Ocena dokładności odwzorowania kształtu powierzchni elementów biołożysk w badaniach in vivo oraz in vitro

Ryniewicz, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Ocena dokładności odwzorowania kształtu powierzchni elementów biołożysk w badaniach in vivo oraz in vitro

Autorzy

Ryniewicz A.

Identyfikatory

Warianty tytułu

Accuracy assessment of biobearings elements shape mapping in in vivo and in vitro analysis

Języki publikacji

Abstrakty

We współczesnej diagnostyce obrazowej występuje konieczność dokonywania nieinwazyjnych pomiarów oraz przestrzennego odwzorowania kształtów i struktur stawowych z odpowiednią oraz rozpoznaną dokładnością. Ta potrzeba powoduje, że dynamiczny rozwój technik obrazowania medycznego ulega konsolidacji ze współrzędnościowymi inżynierskimi technikami pomiarowymi. W rozprawie podjęto problematykę integrującą metrologię obrazowania tomografią komputerową (CT) i tomografię rezonansu magnetycznego (MR) z metrologią współrzędnościową (CM) w celu analizy i oceny dokładności odwzorowania kształtu powierzchni stawowych biołożysk w badaniach in vivo oraz in vitro. Ocena dokładności odwzorowania kształtu powierzchni biołożysk diagnozowanych metodami CT i MR jest zagadnieniem trudnym z uwagi na rożne podstawy fizyczne obu metod diagnostycznych, różne techniki tworzenia obrazów w formacie dicom oraz udziału wielu zmiennych pomiarowych i aparaturowych wpływających na rodzaj obróbki, techniki prezentacji i analizy obrazu. Kształty stawów biodrowych, kolanowych i skokowych odwzorowywano z wykorzystaniem diagnostycznej i pomiarowej aparatury współrzędnościowej na podstawie przeprowadzonych badań klinicznych i na podstawie badań preparatów kadawerskich w procedurze bezpośredniej oraz z zastosowaniem modeli negatywowych. Przeprowadzone przez autora badania pozwoliły na zapis kształtu powierzchni nieregularnych, zwłaszcza przy zmiennej krzywiźnie, z dokładnością wymaganą przez proces oceny geometrii oraz porównanie ich z elementami referencyjnymi. Zastosowanie techniki współrzędnościowej do analizy kształtu wzorców przestrzennych pozwoliło odpowiedzieć na pytania: Czy w dostępnych technikach obrazowania można ocenić błąd odwzorowania kształtu? Czy w zaawansowanych badaniach obrazowych występują błędy odwzorowania kształtu wpływające na podjęcie diagnozy i w jakich obszarach należy się liczyć z możliwością występowania takich błędów? Czy można wykryć zmiany w początkowym stadium choroby zwyrodnieniowej stawów (chzs) i z odpowiednią dokładnością je zlokalizować? Nieinwazyjne techniki diagnostyczne CT i MR do obrazowania biołożysk powinny stanowić metody z wyboru do szczegółowej i globalnej identyfikacji kształtu struktur kostnych i chrzęstnych stawów, ich wzajemnego usytuowania i zmian patomorfologicznych. Zastosowanie współrzędnościowej techniki pomiarowej z wykorzystaniem modeli negatywowych uzyskanych z preparatów kadawerskich pozwoliło na wyznaczenie modeli referencyjnych w stosunku do obiektów wyznaczonych na podstawie sekwencyjnej i spiralnej CT oraz na podstawie MR. Metoda modeli negatywowych stanowi obiektywne narzędzie przy ocenie jakości odwzorowania kształtów. Opracowanie procedury umożliwiającej izomorficzną segmentację obrazów zapisanych w formacie dicom oraz przestrzenną rekonstrukcję obrazów zapewniło odpowiednie warunki oceny funkcjonowania tomografów dla potrzeb odwzorowania kształtów powierzchni stawowych. Sprawdzenie dokładności obrazowania i odwzorowania w nieinwazyjnej metodzie MR w przypadku niewielkich ubytków chrząstki i chondromalacji może służyć w planowaniu i po zabiegowym monitorowaniu terapii transplantacyjnych. Wykonane w rozprawie badania i eksperymenty pozwoliły poszerzyć wiedzę na temat dokładności odwzorowania kształtu elementów biołożysk. Dają możliwość poprawy techniki diagnozowania i terapii choroby zwyrodnieniowej stawów. Szczególnie istotne znaczenie analizowanych zagadnień można wskazać i wykorzystać w procedurach klinicznych realizowanych z zastosowaniem robotów, systemów nawigacji komputerowej, systemów komputerowego wspomagania i wykonania endoprotez oraz systemów telemedycyny. Równocześnie stanowią one przesłanki do dalszych badań dotyczących oceny dokładności odwzorowania przestrzennego szpary stawowej w warunkach obrazowania dynamicznego z wykorzystaniem fuzji obrazów CT i MR.

