Wybrane aspekty społeczne i środowiskowe procesu rewitalizacji obszarów poprzemysłowych

• Autorzy: Maciejewska A. , Ulanicka M.

Warianty tytułu

EN

Some Social and Environmental Aspects of Urban Regeneration of Post-industrial Areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kluczowym założeniem rewitalizacji jest poprawa warunków życia ludzi, w tym także warunków środowiskowych. Z tego punktu widzenia rewitalizacja obszarów poprzemysłowych jest procesem koniecznym, głównie z powodu ich negatywnego oddziaływania na organizm człowieka [Kabata-Pendias, Pendias 1993]. Duża skala degradacji polskich miast dodatkowo przemawia za potrzebą podjęcia działań naprawczych na terenach poprzemysłowych. Badanie przeprowadzone na 366 miastach wykazuje, że tereny zdegradowane obejmują obszar ok. 120 tys. ha, z czego obszary poprzemysłowe to ok. 24 tys. ha, stanowi to ok. 4% terenów zainwestowanych i zurbanizowanych analizowanych miast [Jarczewski 2009]. Biorąc po uwagę wpływ emisji przemysłowych na łańcuch troficzny [Maciejewska, Ociepa 2003; Maciejewska 2015] należy podjąć rewitalizację terenów zurbanizowanych i poprzemysłowych, stwarzając tym samym szansę na ich rozwój. Rewitalizacja terenów poprzemysłowych jest zadaniem bardzo złożonym ze względu na kumulację nie tylko niekorzystnych zjawisk środowiskowych, ale także społecznych i gospodarczych. Zły stan nieużytków poprzemysłowych generuje ograniczenia w rozwoju miasta i negatywnie wpływa na egzystencję społeczności lokalnej. Obszary poprzemysłowe stają się źródłem patologii, a przy odpowiednim zagospodarowaniu mogą być nowym miejscem pracy, aktywności społecznej czy rekreacji. Obszary poprzemysłowe to miejsca o dużym potencjale w kontekście rozwoju ośrodków miejskich oraz poprawy ich wizerunku, o czym świadczą liczne przykłady. Holistyczne podejście do zagadnienia rewitalizacji stwarza możliwość trwałego wyprowadzenia obszarów poprzemysłowych z sytuacji kryzysowej przez ich racjonalne zagospodarowanie. Aspekty społeczne i środowiskowe powinny stanowić nieodłączny element każdego programu rewitalizacji, ponieważ mają bezpośredni wpływ na jakość życia społeczności lokalnej, a także kluczowe znaczenie w kontekście decyzji o możliwościach ponownego zagospodarowania terenu. Opracowanie wskazuje pilną potrzebę podjęcia działań naprawczych na obszarach poprzemysłowych w celu ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na społeczność lokalną i środowisko przyrodnicze. Publikacja zwraca uwagę na możliwości ożywienia społeczno-gospodarczego miast przez rewitalizację nieużytków poprzemysłowych. Potrzeba interwencji na obszarach poprzemysłowych jest podyktowana także koniecznością racjonalnego gospodarowania przestrzenią w myśl zasady zrównoważonego rozwoju [Maciejewska, Turek 2012].

EN

Urban regeneration of post-industrial areas is essential considering the vast number of negative issues occurring in post-industrial zones and the large scale of deprivation of cities. Despite the fact that former industrial areas are typically source of harmful impact on local communities and natural environment, they are potential urban development areas as well. Holistic approach to urban regeneration process creates an opportunity to deal with the problems occurring in former industrial sites. However so far finished revitalisation projects had focused on economical issues disregarding other problems. New Revitalisation Act gives new possibilities of intervention on brownfields, unfortunately they might prove to be insufficient. Revitalisation of post-industrial areas is long, complex and problematic process. Due to specific conditions of former industrial areas their revitalisation should differ from urban regeneration of other deprived sites. Starting point ought to be an environmental audit and removal of contamination occurring as a result of industrial activity. The environmental audit including wide range of analyses of environmental components decides about possibilities of future reuse of site. Pollutant elimination is a key issue in the context of improvement of the quality of natural environment thereby the man’s environment. This article presents an urgent need to take action to revitalise former industrial areas to limit their negative impact on local communities and natural environment. This paper shows on example of Île de Nantes that revitalisation of post-industrial areas creates an opportunity of socio-economic growth of post-industrial cities. It has been emphasised that need to intervene on post-industrial sites is driven by necessity of efficient use of urban space according to sustainable development principle.

Słowa kluczowe

EN

Île de Nantes; natural environment; post-industrial area; urban regeneration

• Wydawca: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN ; Towarzystwo Urbanistów Polskich
• Czasopismo: Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN
• Rocznik: 2017
• Tom: No 266
• Strony: 93--104
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz.

Twórcy

autor

Maciejewska A.

• Politechnika Warszawska

autor

Ulanicka M.

