Wydzielanie wody z olejów naftowych i płynów syntetycznych

• Autorzy: Sacha Dariusz , Krasodomski Wojciech , Skibińska Agnieszka , Żółty Magdalena , Kornecka Iwona , Barglik Ewa

Warianty tytułu

EN

Determination of water separability of petroleum oils and synthetic fluids

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono ocenę metody PN-ISO 6614 pod kątem potencjalnych problemów związanych z pomiarem zdolności olejów smarowych do wydzielania wody w określonej temperaturze. Na podstawie przeprowadzonych prób stwierdzono, że dla typowego stabilnego oleju smarowego metoda jest dość odporna na brak doświadczenia personelu wykonującego badanie. Nietypowe zachowanie zaobserwowano dla niektórych badanych próbek olejów smarowych, w tym pochodzących z eksploatacji. Często obserwowano istotne różnice pomiędzy wynikami uzyskiwanymi w różnych laboratoriach, a nawet w tym samym podczas kolejnych powtórzeń. Wskazuje to na obecność składników badanej próbki (dodatków lub olejów bazowych) lub zanieczyszczeń o charakterze związków powierzchniowoczynnych destabilizujących olej w sposób nieprzewidziany przez autorów normy. Norma na wydzielane wody z olejów smarowych została wprowadzona około 30 lat temu przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (z ang. International Organization for Standardization, ISO). Aktualne wydanie normy różni się nieznacznie od pierwowzoru, wprowadza jedynie zmiany dotyczące sposobu przygotowania cylindrów testowych do badania. Natomiast od czasu wprowadzenia normy zmieniła się technologia produkcji olejów smarowych. Pojawiły się nowego typu dodatki i bazy olejowe wykorzystywane do produkcji olejów. Dynamiczne przechodzenie do fazy wodnej, obecnych w oleju nowoczesnych dodatków typu surfaktantów częściowo rozpuszczalnych w wodzie, powoduje zaburzenia struktury powierzchni międzyfazowej. Proces stabilizacji próbek w przypadku silnej migracji cząsteczek związków częściowo rozpuszczalnych w wodzie przez powierzchnię międzyfazową jest zależny od czasu, sposobu mieszania i innych niezidentyfikowanych do końca czynników, co skutkuje w niektórych przypadkach brakiem uzyskania wymaganej powtarzalności wyników, nawet w badaniach prowadzonych przez laboratoria z dużym doświadczeniem. Olej smarowy nawet w przypadku uzyskania wyników spełniających wymagania, ale nie mieszczących się w granicach powtarzalności metody należy uznać za niestabilny, a powody takiego zjawiska oraz sposób jego wyeliminowania należy wyjaśnić w eksperckich pracach technologicznych obejmujących testowanie poszczególnych składników i dodatków zastosowanych do komponowania oleju.

EN

This article presents an evaluation of the PN-ISO 6614 method in terms of potential problems associated with measuring the ability of lubricating oils to release water at a specific temperature. Based on the tests performed, it was found that for a typical stable lubricating oil, the method is quite robust to the inexperience of the personnel performing the test. Unusual behavior was observed for some lubricating oil samples tested, including those from service. Significant differences were often observed between results obtained in different laboratories and even in the same one during successive repetitions. This indicates the presence of components of the test sample (additives or base oils) or impurities of a surfactant nature destabilizing the oil in a way not anticipated by the authors of the standard. The standard for water separation from lubricating oils was introduced some 30 years ago by the International Organization for Standardization (ISO). The current edition of the standard differs slightly from the original, making only changes in the way test cylinders are prepared for testing. On the other hand, the technology of lubricating oil production has changed since the standard was introduced. New types of additives and oil bases used in oil production have appeared. The dynamic transition to the aqueous phase of modern surfactant-type additives partially soluble in water present in the oil causes disruption of the interfacial surface structure. The process of sample stabilization in the case of strong migration of molecules of partially water-soluble compounds through the interfacial surface is dependent on time, method of mixing and other factors not fully identified, resulting in some cases in the failure to obtain the required repeatability of results even in tests conducted by laboratories with extensive experience. This article presents an evaluation of the PN-ISO 6614 method in terms of potential problems associated with measuring the ability of lubricating oils to release water at a specific temperature. Based on the tests performed, it was found that for a typical stable lubricating oil, the method is quite robust to the inexperience of the personnel performing the test. Unusual behavior was observed for some lubricating oil samples tested, including those from service. Significant differences were often observed between results obtained in different laboratories and even in the same one during successive repetitions. This indicates the presence of components of the test sample (additives or base oils) or impurities of a surfactant nature destabilizing the oil in a way not anticipated by the authors of the standard. The standard for water separation from lubricating oils was introduced some 30 years ago by the International Organization for Standardization (ISO). The current edition of the standard differs slightly from the original, making only changes in the way test cylinders are prepared for testing. On the other hand, the technology of lubricating oil production has changed since the standard was introduced. New types of additives and oil bases used in oil production have appeared. The dynamic transition to the aqueous phase of modern surfactant-type additives partially soluble in water present in the oil causes disruption of the interfacial surface structure. The process of sample stabilization in the case of strong migration of molecules of partially water-soluble compounds through the interfacial surface is dependent on time, method of mixing and other factors not fully identified, resulting in some cases in the failure to obtain the required repeatability of results even in tests conducted by laboratories with extensive experience.