At the current level of advancement of diagnostic methods in orthopedics, traumatology and prosthetics, it is necessary to carry out non-invasive measurements and spatial mapping of shapes and structures of joint structures with appropriate and known accuracy. This need causes that the rapid development of medical imaging teclmiques is becoming consolidated with coordinate measuring techniques. This dissertation discusses problems that integrate methodology of computed tomography (CT) imaging and magnetic resonance tomography (MR) with coordinate metrology (CM) in order to analyze and evaluate the accuracy of shape mapping of biobearing surfaces in in vivo and in vitro analysis. Accuracy assessment of biobearings surfaces shape mapping diagnosed by CT and MR methods is a difﬁcult task, mainly because of the physical basis of these two diagnostic methods, different techniques for creating dicom format images and contribution of many measuring and appliance variables aﬂecting the type of processing, presentation techniques and image analysis. Shapes of hip, knee and ankle joints were mapped using diagnostic and coordinate measuring devices basing on performed clinical studies and tests of specimen in direct procedure and using negative models. Experiments carried out by the author allowed registration of the shape of irregular surfaces, especially those with variable curvature, with the accuracy required by the process of geometry evaluation and their comparison with reference elements. Use of the coordinate measuring technique for the analysis of spatial standards shape allowed to answer the following questions: Do the available imaging techniques allow shape mapping error assessment? Are advanced imaging studies aﬂected by shape mapping errors that inﬂuence making of the diagnosis and in which areas should those kind of errors be expected? Is it possible to detect changes in the early stages of osteoarthritis (OA) and locate them with sufﬁcient accuracy? Non-invasive diagnostic techniques CT and MR used for imaging of biobearings should be the methods of choice for the identiﬁcation of speciﬁc and global shape identiﬁcation of the bone and cartilage structure of joints, their relative location and pathological changes. Use of the coordinate measuring technique using negative models obtained from the specimen allowed to determine the reference model in relation to objects constructed using sequential and spiral CT, and on the basis of MR. The negative models method represents an objective tool for assessing the quality of shape mapping. Development of procedure of an isomorphic segmentation of images recorded in dicom format and spatial image reconstruction provided the right conditions for CT functioning assessment for shape mapping purposes. Checking of the accuracy of imaging and non-invasive mapping on MR in case of small cartilage defects, and chondromalacia can be used in the planning and monitoring of surgical transplantation therapy. Research and experimentation performed in the framework of this dissertation allowed to broaden the knowledge about the accuracy of shape mapping of the elements of the biobearing. It offers an opportunity to improve diagnosing techniques and treatment of osteoarthritis. Particular importance of the issues being discussed here can be identiﬁed and used in clinical procedures performed with the use of robots, computer navigation systems, computer-aided systems, construction of implants and telemedicine systems. At the same time, they provide grounds for further research on the assessment of the accuracy of spatial mapping in a joint space in dynamic imaging conditions using a fusion of CT and MR.

Słowa kluczowe

badania in vivo badania in vitro diagnostyka obrazowa odwzorowanie kształtu metrologia współrzędnościowa

in vivo analysis in vitro analysis imaging diagnostics shape mapping coordinate metrology

Wydawca

Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej

Czasopismo

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Mechanika

Rocznik

2013

Tom

z. 248

Strony

3--169

Opis fizyczny

Bibliogr. 191 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Ryniewicz A.

