Antygeny białkowe jako składniki przeciwbakteryjnych szczepionek podjednostkowych

Sosińska, Dominika; Futoma-Kołoch, Bożena

Powiadomienia systemowe

Sesja wygasła!
Sesja wygasła!

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Antygeny białkowe jako składniki przeciwbakteryjnych szczepionek podjednostkowych

Autorzy

Sosińska Dominika , Futoma-Kołoch Bożena

Identyfikatory

Warianty tytułu

Protein antigens as components of antibacterial subunit vaccines

Języki publikacji

Abstrakty

Szczepionki podjednostkowe zyskują coraz większe zainteresowanie ze względu na wpisywanie się w trend unikania rozwoju zakażenia poszczepiennego. Najczęściej takie preparaty zawierają w swoim składzie oczyszczone antygeny, np. białka, peptydy czy polisacharydy o właściwościach immunogennych względem układu odpornościowego człowieka. Obiecującymi białkowymi antygenami używanymi do konstruowania tego typu szczepionek są białka błony zewnętrznej typowe dla bakterii Gram-ujemnych (w tym lipoproteiny) oraz pęcherzyki zewnątrzbłonowe. Te ostatnie stanowią szczególnie atrakcyjny materiał do tworzenia preparatów szczepionkowych nowej generacji, m.in. ze względu na możliwość projektowania unikalnej kombinacji antygenów.

Subunit vaccines are gaining in more attention as part of a trend of avoiding the development of vaccine infection. Most often, such vaccines contain purified antigens, including proteins, peptides or polysaccharides that show immunogenic properties. Promising protein antigens used to construct this type of vaccines are outer membrane proteins typical of Gram-negative bacteria (including lipoproteins) and outer membrane vesicles. The latter are particularly useful for creating new generation vaccine preparations, among others due to the unique use of antigens.

Słowa kluczowe

antygeny białkowe szczepionka podjednostkowa OMP lipoproteina OMV

protein antigens subunit vaccine OMP lipoprotein OMV

Wydawca

ELAMED Media Group

Czasopismo

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

Rocznik

2020

Tom

nr 4

Strony

22--27

Opis fizyczny

Bibliogr. 55 poz., rys.

