Pomiary radonowe w wybranych budynkach mieszkalnych ziemi rybnickiej

• Autorzy: Rubin Jan Antoni , Wyciszczok Daniel , Doleżych Łukasz

Warianty tytułu

EN

Radon measurements in selected buildings residential buildings in the Rybnik Region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań poziomu stężenia radonu w wybranych budynkach mieszkalnych zlokalizowanych na terenie ziemi rybnickiej. Do pomiarów, prowadzonych w kilku kampaniach w latach 2005-2010 stosowano pasywną metodę pomiarów, z wykorzystaniem detektorów śladowych cząstek alfa. Wykonano 122 pomiary w piwnicach i na parterach w 61 budynkach. Czas ekspozycji detektorów wynosił od 3 do 6 miesięcy. Zakres mierzonych stężeń radonu wynosił od 10 do 390 Bq/m³ na parterach oraz od 28 do 740 Bq/m³ w piwnicach. Średnie arytmetyczne mierzonych wartości wynosiły odpowiednio: 74 Bq/m³ na parterach oraz 128 Bq/m³ w piwnicach i były wyższe od wartości średnich obliczonych dla całej Polski, jak i dla Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW).

EN

This paper presents the results of studies on the level of radon concentration in selected residential buildings located in the area of the Rybnik region. A passive measurement method, using alpha particle trace detectors, was applied for measurements carried out in several campaigns between 2005-2010. A total of 122 measurements were carried out in the basements and ground floors of 61 buildings. The exposure time of the detectors ranged from 3 to 6 months. The range of measured radon concentrations was from 10 to 390 Bq/m³ on the ground floors and from 28 to 740 Bq/m³ in the basements. The arithmetic means of the measured values were respectively: 74 Bq/m³ on the ground floors and 128 Bq/m³ in the basements and were higher than the average values calculated for Poland as a whole, as well as for the Upper Silesian Coal Basin (GZW).

Słowa kluczowe

PL

promieniotwórczość naturalna; rad; Ra-226; radon Rn-222; geologia

EN

natural radioactivity; radium; Ra-226; radon Rn-222; geology

• Wydawca: STE GROUP
• Czasopismo: Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
• Rocznik: 2023
• Tom: Vol. 12, iss. 1
• Strony: 95--108
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz.

Twórcy

autor

Rubin Jan Antoni

• Wydział Budownictwa Politechniki Śląskiej Instytut Architektury Akademii Nauk Stosowanych w Raciborzu