Politechnika Krakowska

Bibliografia

[1] A.I.A.G. - Chrysler Corp., Ford Motor Co., General Motors Corp.: Measurement System Analysis (MSA), Reference Manual, 3. Revision, Michigan, USA, 2002.
[2] AAPM Report No. 85 Tissue Inhomogeneity Corrections For Megavoltage Photon Beams, Report of Task Group No. 65 of the Radiation Therapy Committee of the American Association of Physicists in Medicine, August 2004 Published for the American Asociation of Physicists in Medicine by Medical Physics Publishing.
[3] Andrysiak R., red. Pruszyński B.: Diagnostyka obrazowa: podstawy teoretyczne i metodyka badań, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2000.
[4] Axipa Y.J., Kayushm L.P., Nikishm El.: Electron paramagnetic resonance of tissues of animals on exposure to certain forms of tissue hypoxia. Bioﬁzika 1996; 11: 710-713.
[5] Bartscher M., Hilpert U. at al.: Enhancement and Proof of Accurancy of Industrial Computed Tomograpfy Measurements. Annals of the CIRP, Elsevier, vol. 56/2007.
[6] Bartscher M., Hilpert U., Goebbels J., Weidemann G.: Enhancement and Proof of Accuracy of Industrial Computed Tomography (CT) Measurements. Annals of the CIRP. Elsevier, vol. 56/1/2007, pp. 495-498.
[7] Bauart (Accuracy of coordinate measuring machines; Characteristics and checking of characteristics; Acceptance and reverification tests for coordinate measuring machines of large dimensions).
[8] Benendo-Kapuścińska B., red. Pruszyński B.: Radiologia: diagnostyka obrazowa: Rtg, CT, USG, MR i radioizotopy. Wydaw. Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
[9] Berlin: Beuth Verlag VDI/VDE 2617 Blatt 1:1986-04 Genauigkeit von Koordinatenmessgeräten; Kenngrӧßen und deren Prüfung; Grundlagen (Accuracy of coordinate measuring machines; Characteristics.
[10] Berlin: Beuth Verlag VDI/VDE 2630 Blatt 1.2:2008-12 (Entwurt) Computertomograﬁe in der dimensionellen Messtechnik; Einﬂussgrößen auf das Messergebniss und Empfehlungen für dimensionelle Computertomograﬁe-Messungen.
[11] Blicharska B., red. Hrynkiewicz A.Z., Rokita E.: Fizyczne metody diagnostyki medycznej i terapii. Wyd. Naukowe PWN, 2000.
[12] Brandt S.: Analiza danych, PWN 2000.
[13] Broda R., red. Hrynkiewicz A.Z.: Człowiek i promieniowanie jonizujące. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2001.
[14] Chapman S., Nakielny R.: Metody obrazowania radiologicznego.
[15] Chmielewski L., Kulikowski J.L., Nowakowski A.: Obrazowanie Biomedyczne, Tom 8, AOWE, Warszawa 2003.
[16] Chwaleba A., Moeschke B., Płoszajski G.: Elektronika.
[17] Cierniak R.: Tomografia komputerowa: budowa urządzeń CT; algorytmy rekonstrukcyjne. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa 2005.
[18] Ciesielski B., Kuziemski W.: Obrazowanie metodą magnetycznego rezonansu w medycynie. TUTOR, Gdańsk-Toruń 1994.
[19] Cong V., Quang Linh H.: 3D Medical Image Reconstruction, Biomedical Engineering Department, Faculty of Applied Science, HCMC University of Technology Raport 2009.
[20] Cwanek J.: Przydatność parametrów struktury geometrii powierzchni do oceny stopnia zużycia sztucznych stawów biodrowych, monograﬁa. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2009.
[21] DIN EN ISO 10360 Accuracy of coordinate measuring machines; Characteristics and their testing; Guideline for the application to coordinate measuring machines with optical distance sensors.
[22] Dobrzański L.: Podstawy ﬁzyczne medycyny nuklearnej, Wydz. Fizyki Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2009.
[23] Dowson D., Unsworth A., Cooke A.F.: Lubrication of joints, Advances in medical tribology. Orthopaedic implants and implant materials, red. D. Dowson, Medical Engineering Publications Limited, London 1998, 121.
[24] EIS Poznań: Rentgenowska tomograﬁa komputerowa w zastosowaniach przemysłowych. ul. Malechowska 6, 60-188 Poznań, tom: 0-61 868,1998.
[25] Estreala C., Bueno M.R., Leles C.R. et al.: Accuracy of cone beam computed tomography and pamoramie and periapical radiography for detection of apical periodontitis. Journal Medicine W. Canada 2008; 34(3) p. 273-279.
[26] Fabiszewska E., Jankowska K.: Testy kontroli jakości konwencjonalnych aparatów rentgenowskich wyposażonych w tor wizyjny. Zarząd Główny PTBR, Warszawa 2004.
[27] Filipowicz-Sosnowska A.: Standardy postępowania w reumatologii, Medycyna po Dyplomie nr 12/2000, 45-83.
[28] Fita S.: Właściwości metrologiczne przyrządów pomiarowych. Wyznaczenie właściwości metrologicznych przyrządów noniuszowych i czujnikowych, Instrukcja Zakładu Metrologii i Badań Jakości, Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2000.
[29]. Foley J.D., Andres van Dam, Feiner S.K., Hughes J.F., Phillips R.L.: Wprowadzenie do graﬁki komputerowej. WNT, Warszawa 1995, 2001
[30] Frankfurt: VDA VDI 1000:2006-10 Richtlinienarbeit; Grundsätze und Anleitungen (Establishing guidelines; Principles and procedures).
[31] Gajda J.: Statystyczna analiza danych pomiarowych, Wydawnictwo Uczelniane AGH, Kraków 2000.
[32] Gawlik J., Ryniewicz A.: Zastosowania kamer CCD, układów laserowych i tomograﬁi komputerowej w nadzorowaniu jakości wyrobów, Inżynieria Maszyn, R.14, zeszyt 2, 2009, s. 20-38.
[33] Gawlik J., Ryniewicz A.: Computer calibration and diagnostics system of traveling units for traceability in metrology, Journal Instituto Nazionale di Ricerca Metrologica, Torino 2008/11 Italy 2008/11 na CD, s. 61.
