. red., Cmentarz Centralny w Szczecinie Ogromny park pochował umarłych..., Wydawnictwo „Dokument” – Oficyna Archiwum Państwowego w Szczecinie, Szczecin 2005, 149-150.
• [18] Tanaś S., Przestrzeń turystyczna cmentarzy. Wstęp do tanatoturystyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2008, 66.
• [19] Uchwała Nr 810 Rady Miasta Gdańska z dnia 21 maja 1998 w sprawie wzniesienia pomnika upamiętniającego „nieistniejące gdańskie cmentarze” w Gdańsku przy ul. 3-go Maja.
• [20] Zieliński J., Symbolika roślin na cmentarzach, [in:] Nekropolie kirkuty, cmentarze, Opęchowski M., Łazowski A. eds., t. 2, Stowarzyszenie Czas Przestrzeń Tożsamość, Szczecin 2005, 141-144.
• [21] Zobacz Pomnik Wspólnej Pamięci na wrocławskim Grabiszynie http://www.gazetawroclawska.pl/artykul/202390,zobacz-pomnik-wspolnej-pamieci-na-wroclawskim-grabiszynie, id,t.html (access: 11.06.2018).

Uwagi

EN

Section "Architecture and urban planning"

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).