Nieprawidłowości przy ocenie czasu przesączania zanieczyszczeń przez strefę aeracji na podstawie formuł obliczeniowych stosowanych w praktyce hydrogeologicznej

Liszkowska, E.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Nieprawidłowości przy ocenie czasu przesączania zanieczyszczeń przez strefę aeracji na podstawie formuł obliczeniowych stosowanych w praktyce hydrogeologicznej

Autorzy

Liszkowska E.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Liszkowska_Nieprawidlowosci_Prz.Geol._11.1_2017.pdf

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Anomalies in the assessment of pollution seepage time through the vadose zone based on formulas used in hydrogeological practice

Konferencja

Współczesne Problemy Hydrogeologii ( XVIII; 2017; 8–10.11.2017; Wojanów , Polska)

Języki publikacji

Abstrakty

Polish practitioners of hydrogeology normally use the formulas by either Bindeman, Bindeman as modified by Macioszczyk or by Bachmat and Collin to calculate the time of seepage of conservative pollutants through the vadose zone. These calculations require the knowledge of several hydrogeological parameters (coefficient of vertical permeability, effective porosity, volumetric humidity, intensity of filtration), and the lithology and thickness of the vadose zone. The results obtained depending on the formula used vary considerably, even by more than 1 order of magnitude, which results in differences in technical recommendations for water protection formulated on their basis, and thus has impact on the costs of this protection. Moreover, this variability of results negatively affects the credibility of hydrogeological studies, enhancing the possibility of manipulating the output values. Credibility of calculations depends essentially on two factors: choice of formula, as each has its drawbacks and restrictions, and correctness of the adopted calculation parameters, which are often only unverified estimates. The paper analyzes the most common mistakes and their impact on the calculated seepage time. The author signals the need further theoretical and practical studies (including fieldwork and laboratory testing using modeling methods) of this problem. Research on the vadose zone should be one of the primary topics pursued, as risks of pollution in this zone results in the quality of water occurring below.

Słowa kluczowe

strefa aeracji czas przesączania błędy obliczeniowe

vadose zone seepage time calculation errors

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2017

Tom

Vol. 65, nr 11/1

Strony

1109--1014

Opis fizyczny

Bibliogr. 37 poz., tab.

Twórcy

autor

Liszkowska E.

licha51@o2.pl

Zakład Hydrogeologii i Ochrony Wód, Instytut Geologii, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, ul. Bogumiła Krygowskiego 12