[34] Gawlik J., Ryniewicz A.: The laser Measurement System for a non-contact Diagnosis of Technological Devices .Science report: project PL-0007: Modem Metrology In Quality Management Systems 2006. s. 83 - 93/2/2/, red. J. Gawlik, S. Adamczak.
[35] Gburek Z.: Choroba zwyrodnieniowa stawów, Med. po dypl., vol. 9, nr 5, 62-63.
[36] Gierzyńska-Dolna M., Więckowski W., Wiśniewska-Weinert H.: Material and tribological problems occurring during the design and utilisation of hip endoprostheses, Journal of Achievements in Materials and Manufacturing Engineering, 34, 210, 222-227.
[37] Gierzyńska-Dolna M.: Biotribologia., Wyd. Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 2002.
[38] Gołębiowski M., Bekiesińska-Figatowska M., Bestry I.: Spiralna i wielorzędowa tomograﬁa komputerowa człowieka. Wyd. MediPage, Kraków 2007.
[39] Gordon J.H.: 3D Imaging in Radiology, MGH Radiology 3D Service Massachusetts Raport General Hospital Harvard Medical School 2010.
[40] Grieb P., Królicki L.: Wpaść w rezonans, Wiedza i życie 10/1997.
[41] Heinz R., Hoenecke Jr., Hermida J.C., Flores-Hemandez C., D'Lima D.D.: Accuracy of CT-based measurements of glenoid version for total shoulder arthroplasty, Journal of Shoulder and Elbow Surgery Board of Trustces, Elsevier 2009, 1-9, pp. 301-316.
[42] Hofer M.: Podręcznik tomografii komputerowej, Wyd. Medipage, Warszawa 2008.
[43] Hogan R.E.,. Cook M.J., Kilpatrick Ch.J., Binns D.W., Desmond P.M., Morris K.: Accuracy of Accuracy of Coregistration of Single-Photon Emission CT with MR via a Brain Surface Matching Technique, Departments of Neurology (R.E.H., M.J.C., C.J.K.), Nuclear Medicine (D.W.B.), and Radiology (P.M.D.), The Royal Melbourne Hospital, Parkville, Victoria, Australia; and the Australian Computing and Communications Institute, Ltd, Carlton, Victoria, Australia (R.E.H., M.J.C., K.M.). AJNR 17:793-797, Apr 1996 0195-6108/96/1704-0793 American Society of Neuroradiology Raport 1995, p. 793-797.
[44] Humienny Z.: Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS). Podręcznik europejski, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2004.
[45] Informator Zakładu Radiologii i Diagnostyki Obrazowej 4, Wojskowy Szpital Kliniczny Wrocław 2009: Dynamic Spatial Reconstructor, Aparaty MR standardu Stand-Up, Tomograﬁa stożkowa 3D Accuitomo, Mleko-środek kontrastowy w CT, Virtopsy-wirtualna autopsja, Technologia Bachscatter Tomography.
[46] International Organization For Standardization, Quality Management and Quality Assurance Standards, Part 1: Guidelines for Selection and Use, ISO 9000, ISO, Geneva 1994.
[47] International vocabulary of basic and general terms in metrology (VIM). ISO,1993.
[48] Wade J.P.: BSc, MSc Accuracy of pelvirnetry measurements on CT scanners British Joumal of Radiology (1992) 65, 261-263© 1992 British Institute of Radiology doi: 10.1259/0007-1285-65-771-261.
[49] Jakubiec W., Malinowski J.: Metrologia wielkości geometrycznych, wydanie 4. WNT, Warszawa 2004.
[50] Jasnorzewski J.: Metrologia Długości, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa 1999.
[51] Jezierski G.: Radiografia przemysłowa. WNT, Warszawa 1993.
[52] Jiang Y., Zhao J., White D.L., Genant H.K.: Micro CT and Micro MR imaging of 3D architecture of animal skeleton, Osteoporosis and Arthritis Research Group, Department of Radiology, University of California, San Francisco, USA, Journal Musculoskel Neuron Interact 2000; 1: pp. 45-51.
[53] Kak A.C., Slaney B.: Principles of Computerized Tomographie Imaging, monograﬁa IEEE Press 1999-2000.
[54] Kalicki T.: Spiralna Tomografia Komputerowa w układach oceny kształtu, Kraków 2006. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2000.
[55] Kaniowska T., red. Kowalski H.: Metody obrazowania w diagnostyce medycznej: materiały do zajęć seminaryjnych dla studentów wydziału lekarskiego. Akademia Medyczna, Warszawa 1997.
[56] Kielczyk J.: Radiografia przemysłowa. Wydawnictwo GAMMA, Warszawa 2006.
[57] Komunikat i Raport Najwyższej Izby Kontroli Departament Pracy, Spraw Socjalnych i Zdrowia nr KPZ-41012,/2008 nr ew. 157/2009/P/08/099/KPZ, Warszawa, styczeń 2010.
[58] Królicki L.: Medycyna nuklearna. Fundacja im. Ludwika Rydygiera, Warszawa 1996.
[59] Kuchariew G.: Przetwarzanie i analiza obrazów cyfrowych. WUPS, Szczecin 1998.
[60] Lagravère M.O., Carey J., Toogood R.W., Majord P.W.: Three-dimensional accuracy of measurements made with software on cone-beam computed tomography images, American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics, July 2008.
[61] Längenmaßen: Accuracy of coordinate measuring machines; Parameters and their reverification; Code of practice for the application of DIN EN ISO 10360-2 for length measurement.
[62] Lee J.K.T, Sagel S.S, Stanley R.J., Heiken J.P.: Computed Body Tomography with MRI Correlation, New York: Lippincot-Raven Publishers, 2001.
[63] Lettenbauer H., Georgi B., Weiß D.: Means to Verify the Accuracy of CT Systems for Metrology Applications (In the Absence of Established International Standards), International Symposium on Digital industrial Radiology and Computed Tomography, June 25-27, Lyon, France 2007.
[64] Lettenbauer H., Metrotomography - high precision CT - Metrology in a dimension. Proc. Conf. Coordinate Measuring Technique. University of Bielsko-Biała 2010, pp. 57-64.
[65] Lotze W.: Probleme der Maßdeﬁnition Und systematischen Fehler in der Längenmeßtechnik. Wissenschaftliche Zeitschrift der Technischen Universität Dresden, Dresden 2002.
