Evaluation of the technical condition of the "Fryderyk" adit in Tarnowskie Góry for the purpose of eventual revitalization

• Autorzy: Duży S. , Dyduch G. , Preidl W. , Stacha G. , Czempas A. , Utko S.

Identyfikatory

DOI

10.4467/2353737XCT.17.089.6565

Warianty tytułu

PL

Ocena stanu technicznego obudowy sztolni "Fryderyk" w tarnowskich górach pod kątem jej docelowej rewitalizacji

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The "Fryderyk" adit (renamed 'Kościuszko' after World War II) is the last adit built in the area of Tarnowskie Góry, and was supposed to provide drainage for the area of exploitation of the "Fryderyk" mine. After the shutdown of the mine, the adit gained an important role in the water management of the area. The water from nearby sources flows into the river Drama through the adit. The long period of the adit’s existence and the processes occurring in its area have caused a progressive process of support degradation, which increases the danger of a loss of stability and a collapse of the roof. Allowing the collapse of the adit’s roof may cause surface depressions. The article presents the research results that show an evaluation of the technical condition and safety degree of the support for future failure-free usage. A range of activities that are meant to stop the natural degradation of the end section of the adit has also been suggested.

PL

Sztolnia "Fryderyk" (po II wojnie światowej "Kościuszko") jest ostatnią z wybudowanych sztolni w rejonie tarnogórskim i miała odwadniać rejony eksploatacji rud w obszarze kopalni "Fryderyk". Po zamknięciu kopalni sztolnia spełnia ważną rolę w gospodarce wodnej rejonu. Spływa nią woda z okolicznych źródeł do rzeki Dramy. Długi okres istnienia sztolni i procesy zachodzące w jej otoczeniu spowodowały postępujący proces degradacji obudowy powodujący wzrost zagrożenia utratą jej stateczności i wystąpienia zawału. Dopuszczenie do zawału sztolni może doprowadzić do powstania na powierzchni zapadlisk. W artykule przedstawiono wyniki badań obejmujących ocenę stanu technicznego i stopnia bezpieczeństwa obudowy pod kątem dalszego bezawaryjnego użytkowania wyrobiska. Zaproponowano również zakres działań mających na celu zahamowanie naturalnej degradacji końcowego jej odcinka.

Słowa kluczowe

EN

mining monuments; support; heading stability; surface deformation

PL

zabytki górnicze; obudowa górnicza; stateczność wyrobisk; deformacja powierzchni

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Technical Transactions
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 6(114)
• Strony: 85--99
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., il., tab., wz.

Twórcy

autor

Duży S.

• Faculty of Mining and Geology, Silesian University of Technology

autor

Dyduch G.

• Faculty of Mining and Geology, Silesian University of Technology

autor

Preidl W.

• Faculty of Mining and Geology, Silesian University of Technology

autor

Stacha G.

• Faculty of Mining and Geology, Silesian University of Technology

autor

Czempas A.

• Faculty of Mining and Geology, Silesian University of Technology

autor

Utko S.

• Faculty of Mining and Geology, Silesian University of Technology

Bibliografia

• [1] Chudek M., Budownictwo podziemne cz. I. Obudowa wyrobisk korytarzowych i komorowych, „Śląsk”, Katowice 1987.
• [2] Chudek M., Duży S., Kleta H., Kłeczek Z., Stoiński K., Zorychta A., Zasady doboru i projektowania obudowy wyrobisk korytarzowych i ich połączeń w zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny, KGBPiOP Pol. Śl., Gliwice–Kraków–Katowice 2000.
• [3] Chudek M., Janusz W., Zych J., Studium dotyczące rozpoznania tworzenia się i prognozowania deformacji nieciągłych pod wpływem podziemnej eksploatacji złóż, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Górnictwo, No. 141, Gliwice 1988.
• [4] Duży S., Studium niezawodności konstrukcji obudowy i stateczności wyrobisk korytarzowych w kopalniach węgla kamiennego z uwzględnieniem niepewności informacji, Zeszyty Naukowe Politechniko Sląskiej, Górnictwo, No. 277, Gliwice 2007.
• [5] Kerber B., Charakterystyka złóż w rejonie tarnogórskim. Charakterystyka rud cynku i ołowiu na obszarze śląsko-krakowskim, Prace, Instytut Geologiczny, Wyd. Geologiczne, Warszawa 1977.
• [6] Strzałkowski P., Wpływ płytkiej eksploatacji górniczej na zagrożenie powierzchni terenu deformacjami nieciągłymi, Zeszyty Naukowe Politechniko Sląskiej, Górnictwo, No. 246, Gliwice 2000.
• [7] Duży S., Probabilistyczna analiza stateczności budowli podziemnych, Przegląd Górniczy, No. 4/2004.
• [8] Duży S., Ocena bezpieczeństwa konstrukcji wyrobisk korytarzowych w kopalniach węgla kamiennego z uwzględnieniem zmienności warunków naturalnych i górniczych, Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie, 2005, No. 6(130).
• [9] Duży S., Preidl W., Bączek G., Dyduch Ł., Pawlas Ł., Ocena niezawodności i bezpieczeństwa konstrukcji obudowy kamiennej wyrobisk Kopalni Ćwiczebnej Muzeum Miejskiego „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej poddanych niekorzystnemu oddziaływaniu środowiska, Górnictwo i Geologia, 2012, 47–58.
• [10] Duży S., Dyduch G., Preidl W., Stacha G., Czempas A., Utko S., Opracowanie służące podjęciu działań dla zahamowania naturalnej degradacji końcowego odcinka historycznej sztolni „Fryderyk” („Kościuszko”) w Tarnowskich Górach, z wylotem znajdującym się na terenie Ptakowic gm. Zbrosławice, NB-189/RG-4/2016, Gliwice 2016 (not published).
• [11] Zadanie dotyczące rozpoznania możliwości i metod zabezpieczenia zapadliska przy Bramie Gwarków oraz rozpoznanie możliwości i metod zabezpieczenia wejścia do nieczynnego wyrobiska górniczego będącego miejscem wlotu nietoperzy przed osuwającymi się odłamkami skalnymi w Kamieniołomie Bobrowniki, Praca GIG, Katowice 2015.
• [12] Kraatz L., Karte des Oberschlesischen Erzbergbaues heraus gegeben von dem Königlichen Oberbergamt zu Breslau in den Jahren 1911–1912, Lith. Anst., Berlin 1912.

Uwagi

EN

Section "Civil Engineering"

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017)