Bibliografia

1. BURY W. 1994 - Metodyka wykorzystania znaczników naturalnych i sztucznych do prognozowania migracji zanieczyszczeń przez naturalne bariery strefy aeracji. Pr. dokt., AGH Kraków, s. 108.
2. DROŻDŻAK R. 2011 - Wpływ chemizmu filtrującej wody na mierzoną wartość przepuszczalności gruntów. Pr. dokt., AGH, Kraków, s. 155.
3. DUDA R., WITCZAK S., ŻUREK A. 2011 - Mapa wrażliwości wód podziemnych Polski na zanieczyszczenie 1: 500 000. Metodyka i objaśnienia tekstowe. Wyd. AGH, Kraków, s. 138.
4. DUDA R., WINID B., ZDECHLIK R., STĘPIEŃ M. 2013 - Metodyka wyboru optymalnej metody wyznaczania zasięgu stref ochronnych ujęć zwykłych wód podziemnych z uwzględnieniem warunków hydrogeologicznych obszaru RZGW w Krakowie. Wyd. AGH, Kraków, s. 154.
5. GÓRA S., 2012 - Podatność wód podziemnych na zanieczyszczenia w warunkach płytkiego górnictwa węglowego i zatapiania kopalń w północno-wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Pr. dokt., AGH Kraków, s. 133.
6. GRABOWSKA-OLSZEWSKA B. (red.) 1977 - Gruntoznawstwo. Wyd. Geol., Warszawa, s. 358.
7. GRABOWSKA-OLSZEWSKA B. (red.) 1998 - Geologia stosowana. Właściwości gruntów nienasyconych. PWN, Warszawa, s. 220.
8. HANDBOOK of Ground Water Development, 1990 - Roscoe Moss Company, J. Wiley, New York, s. 493.
9. HAURYŁKIEWICZ J. 1999 - Znaczenie uwzględniania gradientu początkowego w ochronie wód podziemnych. Środkowo-Pomorskie Towarzystwo Naukowe Ochrony Środowiska, Koszalin: 143-156.
10. HAURYŁKIEWICZ J. 2004 - Wpływ gradientu początkowego w gruntach nadkładu zbiornika wody podziemnej na zasięg strefy ochronnej ujęcia. [W:] Mat. XII Sem. Nauk. „Regionalne problemy ochrony środowiska w ujściu Odry. Środowisko w świetle dyrektyw Unii Europejskiej”. Kołobrzeg 2004, Wyd. Uczeln. PSzczec.: 17-22.
11. HAURYŁKIEWICZ J. 2005 - Niektóre nieprawidłowości w obliczeniach czasu przesączania wody podziemnej przez pakiet warstw w strefie saturacji. Prz. Geol., 53 (8): 668-672.
12. HERBICH P., NIDENTAL M., WOŹNICKA M. 2008 - Wskazania metodyczne do opracowania warstw informacyjnych bazy danych GIS Mapy Hydrogeologicznej Polski 1: 50 000 „Pierwszy poziom wodonośny - wrażliwość na zanieczyszczenie i jakość wód”. Wyd. Państw. Inst. Geol., Warszawa, s. 70.
13. HERBICH P, KAPUŚCIŃSKI J., NOWICKI K., PRAŻAK J. 2009 - Metodyka wyznaczania obszarów ochronnych Głównych Zbiorników Wód Podziemnych dla potrzeb planowania i gospodarowania wodami w obszarach dorzeczy. Min. Środ., Warszawa; http://www.psh.gov.pl/plik/ id,4712,v,artykul 3338.pdf.
14. IWANEK M., KOWALSKI D., OLSZTA W. 2004 - Obliczanie współczynnika przewodnictwa hydraulicznego metodą van Genuchtena-Mualema w zależności od parametrów krzywej retencji wodnej. Acta Agrophysica, 3 (3), s. 17.
15. JANIK G. 2009 - Technika TDR w modelowaniu ruchu wody glebowej. Wyd. UPrzyr., Wrocław, s. 99.
16. KACHNIC M. 1995 - Zastosowanie systemu informacji przestrzennej (GIS) i programu WHPA do wyznaczenia stref ochronnych ujęcia wód pitnych w Bieżanowie - k/Krakowa. [W:] Mat. Konf. WPH, t. 8. Kraków-Krynica, 1995: 179-186.
17. KLECZKOWSKI A.S. (red.) 1984 - Ochrona wód podziemnych. Wyd. Geol., Warszawa, s. 328.
18. KLOJZY-KARCZMARCZYK B. 2011 - Ocena zagrożenia zanieczyszczeniem rtęcią wód podziemnych w wyniku oddziaływania wybranych odcinków dróg na obszarze centralnej Polski. Środkowo-Pomorskie Tow. Nauk. Ochr. Środ. Rocznik Ochr. Środ., 13: 1767-1782.
19. KROGULEC E. 2004 - Ocena podatności wód podziemnych na zanieczyszczenie w dolinie rzecznej na podstawie przesłanek hydrodynamicznych. Geologia UW, t. 449, Wyd. UW, Warszawa, s. 177.
20. LISZKOWSKA E. 1996 - Wzór Kozeny-Carmana uniwersalnym wzorem na obliczanie współczynnika filtracji. Geologos, 1. Wyd. Continuo, Wrocław: 193-202.
21. MACIOSZCZYK T. 1999 - Czas przesączania pionowego wody jako wskaźnik stopnia ekranowania warstw wodonośnych. Prz. Geol., 47 (8): 731-736.
22. MAŁECKI J. 1998 - Rola strefy aeracji w kształtowaniu składu chemicznego płytkich wód podziemnych wybranych środowisk hydrogeochemicznych. Biul. Państw. Inst. Geol., 381, Warszawa, s. 219.
23. McWHORTER D.B., SUNADA D.K. 1981 - Ground Water Hydrology and Hydraulics. Water Resources Publications, Fort Collins, Colorado, s. 290.
24. MARCINIAK M., PRZYBYŁEK J., HERZIG J., SZCZEPAŃSKA J. 1999 - Badania współczynnika filtracji utworów półprzepuszczalnych. Wyd. Sorus, Poznań, s. 101.
25. MYŚLIŃSKA E. 1992 - Laboratoryjne badania gruntów. PWN, Warszawa, s. 244.
26. PARYLAK, K., ZIĘBA Z. 2012 - Metoda określania parametrów przestrzeni porowej gruntów niespoistych z uwzględnieniem kształtu cząstek. Inż. Mor. Geotech., 4: 361-366.
27. PAZDRO Z. 1983 - Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol., Warszawa, s. 575.
28. PAZDRO Z., KOZERSKI B. 1990 - Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol., Warszawa, s. 624.
29. ROGOŻ M. 2012 - Metody obliczeniowe w hydrogeologii. Wyd. Nauk. „Śląsk”, Katowice, s. 530.
30. RODZOCH A. 1997 - Ocena wrażliwości warstw wodnośnych na zanieczyszczenie w projektowaniu stref ochronnych dla ujęć wód podziemnych i obszarów GZWP. [W:] Mat. Konf. WPH, Poznań-Kiekrz, t. 8: 183-188.
31. RODZOCH A. 2003 - Wyznaczanie stref ochronnych ujęć wód podziemnych w systemach wielowarstwowych - przykład ujęcia komunalnego w Pabianicach. [W:] Mat. Konf. WPH, t. 11, cz. 1, Gdańsk: 425-432.
32. TARKA R. 2003 - Własności hydrogeologiczne utworów kredy w Sudetach na podstawie badań laboratoryjnych. [W:] Mat. Konf. WPH, t. 9, cz. 1 - Gdańsk 2003: 237-244.
33. WITCZAK S., ŻUREK A. 1994 - Wykorzystanie map glebowo-rolniczych w ocenie ochronnej roli gleb wód podziemnych. Metodyczne podstawy ochrony wód podziemnych. Wyd. AGH. 155-180.
34. WOJEWODA J. 1985 - Anizotropia przepuszczalności górnokredowych piaskowców progu Radkowa (Sudety Środkowe). Prz. Geol., 33(4): 221224.
35. WÓJCIK E. 2005 - Zależność między wilgotnością a ciśnieniem ssania w gruntach spoistych Warszawy. [W:] Mat. Konf. WPH, t. XII, Toruń: 731-736.
36. ZIĘBA Z. 2013 - Wpływ cech kształtu cząstek drobnoziarnistych gruntów niespoistych na ich wodoprzepuszczalność. Pr. dokt., UPrzyr., Wrocław, s. 106.
37. ŻUREK A., CZOP M. 2010 - Modelowanie warunków przepływu i przekształceń składu chemicznego wód opadowych w trakcie procesu infiltracji, na przykładzie doświadczenia lizymetrycznego. Biul. Państw. Inst. Geol., 442: 181-188.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-3e71b2ea-fbd9-4a81-9512-a88944b75e04