[66] Łukiewicz S.J.: Spektroskopia in vivo elektronowego rezonansu paramagnetycznego w biologii i medycynie. Problemy Biocybemetyki i Inżynierii Biomedycznej, tom 2: Biopomiary. Praca zbiorowa pod red. L. Filipczyńskiego i W. Torbicza. WKiŁ, Warszawa 1990, s. 329-366.
[67] Małdyk E., Wagner T.: Patomorfologia stawów. PZWL, Warszawa 1991.
[68] Małdyk E.: Histopathological changes in the peripheral joint tissues in cases of ankylosing spondylitis, Patol Pol. 1983 Jan-Mar; 34(1), p. 79-86.
[69] Małdyk E., Wagner T., Wierzchowska E.: Type and prevalence of histopathologic change of the rheumatoid synovial membrane in adults with chronic disease, Patol Pol. 1987 Jul-Dec; 38(3-4), p. 254-62.
[70] Małdyk E.: Budowa stawów, in: Małdyk E., Wagner T.: Patomorfologia chorób tkanki łącznej, PZWL, Warszawa 1991, p. 67-71.
[71] Meller J., Sahlmann C.O., Liersch T., Hao Tang P., Alavi A.: Nonprosthesis orthopedic applications of (18)F fluoro-2-deoxy-D-glucose PET in the detection of osteomyelitis, Radiol Clin North Am. 2007 Jul;45(4), p. 719-33.
[72] Menke J.: Diagnostic Accuracy of Multidetector CT in Acute Mesenteric Ischemia: Systematic Review and Meta-Analysis, Radiology 2010, v. 256, 1-6 July 2010.
[73] Międzynarodowy słownik metrologii, Pojęcia podstawowe i ogólne oraz terminy z nimi związane, (VIM) PKN-ISO/IEC Guide 99, PKN Warszawa 1999-2010.
[74] Moskowitz R.W., Hooper M.: Leki modyfikujące przebieg choroby zwyrodnieniowej stawów, Medycyna po Dyplomie, 5, 2005, s. 165.
[75] Mutic S. et al.: Quality assurance for computed-tomography simulators and the computed-tomography-simulation process: Report of the AAPM Radiation Therapy Committee Task Group No. 66, Medicine Physics 3 (10) 2003.
[76] Nabeyama R.: The accuracy of image-guided knee replacement based on computed tomography, The journal of bone and joint surgery, 86-B366-71 British Editiorial, 2004, p. 366-371.
[77] Nałęcz M.: Biocybernetyka i inżynieria biomedyczna, 2000, Fizyka Medyczna, Akademicka Oficyna Wydawnicza Exit, tom 9, Warszawa 2002.
[78] Naughton D.P., Gaffney K., Grootveld M.C., Blake D.R., Nazhat N.B., Symons M.C.R., Rhodes C.J.: An electronic paramagnetic resonance study of arthritic joints Journal of Material Sciene Letters 17, 1996, s. 1520-1522.
[79] Normy BN-72/5900-02 - Zestawy rentgenowskie i medyczne. Nazwy i określenia.
[80] Normy PN-EN 60601-2-33 Medyczne urządzenia elektryczne. Szczegółowe wymagania bezpieczeństwa urządzeń rezonansu magnetycznego do diagnostyki medycznej. PKN. Warszawa 2001.
[81] Normy PN-EN 61010-122004. Wymagania bezpieczeństwa dotyczące elektrycznych przyrządów pomiarowych, automatyki i urządzeń laboratoryjnych - Część 1: Wymagania ogólne.
[82] Normy PN-EN 61223-2-6. Ocena i badania wyrobu W zakładach diagnostyki obrazowej - Część 2 - Badania stałości parametrów - Zestawy rentgenowskie do tomografii komputerowej. PKN. Warszawa 2007.
[83] Normy PN-EN ISO 14253-1:2000. Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS) - Kontrola wyrobów i sprzętu pomiarowego za pomocą pomiarów - Reguły orzekania zgodności lub niezgodności ze specyfikacją.
[84] Oestmann J.W., Wald Ch., Crossin J., red. Drop A.: Radiologia kliniczna – zaczynamy. Wyd. MediPage, Warszawa 2007.
[85] Okaro A.O.: Computed Tomography and Magnetic Resonance Diagnosis of Brain Infections: A Clinical Study with Laboratory Correlates, European Journal of Scientiﬁc Research, vol. 39, No. 3, 2010, s. 457-462.
[86] Olsztyńska S.: Diagnostyka obrazowa CT, cz. II, Akademia Medyczna, Wrocław 2004.
[87] Pawlicki G., Pałko T., Królicki L., Golnik N.: Biocybernetyka i inżynieria biomedyczna 2000, t. 9 Fizyka Medyczna. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa 2002.
[88] Pawlicki G., Pałko T., Królicki L., Golnik N.: Biocybernetyka i inżynieria biomedyczna 2000, t. 8 Obrazowanie biomedyczne. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa 2003.
[89] Płonka P.M., Elas M.: Application of the electron pararnagnetic resonance spectroscopy to modem biotechnology. Current Topics in Biophysics 26(1), 2002, s. 175-189.
[90] Praca zbiorowa pod red. Jaroszyka F., współaut. Jaroszyk F.: Biofizyka medyczna, Wyd. Uczelniane Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego, Poznań 1993.
[91] Praca zbiorowa pod redakcją Humienny Z.: Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS). Podręcznik europejski, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2004.
[92] Priolo F.: Bone and joint imaging, GPA net Srl -Via Agudio, 2-20154, Milan, Italy GPA net 2002.
[93] Prokop M., Galantki M., Bekiesińska-Figatowska M., Bestry I., Pasowicz M., Tarasów E., red. wyd. pol. Gołębiowski M.: Spiralna i wielorzędowa tomografia komputerowa. Medipage, Warszawa 2007.
[94] Pruszyński B.: Diagnostyka obrazowa - Podstawy teoretyczne i metodyka badań. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2000.
[95] Pruszyński B.: Radiologia. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2000.
[96] Przewodnik: Wyrażanie Niepewności Pomiaru, przygotowanie i wydanie BIMP, IEC, ISO, OIML, Warszawa 2010.
[97] Ptaszyński W.: Pomiary dokładności pozycjonowania systemem laserowym. WNT, Warszwa 1999.
[98] PTB-Mineilung (2007) 4, s. 366 Lizenziene Kopie ven elekaenisehem Datemräger VDI/VDE 2617 Blatt 13.
[99] Pytko S.: Problemy tribologiczne rozpatrywane w skali od makro do nano, Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej, Łódź 2001.