Twórcy

autor

Sosińska Dominika

Uniwersytet Wrocławski, Instytut Genetyki i Mikrobiologii, Zakład Mikrobiologii

autor

Futoma-Kołoch Bożena

Uniwersytet Wrocławski, Instytut Genetyki i Mikrobiologii, Zakład Mikrobiologii

Bibliografia

1. Krawczyk E.: Szczepienia - wspaniałe osiągnięcie nauki i medycyny. „Wszechświat”, 2011, 112 (7-9), 2571-2573.
2. https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/co-to-jest-odpornosc--zbiorowiskowa/.
3. Magdzik W., Naruszewicz-Lesiuk D., Zieliński A.: Wakcynologia. Odporność zbiorowiskowa. α-medica press, Bielsko-Biała 2007, 46-53.
4. Magdzik W., Naruszewicz-Lesiuk D., Zieliński A.: Wakcynologia. Charakterystyka szczepionek. α-medica press, Bielsko-Biała 2007, 59-62.
5. Futoma-Kołoch B., Bugla-Płoskońska G.: Rodzaje szczepionek przeciwbakteryjnych. „Post. Farmacji”, 2012, (3-4), 10-13.
6. Gordon A.: The importance of vaccination. „Front. Biosci.”, 2007, 12, 1278-1290.
7. de Veer M., Meeusen E.: New developments in vaccine research - unveiling the secret of vaccine adjuvants. „Discov. Med.”, 2011, 12 (64), 195-204.
8. Jarząb A., Skawicki M., Witkowska D.: Szczepionki podjednostkowe - antygeny, nośniki, metody koniugacji i rola adiuwantów. „Post. Hig. Med. Dosw.”, 2013, 67, 1128-1143.
9. https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/lista-dostepnych-szczepionek/.
10. Jarząb A. i wsp.: Zakażenia pałeczkami jelitowymi - diagnostyka, oporność na antybiotyki i profilaktyka. „Post. Hig. Med. Dosw.”, 2011, 65, 55-72.
11. Hutsul J.A., Worobec E.: Molecular characterization of the Serratia marcescens OmpF porin, and analysis of S. marcescens OmpF and OmpC osmoregulation. „Microbiology”, 1997, 143, 2797-2806.
12. https://www.ebi.ac.uk/interpro/entry/lnterPro/IPR003187 /?fbclid= IwAR10-R5Ury41GekoYiKfA-ZSm792VfxavvIYjfdC4bWe6U3y-UbKTapgjbgA.
13. Burchacka E., Witkowska D.: Proteazy serynowe i ich funkcja w patogenezie zakażeń bakteryjnych. „Post. Hig. Med. Dosw.”, 2016, 70, 678-694.
14. Tamm L.K., Hong H., Liang B.: Folding and assembly of beta-barrel membrane proteins. „Biochim. Biophys. Acta.”, 2004, 1666 (1-2), 250-63.
15. Koebnik R., Locher K.P., Van Gelder P.: Structure and function of bacterial outer membrane proteins: barrels and nutshell. „Mol. Microbiol.”, 2000, 37 (2), 239-253.
16. Choi S. i wsp.: A recombinant 47-kDa outer membrane protein induces an immune response against Orientia tsutsugamushi Strain Boryong. „Am. J. Trop. Med. Hyg.”, 2017, 97 (1), 30-37.
17. Seong S.Y., Choi M.S., Kim I.S.: Orientia tsutsugamushi infection: overview and immune responses. „Microbes. Infect.”, 2001, 3 (1), 11-21.
18. Paris D.H. i wsp.: A nonhuman primate scrub typhus model: protective immune responses induced by pKarp47 DNA vaccination in cynomolgus macaques. „J. Immunol.”, 2015, 194, 1702-1716.
19. Mobley H.L.T., Alteri C.J.: Development of a vaccine against Escherichia coli urinary tract infections. „Pathogens”, 2016, 5 (1), 1.
20. Leow C.Y. i wsp.: Reverse vaccinology approach for the identification and characterization of outer membrane proteins of Shigella flexneri as potential cellular - and antibody-dependent vaccine candidates. „Clin. Exp. Vaccine Res.”, 2020, 9 (1), 15-25.
21. Lutyńska A. i wsp.: Wakcynomika i adwersomika jako nowe kierunki wakcynologii. „Post. Hig. Med. Dosw”, 2017, 71, 1140-1153.
22. Kovacs-Simon A., Titball R.W., Michell S.L.: Lipoproteins of bacterial pathogens. „Infect. Immun.”, 2011, 79 (2), 548-561.
23. Baj J., Markiewicz Z.: Biologia molekularna bakterii. Budowa i funkcje komórki bakteryjnej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2015, 62-63.
24. Nakayama H., Kurokawa K., Lee B.L.: Lipoproteins in bacteria: structures and biosynthetic pathways. „The FEBS Journal”, 2012, 279 (23), 4247-4268.
25. Zückert W.R.: Secretion of bacterial lipoproteins: through the cytoplasmic membrane, the periplasm and beyond. „Biochim. Biophys. Acta”, 2014, 1843 (8), 1509-1516.
26. Bradshaw W.J. i wsp.: Molecular features of lipoprotein CDo873: A potential vaccine against the human pathogen Clostridioides difficile. „J. Biol. Chem.”, 2019, 294 (43), 15850-15861.
27. Gandhi A., Balmer P., York L. J.: Characteristics of a new meningococcal serogroup B vaccine, bivalent rLP2o86 (MenB-FHbp; Trumenba ®). „Postgrad. Med.”, 2016,128 (6), 548-556.
