Decarbonization of the Energy Sector in Poland – Gradual Process of Moving Away from Fossil Fuels

• Autorzy: Olkuski Tadeusz , Sobczyk Wiktoria , Sobczyk Eugeniusz Jacek

Identyfikatory

DOI

10.29227/IM-2025-01-37

Warianty tytułu

PL

Dekarbonizacja sektora energetycznego w Polsce – stopniowy proces odchodzenia od surowców kopalnych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper presents the process of transformation of the energy sector in Poland. Energy transition mainly involves the gradual decarbonization of the economy and the shift towards renewable energy sources (RES). This process is linked to the European Union’s climate and energy policy, which aims for Europe to become the first continent to achieve climate neutrality, as well as to the gradual depletion of energy raw material resources. In the case of energy, these raw materials are hard coal and lignite. The need to protect the climate and the desire to leave at least some of the energy resources to future generations forces such actions. The rising costs of obtaining energy resources also play an important role here. The first part of the paper shows how electricity production in Poland has progressed in the last twenty years. Total electricity production as well as production exclusively from hard coal and lignite are presented. The directions of the energy transitio, mainly based on the government document Poland's energy policy until 2040 are also presented. The subsequent section of the paper outlines the energy transition plans of Poland’s principal electricity producers responsible for ensuring the stable operation of the energy system and maintaining uninterrupted supply of both electricity and heat.

PL

W artykule przedstawiono proces transformacji sektora energetycznego w Polsce. Transformacja energetyczna polega głównie na stopniowej dekarbonizacji gospodarki i przechodzeniu na odnawialne źródła energii (OZE). Proces ten związany jest z polityką klimatyczno-energetyczną Unii Europejskiej zakładającej osiągnięcie, jako pierwszy kontynent, neutralności klimatycznej oraz ze stopniowym sczerpywaniem się zasobów surowców energetycznych. W przypadku energetyki tymi surowcami są węgiel kamienny i węgiel brunatny. Konieczność ochrony klimatu i chęć pozostawienia przynajmniej części surowców energetycznych przyszłym pokoleniom wymusza takie działania. Również rosnące koszty pozyskiwania surowców energetycznych odgrywają tu ważną rolę. W pierwszej części artykułu pokazano, jak przebiegała produkcja energii elektrycznej w Polsce w ostatnim dwudziestoleciu. Przedstawiono zarówno sumaryczną produkcję energii elektrycznej, jak i produkcję wyłącznie z węgla kamiennego i wyłącznie z węgla brunatnego. Następnie zaprezentowano, głównie na podstawie dokumentu rządowego Polityka energetyczna Polski do 2040 roku, kierunki transformacji energetycznej. W dalszej części artykułu przedstawiono plany transformacji energetycznej głównych wytwórców energii elektrycznej w Polsce, czyli firm odpowiadających za stabilną prace sytemu i brak obaw o przerwy w dostawach prądu i ciepła.

Słowa kluczowe

EN

energy; transformation; decarbonization; coal; renewable energy sources

PL

energetyka; transformacja; dekarbonizacja; węgiel; odnawialne źródła energii

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
• Czasopismo: Inżynieria Mineralna
• Rocznik: 2025
• Tom: Vol. 1, no. 1
• Strony: 274--279
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz.,. tab., wykr.