[100] Pytko S., Wierzcholski K.: Analytical Biobearing Calculation for Experimental Dependences Between Shear Rate and Synovial Fluid Viscovity, Proceedings International tribology Conference, Yokohama 1995, 1975-1980.
[101] Raport International Atomic Energy Agency, Commissioning and quality assurance of computerized planning systems for radiation treatment of cancer. Printed by the IAEA in Austria, Vienna October 2004, 2006.
[102] Ratajczyk E., Współrzędnościowa Technika Pomiarowa. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2005.
[103] Ratajczyk E.: Dokładność tomografów komputerowych CT do zastosowań przemysłowych, Politechnika Warszawska, XIV Krajowa i V Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Techniczna Metrologia w Technikach Wytwarzania, materiały konferencyjne, Warszawa 2011.
[104] Ratajczyk E.: Tomografia komputerowa CT w pomiarach geometrycznych 3D, Proc. Kongres Metrologii, Łódź 2010.
[105] Ratajczyk E.: Tomografia komputerowa CT w zastosowaniach przemysłowych, cz. II Tomografy i ich parametry, przykłady zastosowań, Mechanik nr 3/2011, s. 226-231.
[106] Ratajczyk E.: Tomografia komputerowa CT w zastosowaniach przemysłowych cz. I Idea pomiarów, główne zespoły i ich funkcje, Mechanik nr 2/2011, s. 112.
[107] Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 grudnia 2002, z dnia 11 września 2003 oraz z dnia 25 sierpnia 2005 w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznych. Dz. U. z 2002-2005 r. Nr 194, pozycja 1625, z późniejszymi zmianami.
[108] Różyło-Kalinowska I., Różyło T. K.: Tomografia wolumetryczna w praktyce stomatologicznej, Wydawnictwo Medyczne Czelej, Lublin 2011.
[109] Runge V. M., red. Sąsiadek M.: Rezonans magnetyczny w praktyce klinicznej, Wydawnictwo Urban i Partner, Wrocław 2007.
[110] Ryniewicz A.M., Zawiejska B., Krawczyk K., Ryniewicz A.: Elektronowy rezonans paramagnetyczny w diagnozowaniu patologii chrząstki stawowej. Chirurgia kolana Artroskopia, Traumatologia sportowa, ISSN, 1731-2698, vol. 2, nr 1, 2005, s. 9-15.
[111] Ryniewicz A. M., Ryniewicz A., Zawiejska B., Pasowicz M., Banyś. P., Trela F.: The geometrical estimation of the articulacion cartilage defect imaged using magnetic resonance, Chirurgia kolana Artroskopia, Traumatologia sportowa, ISSN, 1731-2698, vol. 2, nr 1, 2005, s. 37-43.
[112] Ryniewicz A. M.: Analiza mechanizmu smarowania stawu biodrowego człowieka, monografia nr 111, ISSN 0867-6631, Uczelniane Wydawnictwo Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków 2002.
[113] Ryniewicz A.: Traceability needs for geometrical identiﬁcation of form of biobearing working surface and defect of joint cartilage, Wydanie ELSEVIER MEASUREMENT ISSN 0263-2241, vol. 42, nr 10, 2009, p. 1463-1469, meas. nr 1198.
[114] Ryniewicz A.: Accuracy assessment of shape mapping using computer tomography, Metrology & Measurement Systems, vol. 3, 2010, p. 481-492, index 330930 ISSN 0860-822.
[115] Ryniewicz A.: Analiza dokładności odwzorowania kształtu powierzchni roboczych biołożysk z zastosowaniem wzorców przestrzennych i modeli odwrotnych. Projekt badawczy KBN nr 4083/B/T02/2008/34, Politechnika Krakowska 2010.
[116] Ryniewicz A.: Application of synthetic indicators to accuracy assessment of shape mapping using computer tomography, Zeszyty Naukowe ATH w Bielsku-Białej, Zeszyt Nr ISBN 978-83-62292-56-1, Budowa i Eksploatacja Maszyn, t. I, s. 222-234.
[117] Ryniewicz A., Gąska A.: Comparison of different metrological devices used in biomedical applications, 13th IMEKO TCI-TC7 Joint Sympodium, Without Measurement No Science, Without Science No Measurement, 1-3 September 2010, City University London, referat wydany na CD przez Journal of Physics, 76 Portland Place London W1B 1NT, seria konferencje nr 238 012058, p. 6-17.
[118] Ryniewicz A., Gawlik J.: Bezstykowe laserowe systemy kontroli czynnej elementów o nieregularnych kształtach, Politechnika Wrocławska, Zeszyty Naukowe Manufacturing Systems Development, Industry Expectations, Editorial Indstitution of the Wrocław Bard of Scientiﬁc Technical Societies Federation NOT, ISSN 1642-6568, Wrocław 2005, s. 79-86.
[119] Ryniewicz A., Metrologia współrzędnościowa w ocenie geometrii powierzchni roboczych biołożysk, Zeszyty Naukowe ATH 2008 nr ISBN 978-83-60714-41-6, s. 132-143.
[120] Ryniewicz A., Ocena wybranych parametrów ruchu stołu tomografu komputerowego w aspekcie zastosowań metrologicznych, wyd. CEEPUS Reserch Raports Project CU-SK nr 0030-03-07-08 System Equipment Proces SOP 2008 CA Systems and Technologies ISSBN 978-83-7242-481-5, s. 342-356.
[121] Ryniewicz A., Ryniewicz A.M.: Measurement method and strategy of evaluation of the joint shape and articulation surface proﬁle, Two-day Workshop Traceability to support CIPM MRA and Other Intemational Arrangements Torino Italy, IMEKO TC8, wydanie Journal Instituto Nazionale di Ricerca Metrologica, Torino Italy 2008/11 na CD, s. 65.
[122] Ryniewicz A., Ryniewicz A.M., Lekka M.: Analiza warstwy wierzchniej chrząstki stawowej z zastosowaniem nowoczesnych technik mikroskopowych, Przegląd lekarski nr 61/2007, ISSN 1731-1381, s. 132-148, p. 2.3.
[123] Ryniewicz A., Ryniewicz A.M.,The geometry estimation of the articulation cartilage shape and defect diagnosis using magnetic resonance imaging, wydanie Journal IMEKO Fundamental and Applied Metrology Lisbon, Portugal 2009, na CD, p. 1662-1665.