Słowa kluczowe

PL

wydzielanie wody; olej smarowy

EN

water separability; lubricating oil

• Wydawca: KAPRINT
• Czasopismo: Rynek Energii
• Rocznik: 2025
• Tom: Nr 1
• Strony: 51--57
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys.

Twórcy

autor

Sacha Dariusz

• Instytut Nafty i Gazu — Państwowy Instytut Badawczy

autor

Krasodomski Wojciech

• Instytut Nafty i Gazu — Państwowy Instytut Badawczy

autor

Skibińska Agnieszka

• Instytut Nafty i Gazu — Państwowy Instytut Badawczy

autor

Żółty Magdalena

• Instytut Nafty i Gazu — Państwowy Instytut Badawczy

autor

Kornecka Iwona

• Instytut Nafty i Gazu — Państwowy Instytut Badawczy

autor

Barglik Ewa

• Instytut Nafty i Gazu — Państwowy Instytut Badawczy

Bibliografia

• [1] Total Polska Sp. z o.o., Przemysłowe środki smame poradnik, Warszawa 2003. http://produkty.totalpolska.pl/wiedza/rozdzial%2004.pdf
• [2] PN-C—04065: 1986 Przetwory naftowe -- Badanie własności demulguj ących olejów mineralnych i cieczy hydraulicznych syntetycznych
• [3] PN-ISO 66142010 Przetwory naftowe -- Oznaczanie wydzielania wody z olejów naftowych i płynów syntetycznych '
• [4] PN-ISO 6614:2010/A1:2022 Przetwory naftowe —- Oznaczanie wydzielania wody z olejów naftowych i płynów” syntetycznych
• [5] PN-ISO 15380:2018 Środki smarowe, oleje przemysłowe i produkty podobne (klasa L) Grupa H (Układy hydrauliczne) —- Wymagania dla cieczy hydraulicznych W kategoriach HETG, HEPG, HEES i HEPR
• [6] PN-ISO 80 8:2009 Środki smarowe, oleje przemysłowe i produkty podobne (klasa L) -- Grupa T (Turbiny) -- Wymagania dla olejów smarowych do turbin
• [7] PN-ISO 8068:2009/A1:2021 Środki smarowe oleje przemysłowe i produkty podobne (klasa L) - Grupa T (Turbiny)— Wymagania dla olejów smarowych do turbin
• [8] PN-ISO 12925- 1: 2020 Środki smarowe oleje przemysłowe1' produkty podobne (klasa L) Grupa C (przekładnie) Część 1: Specyfikacje dla środków smarowych do systemów przekładni zamkniętych
• [9] PN-ISO 12925-1 .:2020/Al 2021 Środki smarowe oleje przemysłowe 1 produkty podobne (klasa L) Grupa C (przekładnie)- Część l: Specyfikacje dla środków smarowych do systemów przekładni zamkniętych
• [10] PN-ISO 12925-2: 2022 Środki smarowe, oleje przemysłowe 1 produkty podobne (klasa L) -Grupa C (przekładnie)- Część 2: Specyfikacje dla kategorii CKH, CKJ'1 CKM (środki smarowe do systemów przekładni otwartych i częściowo zamkniętych)

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).