Twórcy

autor

Olkuski Tadeusz

• AGH University of Krakow

• https://orcid.org/0000-0002-6256-9628

autor

Sobczyk Wiktoria

• AGH University of Krakow

• https://orcid.org/0000-0003-2082-9644

autor

Sobczyk Eugeniusz Jacek

• Institute of Mineral and Energy Economy of the Polish Academy of Sciences

• https://orcid.org/0000-0003-3968-2312

Bibliografia

• 1. Europejski Zielony Ład - https://ec.europa.eu/commission/presscorner/api/files/attachment/869825/EGD_brochure_PL.pdf.pdf#:~:text=Europejski%20Zielony%20%C5%81ad%2C%20przyj%C4%99ty%20w%20grudniu%202019%20r.%2C,pierwszy%20kontynent%20neutralny%20dla%20klimatu%20do%202050%20r accessed on: 26.05.2025
• 2. European Green Deal - https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal_pl accessed on: 04.06.2025
• 3. Forum Energii. Transformacja energetyczna w Polsce. Edycja 2024 (Energy Transition in Poland. 2024 Edition). https://www.forum-energii.eu/transformacja-edycja-2024 ed. J. Zaleska; accessed on: 27.05.2025
• 4. Dekarbonizacja w Polsce - https://www.trade.gov.pl/wiedza/dekarbonizacja-w-polsce/ accessed on: 27.05.2025
• 5. IEA Reports - https://www.iea.org/reports/electricity-2025/executive-summary accessed on: 14.05.2025
• 6. Produkcja energii - https://wysokienapiecie.pl/krotkie-spiecie/pse-produkcja-energii-el-wzros-a-o-2-1-do-14-76-twh-w2024-z-oze-27-1-ca-o-ci/ accessed on: 13.05.2025
• 7. Statystyka Elektroenergetyki Polskiej. ARE (Polish Power Industry Statistics. Energy Market Agency (ARE)). Publications from the years 2005–2024 and Energy Market Agency (ARE) data for 2025.
• 8. Odkrywka Ościsłowo - https://rt-on.pl/wiadomosci/item/552-odkrywka-oscislowo-nie-powstanie-zwyciestwo-lokalnej-spolecznosci-i-dzikiej-przyrody accesed on: 04.06.2025
• 9. Odkrywka Złoczew - https://serwisy.gazetaprawna.pl/energetyka/artykuly/9615076,odkrywka-zloczew-bez-wyjscia-awaryjnego-otwarcie-jej-jest-nieoplacaln.html accessed on: 04.06.2025.
• 10. Elektrownia Pątnów - https://nettg.pl/gornictwo/210579/dwa-weglowe-bloki-w-elektrowni-patnow-zostaly-wylaczone accessed on: 2.01.2025
• 11. Polityka energetyczna Polski do 2040 roku. Załącznik do uchwały nr 22/2021 Rady Ministrów z dnia 2 lutego 2021 r.(The Energy Policy of Poland until 2040. Annex to Resolution No. 22/2021 of the Council of Ministers of February 2, 2021). Ministerstwo Klimatu i Środowiska (Ministry of Climate and Environment), Warszawa
• 12. UNFCC - https://unfccc.int/event/cop-21 accessed on: 03.06.2025.
• 13. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (The Act of 10 April 1997 – Energy Law). Dz. U. 1997 Nr 54 poz. 348, z późniejszymi zmianami (Journal of Laws 1997 No. 54, item 348, as amended)
• 14. Konin - https://e-konin.pl/2025/03/konin-idealnym-miejscem-dla-elektrowni-jadrowej-decyzja-coraz-blizej/ accessed on: 03.06.2025
• 15. Mielczarski 2022 – https://biznesalert.pl/mielczarski-koszty-transformacji-energetycznej-w-polsce-analiza/#:~:-text=Pomoc%20Unii%20Europejskiej%20na%20rzecz%20transformacji%20energetycznej%20w,w%20Polsce%20b%C4%99dzie%20wynosi%C5%82%20ponad%201000%20miliard%C3%B3w%20z%C5%82 dostęp: 27.05.2025
• 16. GKPGE - https://www.gkpge.pl/grupa-pge/dla-mediow/komunikaty-prasowe/korporacyjne/strategia-grupy-pge-neutralnosc-klimatyczna-w-2050-roku accessed on: 03.06.2025
• 17. Projekty transformacji - https://nettg.pl/gornictwo/213634/rybnik-turow-belchatow-przed-nimi-projekty-transformacji-energetycznej accessed on: 03.06.2025
• 18. Strategia Grupy Tauron na lata 2025 – 2035, grudzień 2024 (auron Group's strategy for 2025-2035, announced in December 2024)
• 19. Tauron pozbył się kopalń - https://superbiz.se.pl/wiadomosci/tauron-pozbyl-sie-kopaln-za-zlotowke-jest-umowa-kto-jekupil-aa-ZDNh-pxMu-vRzU.html accessed on: 04.06.2025
• 20. Drugie życie po węglu - https://www.parkiet.com/surowce-i-paliwa/art41494541-drugie-zycie-po-weglu-tauron-ma-plandla-starszych-elektrowni-weglowych accessed on: 04.06.2025
• 21. Raport 2022 - https://raport2022.esg.enea.pl/o-firmie/strategia-rozwoju-do-2030-r/strategia-rozwoju-do-2030-r-wstep/ accessed on: 04.06.2025
• 22. Bankingo - https://bankingo.pl/plan-inwestycyjny-enei-2025-kluczowy-przelom-i-szansa-dla-polskiej-energetyki/ accessed on: 04.06.2025
• 23. Umowa społeczna – https://www.gov.pl/web/aktywa-panstwowe/umowa-spoleczna-dla-gornictwa-podpisana accessed on: 09.06.2025
• 24. Podpisano umowę – https://forsal.pl/biznes/energetyka/artykuly/8176310,podpisano-umowe-spoleczna-ws-gornictwa-co-oznacza-ten-dokument.html accessed on: 09.06.2025
• 25. Krajowy plan – https://www.gov.pl/web/klimat/krajowy-plan-na-rzecz-energii-i-klimatu accessed on: 09.06.2025
• 26. Olszowski J., 2025 – Górnictwa nie obronimy. To tylko kwestia czasu kiedy się z nim pożegnamy. https://nettg.pl/gornictwo/213714/gornictwa-nie-obronimy-to-tylko-kwestia-czasu-kiedy-sie-z-nim-pozegnamy accessed on: 09.06.2025

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2026).