[124] Ryniewicz A., Ryniewicz A.M.: Analiza kontaktu w endoprotezach i wszczepach śródkostnych w aspekcie tribologii wytrzymałości biomateriałów, VIII Seminarium Naukowe Mechanika w Medycynie, Rzeszów-Boguchwała 8-9 IX 2006, Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej nr 9/2006.
[125] Ryniewicz A., Ryniewicz A.M.: The geometry estimation of the articulation cartilage shape and defect diagnosis using magnetic resonance imaging, wyd. Journal IMEKO Fundamental and Applied Metrology Lisbon, Portugal 2009, na CD, p. 1662-1665.
[126] Ryniewicz A.: The analysis of the geometry of osseous tissue of the biological bearings interaction zone in the aspect of accuracy of shape mappjng, wydanie Journal IMEKO Fundamental and Applied Metrology Lisbon, Portugal 2009, na CD, p. 1657-1661.
[127] Ryniewicz A.: Traceability needs for geometrical identiﬁcation of form of biobearing working surface and defect of joint cartilage, wydanie Journal Instituto Nazionale di Ricerca Metrologica, Torino 2008/11 Italy na CD, s. 37
[128] Ryniewicz A.: Wykorzystanie wzorców do oceny dokładności odwzorowania zarysu w tomografii komputerowej, Wydawnictwo Politechnika Poznańska Metrology in Production Engineering ISBN 978-83-89333-30-8, 9/2009, s. 407-413.
[129] Ryniewicz A.: Wykorzystanie wzorców do oceny dokładności odwzorowania zarysu w tomografii komputerowej, Pomiary Automatyka Kontrola, vol. 56, 1, 2010, s. 66-67.
[130] Ryniewicz A.: Geometrical identiﬁcation of form of biobearings working surfaces and defect of joint cartilage Polish Academy of Sciences Committee of Mechanical Engineering, Advances in Manufacturing Science and Technology vol. 29/4. 2005, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2005, ISSN-0137-4478, s. 47-57, red. Oczoś.
[131] Ryniewicz A.: Metody oceny dokładności odwzorowania kształtu z zastosowaniem tomografii komputerowej, prace własne Politechniki Krakowskiej 2008.
[132] Ryniewicz A.: Metrologia współrzędnościowa w ocenie geometrii powierzchni roboczych biołożysk, Zeszyty Naukowe ATH w Bielsku-Białej, Budowa I Eksploatacja Maszyn 2008.
[133] Ryniewicz A.: Metrologia współrzędnościowa w ocenie geometrii powierzchni roboczych biołożysk, VIII Coordimate Measuring Technique April 2008 Bielsko Biała, udział w konferencji z wygłoszeniem referatu, wydany w Zeszytach Naukowych ATH 2008 nr ISBN 978-83-60714-41-6, s. 132-143, red. E. Ratajczyk.
[134] Ryniewicz A.: The analysis of the geometry of osseous tissue of the biological bearings interaction zone in the aspect of accuracy of shape mapping, wydanie Journal IMEKO Fundamental and Applied Metrology Lisbon, Portugal 2009, na CD, p. 1657-1661.
[135] Ryniewicz A.: Wykorzystanie wzorców do oceny badania dokładności odwzorowania zarysu w tomografii komputerowej, czasopismo Pomiary-Automatyka-Kontrola nr 1/2010, vol. 56, 1, 2010, s. 66-67.
[136] Ryniewicz A.: Wykorzystanie wzorców do oceny dokładności odwzorowania zarysu w tomografii komputerowej, Konferencja Metrology in Production Engineering, Wydawnictwo Politechnika Poznańska Metrology in Production Engineering ISBN 978-83-89333-30-8, 9/2009, s. 407-413, referat wyróżniony.
[137] Ryniewicz A.: Application of synthetic indicators to accuracy assessment of shape mapping using computer tomography, Zeszyty Naukowe ATH w Bielsku-Białej, Zeszyt Nr ISBN 978-83-62292-56-1, Budowa i Eksploatacja Maszyn, t. I, s. 222-234.
[138] Ryniewicz A.: Metrologia współrzędnościowa w ocenie geometrii powierzchni roboczych biołożysk, Zeszyty Naukowe ATH 2008 nr ISBN 978-83-60714-41-6, s. 132-143.
[139] Ryniewicz A.M.: Analiza mechanizmu smarowania stawu biodrowego człowieka w aspekcie profilaktyki zmian artretycznych i optymalizacji rozwiązań materiałowych endoprotez, Projekt badawczy nr 7 T 07C 01217, AGH, Kraków 2002.
[140] Ryniewicz A.M.: Analiza geometrii strefy współpracy biołożysk w aspekcie tribologii i choroby zwyrodnieniowej stawów oraz opracowanie teoretycznych podstaw do konstrukcji endoprotez, Projekt badawczy KBN nr 5T07B 00124, 2006
[141] Ryniewicz A.M., Ryniewicz W., Ryniewicz A., Gąska A.: Measurements of surface layer of the articular cartilage using microscopic techniques, 13th IMEKO TC1-TC7 Joint Sympodium, Without Measurement No Science, Without Science No Measurement, 1-3 September 2010, City University London,, referat wydany na CD przez Joumal of Physics 76 Portland Place London W1B 1NT nr 238 012059, p. 1-6.
[142] Ryniewicz A.M., Skrzat J., Ryniewicz A., Ryniewicz W., Walocha J .: Geometry of the articular facet sof the Lateran Atlanto-axial joints in the case of occipitalization, Folia Morfphologica vol. 69, 2010 nr 3, wydanie Via Medica ISSN 0015-5659, pages 147-154, dod. aﬁliacja: Department of Prosthodontic Dentistry, Jagiellonian University, Collegium Medicum Kraków.
[143] Ryniewicz A.M.: Analiza mechanizmu smarowania stawu biodrowego człowieka w aspekcie profilaktyki zmian artretycznych i optymalizacji rozwiązań materiałowych endoprotez, Projekt badawczy nr 7 T 07C 01217, AGH, Kraków 2002.
[144] Sierakowski S.: Choroba zwyrodnieniowa stawów, Medycyna po dyplomie, vol. 9, nr 1, s. 78-79.
[145] Sikora J., Grzywacz T., Wojtowicz S.: Pomiary kształtu obiektów w tomografii optycznej, Prace Instytutu Elektrotechniki AGH Kraków zeszyt 228, 2006, s. 41-49.
[146] Skalski A.: Segmentacja 3D danych medycznych pochodzących z tomografii komputerowej oraz endoskopowych zapisów wideo, prace naukowe Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki AGH, Kraków 2009, s. 1-10.
