Doliny rzeczne i pradoliny jako odrębne systemy wodonośne w badaniach i dokumentowaniu hydrogeologicznym

• Autorzy: Przybyłek J. , Dąbrowski S.

Warianty tytułu

EN

River valleys and ice-marginal valleys as separate aquifer systems in hydrogeological studies

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Doliny rzeczne i pradoliny wykazują odrębność hydrostrukturalną, hydrodynamiczną oraz jakościową wód w stosunku do jednostek hydrogeologicznych w obrębie przyległych wysoczyzn. Wyróżnia je silna więź z wodami powierzchniowymi rzek i drenaż regionalny poziomów wodonośnych. Ocena zasobów wód podziemnych tych jednostek ma wielokryteriowy charakter i wymaga uwzględnienia zasilania z wód powierzchniowych i wpływu ich na ekosystemy lądowe zależne od wód podziemnych. Szczegółowe badania hydrogeologiczne dolin rzecznych nie są możliwe w przyjętym aktualnie standardzie realizowanych ocen zasobów dyspozycyjnych w układzie zlewniowym bez ich wyodrębnienia jako podsystemów, na co wskazują wykonane badania pradolin w regionie wodnym Warty.

EN

River valleys, ice–marginal valleys indicate clear hydrostructural, hydrodynamic and water qualitative separateness in relation to the hydrogeological units within the adjacent uplands. They are distinguished by strong relation with the surface water of rivers and regional drainage of the aquifers. The groundwater resource assessment of these units is multicriterial and requires consideration of the recharge from the surface waters and their influence on groundwater dependent ecosystems. Detailed hydrogeological studies of these units are not possible in the currently accepted standards of disposable resource assessments conducted in the catchment system. The resource recognition of these units should be done in hydrostructural systems, identified within the catchment or balance catchments, as indicated by ice-marginal valley studies conducted in the Warta Water Region.

Słowa kluczowe

PL

badania hydrogeologiczne dolin; struktury dolin i pradolin

EN

hydrogeological research of valleys; valley and ice-marginal valley structures

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2013
• Tom: nr 456 Hydrogeologia z. 14/2
• Strony: 471--478
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys.

Twórcy

autor

Przybyłek J.

• Uniwersytet Adama Mickiewicza, Instytut Geologii, Zakład Hydrogeologii i Ochrony Wód, ul. Maków Polnych 16, 61-606 Poznań

autor

Dąbrowski S.

• Hydroconsult Sp. z o.o., Biuro Studiów i Badań Hydrogeologicznych i Geofizycznych, ul. Smardzewska 15, 60-161 Poznań

Bibliografia

• [1] BUJWID H., MUCHOWSKI J., 1973 — Rola naturalnego drenażu wód podziemnych w rozwoju morfologicznym krawedzi dolin rzecznych na przykładzie wybranych odcinkow dolin: Wisły dolnej Bugo–Narwi. Prz. Geol., 21: 396–400.
• [2] CHURSKA Z., GALON R., ROSZKO L., 1967 — Degradation of moraine plateau and slope processes along the Lover Vistula Valley and neighbouring valleus. Les congres et colloques de l’Universite de Liege, 40.
• [3] DĄBROWSKI S., 1991 — Rozwoj doliny Prosny w plejstocenie. W: Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. Geografia, 50: 35–46. Wyd. Nauk. UAM, Poznań.
• [4] DĄBROWSKI S., GÓRSKI J., KAPUŚCIŃSKI J., PRZYBYŁEK J., SZCZEPAŃSKI A., 2004 — Metodyka określania zasobów eksploatacyjnych ujęć zwykłych wód podziemnych. Poradnik metodyczny. Ministerstwo Środowiska.Wyd.Borgis, Warszawa.
• [5] DĄBROWSKI S., JANISZEWSKA B., PAWLAK A., RYNARZEWSKI W., 2005 — Jakość wód podziemnych jako czynnik warunkujący zasoby dyspozycyjne Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej w obszarze zlewni kanałów Obry: Połnocnego, Środkowego i Południowego. Wsp. Probl. Hydrogeol., 12: 155–163.
• [6] DĄBROWSKI S., PRZYBYŁEK J., 2012 — Ocena prognoz zasobów eksploatacyjnych poprzez porównanie szacunków zasobowych z wynikami długotrwałej eksploatacji ujęć wód podziemnych (studium metodyczne). Ministerstwo Środowiska. Bogucki Wyd. Nauk., Poznan.
• [7] DĄBROWSKI S., RYNARZEWSKI W., STRABURZYŃSKA-JANISZEWSKA R., PAWLAK A., 2008 — Badania modelowe wielowarstwowego, pasmowego zbiornika wód podziemnych GZWP nr 138 – Pradolina Toruń–Eberswalde (Notea) dla potrzeb określenia jego granic, bilansu zasilania i obszarów ochronnych. Biul. Państw. Inst. Geol., 431: 9–20.
• [8] FALKOWSKI E., 1980 — Wpływ morfo- i litogenezy den dolin rzek młodych na odwadnianie wysoczyzn Polski Północno-Wschodniej. Współczesne problemy hydrogeologii regionalnej: 156–159. Wyd. Geol., Warszawa.
• [9] FALKOWSKI T., 1995 — Schematyzacja zasilania cieków wodami podziemnymi w świetle poligenezy dolin na Niżu. Współcz. Probl. Hydrogeol., 7: 251–257.
• [10] FALKOWSKI T., 1999 — Wyciśnięcia utworów spoistych w strefach krawędziowych dolin rzecznych na Niżu Polskim jako elementy ograniczające kontakt wód podziemnych doliny i wysoczyzny. Wsp. Probl. Hydrogeol., 9: 403–405. Warszawa–Kielce.
• [11] LISZKOWSKA E., LISZKOWSKI J., 1999 — Znaczenie czynników środowiskowych dla wyboru lokalizacji ujeć infiltracyjnych. Wsp. Probl. Hydrogeol., 9: 209–214.
• [12] MICHALAK J., 2007 — Wysokorozdzielcze hydrogeologiczne modele przepływu. Wsp. Probl. Hydrogeol., 13: 707–714. Kraków–Krynica.
• [13] SZCZEPAŃSKI A., SZKLARCZYK T., 2009 — Metodyczne uwarunkowania wydzieleń JCWPd na przykładzie obszaru RZGW Kraków. Biul. Państw. Inst. Geol., 436: 463–488.
• [14] SZKLARCZYK T., STACH-KALARUS M., KMIECIK E., 2011 — Wybrane metody i narzędzia badawcze w bilansowaniu wodno-gospodarczym i ocenie stanu wód podziemnych na przykładzie zlewni Koprzywianki. Wydawnictwa AGH. Kraków.