Przekształcenia przestrzeni dachowej warszawskich kamienic, w ujęciu opłacalności ekonomicznej i problematyki ochrony zabytkowego krajobrazu kulturowego

• Autorzy: Kozarzewska Alicja , Sojka Aleksander

Identyfikatory

DOI

10.4467/25438700SM.23.029.19129

Warianty tytułu

EN

Transformations of the roof space of Warsaw tenement houses in terms of economic profitability and the issues of protecting the historic cultural landscape

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Wraz ze wzrostem liczby inwestycji przestrzeń w mieście staje się dobrem coraz mniej dostępnym, deficytowym. Obszary historyczne są często najbardziej nasyconą tkanką miejską, w której brak przestrzeni na nową zabudowę. Dodatkowa kubatura mieszkaniowa możliwa jest do pozyskania najczęściej jako nadbudowa obiektów istniejących. Wznoszenie nowych budynków w tych cennych kulturowo obszarach może doprowadzić do rabunkowej eksploatacji miasta i jego dewastacji. Artykuł odpowiada na pytanie, jak kształtowane są współczesne nadbudowy, przebudowy i adaptacje przestrzeni dachowych na cele użytkowe. W artykule omówiono zróżnicowane sposoby kształtowania dachów oraz główne uwarunkowania konserwatorskie i cechy przestrzenne ograniczające swobodę inwestycyjną. Artykuł wzbogacono o określenie, jaki wpływ na wartość nieruchomości położonych na ostatniej kondygnacji ma układ architektoniczny poddasza.

EN

As the number of construction projects increases, space in the city is becoming more and more scarce and a commodity in short supply. Historic areas are often the most saturated urban fabric, where there is no space for new development. Additional housing volume can usually be obtained as superstructures of existing buildings. Due to erection of new buildings in the areas valuable in terms of culture, a city may be plundered and devastated. The article answers the question of how contemporary superstructures, conversions and adaptations of roof spaces are made for utility purposes. Various ways to shape roofs, as well as the main conditions of heritage conservation and spatial features that limit the freedom of development are discussed in the article. The article is supplemented with a specification of how the attic architectural layout influences the value of properties located on the top floor.

Słowa kluczowe

PL

adaptacja poddasza; kamienica; zabytek; krajobraz kulturowy; opłacalność inwestycji; nadbudowa; zabudowa mieszkaniowa

EN

attic adaptation; tenement house; monument; cultural landscape; return on investment; superstructure; housing development

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 45
• Strony: 60--71
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Kozarzewska Alicja

• Instytut Inżynierii Lądowej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

• https://orcid.org/0000-0002-0691-4212

autor

Sojka Aleksander

• Wydział Architektury, Politechnika Warszawska

• https://orcid.org/0000-0003-4562-4303

Bibliografia

• [1] Bianca, S. (2010). Historic cities in the 21st century: core values for a globalizing world, W: World Heritage papers: Managing Historic Cities (s. 27-34). Paryż: UNESCO World Heritage Centre.
• [2] Bizio, K. (2002). Rewaloryzacja wielorodzinnej czynszowej zabudowy mieszkaniowej z drugiej połowy XIX wieku (w oparciu o wybrane przykłady), nieopublikowana rozprawa doktorska. Kraków: Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej.
• [3] Bojarowicz, A., Żaboklicki, A. (2016). Możliwości adaptacji poddaszy na cele użytkowe w zabudowie miejskiej z końca XIX i początku XX wieku. Przegląd budowlany, 2, 38-45.
• [4] Fiuk, P. (2000). Miejska kamienica czynszowa z drugiej połowy XIX wieku i przełomu XIX/XX wieku na przykładzie Szczecina; charakterystyka form i źródeł inspiracji z analizą możliwości adaptacyjnych, nieopublikowana rozprawa doktorska. Kraków: Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej.
• [5] Gawron, H. (2009). Cele i opłacalność renowacji kamienic z zasobów komunalnych. Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego Nieruchomości, 3, 59-67.
• [6] Kozłowska, I., Rek-Lipczyńska, A. (2017). Modele rewitalizacji XIX-wiecznych obszarów miejskich na przykładzie Szczecina. Przestrzeń Urbanistyka Architektura, 1, 115-128.
• [7] Lewicki, J. (2009). Problematyka adaptacji architektury modernistycznej do współczesnych potrzeb użytkowych. W: B. Szmygin (red.), Adaptacje obiektów zabytkowych do współczesnych potrzeb użytkowych (s. 69-81). Warszawa-Lublin: Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków ICOMOS, Politechnika Lubelska.
• [8] ICOMOS (1964). Międzynarodowa karta konserwacji i restauracji zabytków i miejsc zabytkowych. Wenecja.
• [9] ICOMOS (1987). Międzynarodowa Karta Ochrony Miast Historycznych. Toledo-Waszyngton.
• [10] ICOMOS (2011). Dokument z La Valetty w sprawie ochrony i zagospodarowania miast historycznych i dzielnic zabytkowych. Paryż.
• [11] Moggridge, H. (2010). Visual analysis: tools for conservation of urban views during development. W: World Heritage papers: Managing Historic Cities (s. 65-71). Paryż: UNESCO World Heritage Centre.
• [12] Molski, P. (2009). Adaptacja – formy i uwarunkowania. W: B. Szmygin (red.), Adaptacje obiektów zabytkowych do współczesnych potrzeb użytkowych (s. 87-97). Warszawa-Lublin: Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków ICOMOS, Politechnika Lubelska.
• [13] Scazzosi, L. (2003). Landscape and Cultural Landscape: European Landscape Convention and UNESCO Policy. W: World Heritage papers: Cultural Landscapes: the Challenges of Conservation (s. 55-59). Paryż: UNESCO World Heritage Centre.
• [14] Terlikowski, W. (2015). Rola rehabilitacji, modernizacji i adaptacji budynków zabytkowych w procesie rewitalizacji. Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury, 2, 519-532.
• [15] UNESCO (1976). Recommendation concerning the Safeguarding and Contemporary Role of Historic Areas. Nairobi.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).