[147] Skrzyński W.: Testy kontrolne aparatów rentgenowskiej tomografii komputerowej, ZWM, Warszawa 2004.
[148] Skrzyński W.: Testy kontroli jakości w tomografii komputerowej zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi. Szkolenie dla techników elektroradiologii, Warszawa 2006.
[149] Skrzyński W.: Testy kontrolne aparatów rentgenowskiej tomografii komputerowej Centrum Onkologii Zakład Fizyki Medycznej, Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie, Warszawa 2004.
[150] Skrzyński W.: Tomografia komputerowa w zastosowaniach technicznych: http://www.yxlon.com, http://www.eis.poznan.pl/index.htm, Testy kontroli jakości w tomografii komputerowej zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi, Szkolenie dla techników elektroradiologii, Oddział Warszawski STE PLTR, Warszawa, 18 listopada 2006 roku.
[151] Sładek J., Kowalski M., Ryniewicz A., Gacek K.: Charakteryzacja porównawcza współrzędnościowej techniki pomiarowej i tomografii komputerowej, Pomiary Automatyka Kontrola, vol. 54, 6, 2010, s. 1-5.
[152] Sładek J., Kowalski M., Ryniewicz A., Gacek K.: Analogies and differences in accuracy assessment of shape mapping using coordinate measuring technology and computer tomography, Zeszyty Naukowe ATH w Bielsku-Białej, Zeszyt Nr ISBN 978-83-62292-56-1, Budowa i Eksploatacja Maszyn, t. I, s. 111-119.
[153] Sładek J., Krawczyk M., Gawlik K., Kupiec R., Muzyka-Żmudzki M.: The assessment of the coordinate measurement accuracy based on Matrix Method with use of artiﬁcial neural networks. 10th CIRP Conference on Computer Aided Tolerancing, Specyﬁcation and Veriﬁcation for Assemblies, Erlangen-Nurenberg, Germany 2007.
[154] Sładek J., Modelowanie i ocena dokładności maszyn oraz pomiarów współrzędnościowych, Zeszyty Naukowe Politechniki Krakowskiej, Mechanika nr 87, Kraków 2001.
[155] Sładek J.: Dokładność pomiarów współrzędnościowych, Politechnika Krakowska, Kraków 2011, ISBN: 978-83-7242-558-4
[156] Slambert A., Bonniaud G., lavielle F., Malandain G., Leﬂkopoulos D.: A phantom study of the accuracy of CT, MR and PET image registrations with a block matching-based algorithm, cancer Radiotherapie, Elsevier Masson, nr 12. 2008, p. 800-808.
[157] Stoller D.W.: Magnetic Resonance Imaging in Orthopaedic & Sports Medicine, Raven Publishers, New York: Lippincott 1997.
[158] Studholme C., Hill D.L.G., Hawkes D.J.: Automated 3D Registration of Truncated MR and CT Images of the Head, Radiological Sciences UMDS, Guys Hospital London SE1 9RT C.Studholme@umds.ac.uk p. 27-35.
[159] Studniarek M.: Radiologia - diagnostyka obrazowa Cz. 2. Akademia Medyczna, Gdańsk 2001.
[160] Szabelska A., Zwolak A., Sama-Boś K., Kleinrok P., Dąbrowska M., Staśkiewicz G., Drop A., Klienrok J.: Wielorzędowa tomografia komputerowa w ocenie ssż - nowe możliwości diagnostyczne, Protetyka Stomatologiczna LV6, 2005, s. 430-435.
[161] Tadeusiewicz R., Korohoda P.: "Komputerowa analiza i przetwarzanie obrazów". WFPT, Kraków 1997.
[162] Technical reports series No. 430 Commissioning And Quality Assurance Of Computerized Planning Systems For Radiation Treatment Of Cancer International Atomic Energy Agency Vienna, 2006.
[163] Thomas J. V., red. Różyło K.: Radiodiagnostyka głowy i szyi, Wydawnictwo Czelej Lublin 2001.
[164] Trapet E.: Metods for CMM Veriﬁcation - the new ISO 10360-2 and -5, Bremen 2006.
[165] Urbanik A., Chrzan R., Wojtas K.: Badanie radiologiczne klatki piersiowej, red. Podolec P., Jankowska E., Ponikowski P., Banasiak W., Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2009.
[166] Urbanik A., Chrzan R., Woźniak K., Maskała A.: Pośmiertne badania CT - doświadczenia własne, Polish Journal of Radiology 2009; 74(4), 55-63.
[167] Weckemnam A., Krämer P., 3D Computed tomography for dimensional metrology. Proc. Conf. Coordinate Measuring Technique. University of Bielsko-Biała, 2008, pp.37-44.
[168] Wojnar L., Kurzydłowski K.J., Szala J.; Praktyka analizy obrazu, PTS, Kraków 2002.
[169] www.astrophysics.ﬁc.uni.lodz.pl/medtech/start.html.
[170] www.bip.gum.gov.pl/pl/bip/mid/mid_informacje.
[171] www.cemed.info/rozdzial03.html.
[172] www.digitalscanservice.com/tomography.php.
[173] www.eis.poznan.pl/pdf/tomograf.pdf.
[174] www.emedyk.pl/artykul.php?idartykul_rodzaj=72&idartykul=1157.
[175] www.hwm.com/RayScanComputertomo_engl.html.
[176] www.if.pwr.wroc.pl/~olsztynska/amed/CT.pdf.
[177] www.imaginis.com/ct-scan/how_ct.asp.
[178] www.medical.siemens.com/.
[179] www.medical.siemens.radiology.com
[180] www.ndt-system.com.pl/bn2006/03_06/pdf/01_senczyk_moryksiewicz.pdf
[181] www.nikonmetrology.com. Metris-Nikon.
[182] www.oen.dydaktyka.agh.edu.pl/dydaktyka/automatyka/c_elektroniczna_techn_pomiarowa.
[183] www.renishaw.com.pl.
[184] www.strony.aw.edu.pl/rehabilitacja/bioﬁzyka/Wyklad_08_2006.ppt.
[185] www.tms.com.pl/index.php?link=1&sublink=3&p_type=14.
[186] www.uokik.gov.pl.
[187] www.vobitech.pl/ocena_zgodnosci_przyrzadow_pomiarowych_wedlug_dyrektyw_nawi_i_mid_oraz_prawna_kontrola_metrologiczna.php.
[188] www.wektor.il.pw.edu.pl/~kwp/materialy/slownik_pojec.pdf.
[189] www.WerthMesstechnikTomoScope.
[190] www.ws.aplus.pl/tomograﬁa.
[191] Zimmerman-Górska J.: Zmodyﬁkowane zalecenia Europejskiej Ligi Reumatologicznej (EULAR) dotyczące leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych, Reumatologia, 2004, 3,412.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-3e509bc9-960e-4e72-8c2d-41febd643b86