Ocena stanu troficznego zbiorników zaporowych południowej Polski będących pod wpływem zróżnicowanej antropopresji

Kasza, H.

doi:10.12912/23920629/66989

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Ocena stanu troficznego zbiorników zaporowych południowej Polski będących pod wpływem zróżnicowanej antropopresji

Autorzy

Kasza H.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/66989

Warianty tytułu

Assessment of trophic state of reservoirs in southern Poland under diversified human impact

Języki publikacji

Abstrakty

Celem badań była ocena stanu troficznego trzech zbiorników zaporowych będących pod różnym wpływem antropopresji, a także zróżnicowanych cechami morfologicznymi, hydrologicznymi i zlewniowymi. Badaniami objęto trzy zbiorniki: Wapienica, Goczałkowice i Łąka. Do oceny stanu troficznego wód zbiorników wykorzystano kryteria oparte o zmierzone stężenia (azotu i fosforu ogólnego, chlorofilu a) i wartości graniczne różnicowania trofii oraz indeks troficzny Carlsona (TSI – Trophic State Index). Stwierdzono występowanie zależności pomiędzy sposobem użytkowania zlewni a stanem troficznym wód zbiornikowych. Stan troficzny wyrażony poprzez wskaźniki TSI oraz kryteria stężeniowe został określony dla wód zbiornika Wapienica jako znajdujący się na pograniczu oligotrofii i mezotrofii, zbiornika Goczałkowice jako kształtujący się pomiędzy mezoeutrofią a eutrofią, zaś zbiornika Łąka jako wykazujący cechy eutrofii bądź hipertrofii.

The aim of this study was to assess a trophic state of reservoirs in southern Poland under diversified human impact with different morphological, hydrological and river basin features. Three reservoirs were studied: Wapienica, Goczałkowice and Łąka. To estimate a trophic state of reservoir waters criteria based on measured total nitrogen, total phosphorous and chlorophyll a concentrations and limiting values of trophies differentiation as well as the Carlson trophic index (TSI) were used. Relationship between river basin operation use and a trophic state of reservoir waters was found. A trophic state described by TSI indices and concentration criteria for the Wapieni-ca reservoir water were encountered between oligothropy and mesotrophy. For the Goczałkowice reservoir the trophic state was described between mesoeutrophy and eutrophy and for the Łąka reservoir it had both eutrophic and hypertrophic features.

Słowa kluczowe

zbiorniki zaporowe eutrofizacja wskaźnik trofii

reservoirs eutrophication trophic indices

Wydawca

Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej

Czasopismo

Inżynieria Ekologiczna

Rocznik

2017

Tom

Vol. 18, nr 1

Strony

78--87

Opis fizyczny

Bibliogr. 28 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Kasza H.