28. Vipond C., Care R., Feavers I.M.: History of meningococcal vaccines and their serological correlates of protection. „Vaccine”, 2012, 30 (Suppl 2), B10-B17.
29. Serruto D. i wsp.: The new multicomponent vaccine against meningococcal serogroup B, 4CMenB: immunological, functional and structural characterization of the antigens. „Vaccine”, 2012, 30, B87-B97.
30. Hooda Y. i wsp.: Neisserial surface lipoproteins: structure, function and biogenesis. „Pathog. Dis.”, 2017, 75 (2), 10.1093.
31. Vacca I. i wsp.: Neisserial heparin binding antigen (NHBA) contributes to the adhesion of Neisseria meningitidis to human epithelial cells. „PLoS One”, 2016, 11 (10).
32. Dellagostin O.A. i wsp.: Reverse vaccinology: an approach for identifying leptospiral vaccine candidates. „Int. J. Mol. Sci.”, 2017, 18 (1), 158.
33. Haake D.A, Zückert W.R.: The leptospiral outer membrane. „Curr. Top. Microbiol. Immunol.”, 2015, 387, 187-221.
34. Murray G.L.: The lipoprotein LipL32, an enigma of leptospiral biology. „Vet. Microbiol.”, 2013, 162 (2-4), 305-314.
35. LoVullo E.D. i wsp.: Revisiting the Gram-negative lipoprotein paradigm. „J. Bacteriol”, 2015, 197 (10), 1705-1715.
36. Šmit R., Postma M.J.: Lyme borreliosis: reviewing potential vaccines, clinical aspects and health economics. „Expert Rev. Vaccines.”, 2015, 14 (12), 1549-1561.
37. Chong P. i wsp.: Recombinant lipoproteins as novel vaccines with intrinsic adjuvant. „Adv. Protein Chem. Struct. Biol.”, 2015, 99, 55-74.
38. Irene C. i wsp.: Bacterial outer membrane vesicles engineered with lipidated antigens as a platform for Staphylococcus aureus vaccine. „PNAS”, 2019, 116 (43), 21780-21788.
39. Brown L. i wsp.: Through the wall: extracellular vesicles in Gram-positive bacteria, mycobacteria and fungi. „Nat. Rev. Microbiol.”, 2015, 13 (10), 620-630.
40. van der Pol L., Stork M., van der Ley P.: Outer membrane vesicles as platform vaccine technology. „Biotechnol. J.”, 2015, 10 (11), 1689-1706.
41. Schwechheimer C., Kuehn M.J.: Outer-membrane vesicles from Gram-negative bacteria: biogenesis and functions. „Nat. Rev. Microbiol.”, 2015, 13 (10), 605-619.
42. Łaniewski P., Jagusztyn-Krynicka E.K.: Konstrukcja szczepionek podjednostkowych z wykorzystaniem komórek Salmonella enterica jako nośnika heterologicznych genów. „Post. Mikrobiol.”, 2013, 52 (3), 281-294.
43. Guangchao Q. i wsp.: Natural and engineered bacterial outer membrane vesicles. „Biophys. Rep.”, 2019, 5 (4), 184-198.
44. Klim J.J., Godlewska R.: Zastosowanie bakteryjnych pęcherzyków zewnątrzbłonowych w konstrukcji szczepionek. „Post. Mikrobiol.”, 2017, 56 (1), 43-55.
45. Krzyżek P.: Sekrecja pęcherzyków błonowych jako mechanizm promujący infekcje H. pylori. „Post. Mikrobiol.”, 2017, 56 (3), 316-325.
46. Jan A.T.: Outer membrane vesicles (OMVs) of Gram-negative bacteria: a perspective update. „Front. Microbiol.”, 2017, 8, 1053.
47. Gnopo Y.M.D. i wsp.: Designer outer membrane vesicles as immunomodulatory systems - reprogramming bacteria for vaccine delivery. „Adv. Drug. Deliv. Rev.”, 2017, 114, 132-142.
48. Haurat M.F., Elhenawy W., Feldman M.F.: Prokaryotic membrane vesicles: new insights on biogenesis and biological roles. „Biol. Chem.”, 2015, 396 (2), 95-109.
49. Whitworth D.E.: Mycobacterial vesicles death at a distance? „Adv. Appl. Microbiol.”, 2011, 75, 1-31.
50. Baker J.L. i wsp.: Microbial biosynthesis of designer outer membrane vesicles. „Curr. Opin. Biotechnol.”, 2014, 29, 76-84.
51. Gerritzen M.J.H. i wsp.: Bioengineering bacterial outer membrane vesicles as vaccine platform. „Biotechnol. Adv.”, 2017, 35. 565-574
52. Wallis J., Shenton D.P., Carlisle R.C.: Novel approaches for the design, delivery and administration of vaccine technologies. „Clin. Exp. Immunol.”, 2019, 196 (2), 189-204.
53. Fantappiè L. i wsp.: Antibody-mediated immunity induced by engineered Escherichia coli OMVS carrying heterologous antigens in their lumen. „J. Extracel. Vesicles.”, 2014, 3, 24015.
54. Medini D., Stella M., Wassil J.: MATS: Global coverage estimates for 4CMenB, a novel multicomponent meningococcal B vaccine. „Vaccine”, 2015, 33 (23), 2629-2636.
55. Rajam G. i wsp.: Meningococcal antigen typing system (MATS)-based Neisseria meningitidis serogroup B coverage prediction for the MenB-4C vaccine in the United States. „mSphere”, 2017, 2 (6), e00261-17.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-3eb17976-1b3b-4961-abf8-542f9019776f