autor

Wyciszczok Daniel

• PGG KWK ROW Ruch Jankowice

autor

Doleżych Łukasz

• PGG KWK ROW Ruch Chwałowice

Bibliografia

• [1] Chmura A., Wantuch A., 2009: Wody podziemne miast Polski. Rybnik, Informator Państwowej Służby Hydrogeologicznej, red. Zbigniew Nowicki. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, pp. 345-363.
• [2] Cohen B.L., 1995: Test of the linear no-threshold theory of radiation carcinogenesis for inhaled radon decay products. Health Physics; Vol. 68, No 2: 157-174.
• [3] Dyrektywa Rady Unii Europejskiej 2013/59/EURATOM z dnia 5 grudnia 2013r. ustanawiająca podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego oraz uchylająca dyrektywy 89/618/Euratom, 90/641/Euratom, 96/29/Euratom, 97/43/Euratom i 2003/122/Euratom.
• [4] Field R. W., Steck D.J., Smith B.J., et al: Residential Radon Gas Exposure and Lung Cancer. American Journal of Epidemiology 2000; vol. 151, No. 9: 895-896.
• [5] Haisig J., 2002: Reambulacja Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, 1:50000; ark. Rybnik. Centralne Archiwum Geologiczne, Państwowy Instytut Geologiczny. Warszawa.
• [6] James, A.C., Strong, J.C., 1973: A radon daughter monitor for use in mines (w): Proceedings of 3rd International Congress of the Radiation Protection Association, US AEC Report CONF-730907, Springfield, VI.
• [7] Laquatra J., 1995: Promieniotwórczość w budynku. Murator 8/1995.
• [8] Lebecka J., Skowronek J., Skubacz K. i współpracownicy, 1985: Raport o stanie narażenia górników kopalń węgla kamiennego na działanie pochodnych radonu. Dokumentacja wewnętrzna GIG № 12.6.16.01/N15/83/B2/2. Katowice.
• [9] Mueller Associates, Syscon Corporation, Brookhaven National Laboratory, 1988: Handbook of RADON in buildings: Detection, Safety, and Control. Mueller Associates, Inc. SYSCON Corporation. Brookhaven National Laboratory. New York  1988  London.
• [10] National Research Council, 1999: Committee on Health Risks of Exposure to Radon: BEIR VI. Health Effects of Exposure to Radon. Waszyngton: National Academy Press.
• [11] Nazaroff W.W., Nero A.V. (eds), 1988: Radon and its decay products in indoor air. New York, John Wiley & Sons, Inc.
• [12] NCRP Report No. 97, 1988: National Council on Radiation Protection Measurements. Bethesda, USA.
• [13] Pershagen G., Akerblom G, Axelson O, et al., 1994: Residental radon exposure and lung cancer in Sweden, New Journal of Medicine; 330:159-164.
• [14] Plewa M., Plewa St., 1999: Radon w środowisku naturalnym i jego migracja do budynków mieszkalnych. Wydawnictwo Naukowe DWN; Wydawnictwo Oddziału PAN. Kraków.
• [15] Podstawczyńska A., 2012: Stężenie radonu (Rn-222) w powietrzu w środkowej Polsce na tle warunków meteorologicznych. Przegląd Geograficzny 2012, 84, 3, s. 399-411.
• [16] Porstendorfer J., 1991: Proceedings of the 5 International Conference on Natural Radiation Environment. Salzburg.
• [17] Radiologiczny Atlas Polski, 2011. Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej. Warszawa.
• [18] Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. (Dz. U. № 75, poz. 690) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Tekst ujednolicony w obwieszczeniu Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 8 kwietnia 2019r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
• [19] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 czerwca 2020 r. (Dz. U. 30.06.2020r. poz. 1139) w sprawie terenów, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu wewnątrz pomieszczeń w znacznej liczbie budynków może przekraczać poziom odniesienia.
• [20] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2021r. (Dz. U. 9.09.2021r. poz. 1657) w sprawie wskaźników pozwalających na wyznaczenie dawek promieniowania jonizującego stosowanych przy ocenie narażenia na promieniowanie jonizujące.
• [21] Rubin J. A., 2009: Pomiary radonowe w wybranych budynkach mieszkalnych powiatu rybnickiego - cz. 1. BK-235/RB-4/09. Gliwice.
• [22] Skowronek J., 1990: Charakterystyka zagrożenia krótkożyciowymi produktami rozpadu radonu w kopalniach węgla kamiennego. Rozprawa doktorska. Główny Instytut Górnictwa. Katowice.
• [23] Skowronek J., Zemła B., 2003: Epidemiology of Lung and Larnyx Cancers in Coal Mines in Upper Silesia - Preliminary Results. Health Physics, 2003; 85(3): 356-370.
• [24] Ustawa z dnia 29 listopada 2000r. - Prawo atomowe (Dz. U. z 2001r. № 3 poz. 18), tekst ujednolicony w obwieszczeniu Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 września 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo atomowe.
• [25] Ustawa z dnia 7 lipca 1994r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 1994r. № 89 poz. 414), tekst ujednolicony w obwieszczeniu Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 marca 2023r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo budowlane.
• [26] WHO, 2009: WHO handbook on indoor radon: a public health perspective / edited by Hajo Zeeb, and Ferid Shannoun. World Health Organization.
• [27] Wysocka M., 1996: Radon w domach na terenie Górnośląskiego Okręgu Węglowego. Prace Naukowe GIG, seria Konferencje, nr 7/1996.
• [28] Wysocka M., 2002: Zależność stężeń radonu od warunków geologiczno-górniczych na terenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Prace Naukowe GIG Górnictwo i Środowisko, 3/2002, pp. 25-39.
• [29] Wysocka M., 2008: Radon w domach w obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW), oszacowanie dawek skutecznych dla mieszkańców. Medycyna Środowiskowa; 11 (1), pp. 69-76.
• [30] Wysocka M., Kotyrba A., 2011: Radon mapping with the support of geophysical methods. Journal of Mining Science, Vol.47, No. 3 pp. 330-337.
• [31] Wysocka M., Rubin J.A., 2007: Pomiary radonu w mikrośrodowisku mieszkalnym powiatu rybnickiego. Proceedings of 14th Congress of the Polish Radiation Research Society them. Maria Skłodowska-Curie. Kielce.