hkasza@ath.bielsko.pl

Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała

Bibliografia

1. Allan D. 1998. Ekologia wód płynących. PWN, Warszawa.
2. Błażyca D. 2013. Uwarunkowania wahań stanów wody w zbiorniku Łąka na Pszczynce. Z badań nad wpływem antropopresji na środowisko. Wydział Nauk o Ziemi UŚ, Sosnowiec, 14, 9–15.
3. Bojarski A. 2015. Wieloetapowy remont zapory beto-nowej w Wapienicy – efekty i problemy. [W]: Więzik B.
(red.) Przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne wczoraj, dziś i jutro, Bielsko-Biała, 125–142.
4. Bojarski A., Gręplowska Z., Nachlik E. (red.). 2012. Zbiornik Goczałkowie: Analiza przyczynowo-skutkowa DPSIR procesów i zjawisk istotnych z punktu widzenia zarządzania zbiornikiem zaporowym. Monografia 420, seria: Inżynieria Środowiska, Politechnika Krakowska, Kraków.
5. Carlson R.E. 1977. A trophic state index for lakes. Limnology and Oceanography, 22(2), 361–369.
6. Gruca-Rokosz R. 2013. Stan troficzny zbiornika zaporowego Rzeszów. Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury, t. XXX, 60(3/13), 279–291.
7. Gruca-Rokosz R., Koszelnik P., Tomaszek J. 2011. Ocena stanu troficznego trzech nizinnych zbiorników zaporowych Polski Południowo-wschodniej. Inżynieria Ekologiczna, 26, 196–205.
8. Jachniak E. 2011. Ładunki związków biogennych a stopień eutrofizacji zbiornika zaporowego Kozłowa Góra. Nauka Przyroda Technologie, 5(4), #55.
9. Jachniak E., Kozak J. L. 2011. Glony planktonowe – bioindykatory poziomu zeutrofizowania dwóch zbiorników zaporowych: Wapienicy i Kozłowej Góry. Monitoring Środowiska Przyrodniczego, 12, 43–50, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce.
10. Jaguś A. 2011. Ocena stanu troficznego wód zbiorników kaskady Soły. Proceedings of ECOpole, 5(1), 233–238.
11. Jaguś A. 2013. Possible use of a water reservoir in conditions of agricultural anthropopressure – Laka dam reservoir. Ecological Chemistry and Engineering A, 20(9), 951–959.
12. Jaguś A. 2013a. Quality of water retained in the natural mountain catchment (dam reservoir Wapie-nica). Ecological Chemistry and Engineering A, 20(4–5), 481–489.
13. Jaguś A. 2015. Degradacja i ochrona zbiorników zaporowych na przykładzie kaskady Soły. Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno- Humanistycznej w Bielsku-Białej.
14. Jaguś A. 2015a. Konsekwencje działalności rolniczej w górnej części zlewni Pszczynki dla korzystania z wód powierzchniowych. Inżynieria i Ochrona Środowiska, 18(1), 97–108.
15. Jaguś A. 2015b. Water treatment in natural mountain catchment (Wapienica dam reservoir, sothern Poland). Desalination and Water Treatment, 55(13), 3547–3553.
16. Jaguś A., Rzętała M. 2009. Kształtowanie jakości wód zbiorników zaporowych w warunkach antropopresji rolniczej. Proceedings of ECOpole, 3(2), 471–476.
17. Jodłowski A., Gutkowska E. 2012. Ocena stanu troficznego wód Zbiornika Sulejowskiego na podstawie indeksu Carlsona. Inżynieria i Ochrona Środowiska, 15(4), 341–351.
18. Kasza H. 2009. Zbiorniki zaporowe – znaczenie, eutrofizacja, ochrona. Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej.
19. Miazga M. 2013. Charakterystyka limnologiczna zbiornika Wapienica. Z badań nad wpływem antropopresji na środowisko. Wydział Nauk o Ziemi UŚ, Sosnowiec, 14, 30–42.
20. Miazga M. 2013a. Ocena naturalnej podatności na degradację oraz jakość wód zbiornika Wapienica. Acta Geographica Silesiana, WNoZ UŚ, 13, 43–49.
21. Neverova–Dziopak E. 2007. Ekologiczne aspekty ochrony wód powierzchniowych. Monografia, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów.
22. Raport o stanie środowiska w województwie śląskim w 2014 roku. Stan środowiska w woje-wództwie śląskim w 2014 roku. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Katowice, 2015.
23. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Dz.U. nr 241, poz. 2093.
24. Rzętała M. 2008. Funkcjonowanie zbiorników wodnych oraz przebieg procesów limnicznych w warunkach zróżnicowanej antropopresji na przykładzie regionu górnośląskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
25. Siudy A., Bilnik A., Świercz T., Szlęk Z. 2005. Wielofunkcyjny zbiornik retencyjny Goczałkowice na Małej Wiśle i jego znaczenie dla gospodarki wodnej Górnego Śląska. [W:] Więzik (red.): 50-lecie budowy zbiornika wodnego na Małej Wiśle w Goczałkowicach. GPW S.A. w Katowicach. Katowice. 7–22.
26. Szostak A., Zimoch I. 2006. Zmiany jakościowe i ilościowe fitoplanktonu w zbiorniku Goczałkowice w latach 1992–2004. [W:] Więzik (red.): 50-lecie budowy zbiornika wodnego na Małej Wiśle w Goczałkowicach. GPW S.A. w Katowicach. Katowice. 55–71.
27. Vollenweider R.A. 1976. Advances in defining critical loading levels for phosphorus in lake eutrophication. Mem. Ist. Ital. Idrobiol., 33, 53–83.
28. WIOŚ – www.Katowice.pios.gov.pl/monitoring/ informacje.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-3e125cac-655f-4d0b-b69e-276d06318bda