• Politechnika Warszawska

Bibliografia

• 1. Domański B., 2000, Restrukturyzacja terenów poprzemysłowych w miastach, [w:] Rewitalizacja, rehabilitacja i restrukturyzacja – odnowa miast, Z. Ziobrowski, D. Ptaszycka-Jackowska, A. Rębowska, A. Geissler. Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Kraków: 107-142.
• 2. Domański B., 2009, Rewitalizacja terenów poprzemysłowych,[w:] Przestrzenne aspekty rewitalizacji – śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe, W. Jarczewski (red.)]. Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
• 3. European Commission, 2012, Nantes European Green Capital 2013, European Union, Luxembourg: 13.
• 4. Fernández Agueda B., 2014, Urban Restructuring in Former Industrial Cities: Urban Planning Strategies. Territoire en mouvement, (23-24): 3-14.
• 5. Gasidło K., 2010, Kierunki przekształceń przestrzeni przemysłu. Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice.
• 6. Gravelaine F., 2012, Île de Nantes phase 2, Samoa, Nantes.
• 7. Jarczewski W., 2009, Skala degradacji miast w Polsce, [w:] Przestrzenne aspekty rewitalizacji – śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe, W. Jarczewski (red.). Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
• 8. Kabata-Pendias A., Pendias H., 1993, Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN Warszawa.
• 9. Le Guern C., Baudouin V., Sauvaget B., Delayre M., Conil P., 2016, A Typology of Anthropogenic Deposits as a Tool for Modeling Urban Subsoil Geochemistry: Example of the Île de Nantes (France.). Journal of Soils and Sediments.
• 10. Maciejewska A., 2015, Zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi, [w:] Środowisko przyrodnicze Krakowa. Zasoby – Ochrona – Kształtowanie, B. Degórska M. Baścik (red.). Instytut Goeografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Urząd Miasta Krakowa, Katedra Gospodarki Przestrzennej i Nauk o Środowisku Przyrodniczym, Wydział Geodzeji i Kartografii PW: 243-208.
• 11. Maciejewska A., Ociepa E., 2003, Metale ciężkie w glebach zanieczyszczonych emisjami przemysłowymi i ich zawartość w roślinach. Zeszyty Problemowe Nauk Rolniczych, SGGW, nr 493: 201-208.
• 12. Maciejewska A., Turek A., 2012, Rewitalizacja obszarów zurbanizowanych i poprzemysłowych jako kierunek zrównoważongo rozwoju miast. Studia KPZK PAN, t. 142: 465-476.
• 13. Maciejewska A., Turek A., 2013, Rola audytu środowiskowego w procesie rewitalizacji i zagospodarowania miejskich obszarów poprzemysłowych, [w:] Innowacyjne rozwiązania rewitalizacji terenów zdegradowanych, J. Skowronek (red.).Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Katowice: 174–183.
• 14. Maciejewska A., Turek A., 2014, Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań środowiska przyrodniczego – wybrane studia przypadków. Instytutu Rozwoju Miast, Kwartalnik Naukowy Problemy Rozwoju Miast, Rok X, nr 2/2013.
• 15. Muzioł-Węcławowicz A., 2009, Rewitalizacja dzielnic śródmiejskich, [w:] Przestrzenne aspekty rewitalizacji – śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe, W. Jarczewski (red.). Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
• 16. Podręcznik rewitalizacji. Zasady, procedury i metody działania współczesnych procesów rewitalizacji, 2003, Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, Warszawa.
• 17. Przewoźniak M., 2005. Teoretyczne aspekty przyrodniczej rewitalizacji miast: ku metodologii zintegrowanej rewitalizacji urbanistyczno-przyrodniczej. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych, (1): 25-43.
• 18. Topaczewska T., 2010, Zintegrowane planowanie rozwoju i rewitalizacji miast w wybranych krajach „starej“ Unii Europejskiej i w Polsce. „Człowiek i Środowisko”, 34(1-2): 5-25.
• 19. Tölle A., 2009, Przejście od ekstensywnego do intensywnego rozwoju obszaru aglomeracyjnego na przykładzie Wielkiego Lyonu, [w:] Wybrane problemy miast i aglomeracji miejskich na początku XXI wieku, J. Parysek (red.). Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. A. Mickiewicza. Seria „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna”, nr 6, Poznań: 47-62.
• 20. Ustawa z 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. 2015 poz. 1777).
• 21. Ustawa o rewitalizacji – praktyczny komentarz, 2016, Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, Warszawa. Working Towards More Effective and Sustainable Brownfield Revitalisation Policies, REVIT. 2008, Esslingen, Boschstr. 10: Th. Ertel.
• Źródła Internetowe:
• 22. [Iledenantes.com], Île de Nantes – Fabriquer la ville autrement.
• 23. [http://www.iledenantes.com/fr/; data dostępu: 10.12.2016].