The role of Czech mathematicians in the Balkans (1850‒1900)

• Autorzy: Bečvářová M.

Warianty tytułu

PL

Znaczenie czeskich matematyków na Bałkanach (1850‒1900)

• Konferencja: The reception of exact sciences in Central-Eastern Europe in 1850-1920 (20-22.09.2013 ; Cracow, Poland)
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

From 1860s, the number of mathematicians, teachers and authors of monographs, textbooks and papers in Bohemia increased noticeably. This was due to the improvement of education and the emergence of societies. During 1870s and 1880s many candidates for teaching mathematics and physics were without regular position and income. Some of them went abroad (especially to the Balkans) where they obtained better posts and started to play important roles in the development of "national" mathematics and mathematical education. The article describes this remarkable phenomenon from the history of the Czech mathematical community and analyzes its influence on other national communities.

PL

Od lat 60. XIX w. w Czechach wyraźnie wzrosła liczba matematyków, nauczycieli matematyki, autorów monografii, podręczników i artykułów. Było to spowodowane rozwojem matematycznej edukacji i powstaniem towarzystw. W latach 70. i 80. XIX w. wielu czeskich kandydatów na nauczycieli matematyki i fizyki w szkołach średnich nie miało stałej posady i dochodów. Część z nich udawała się za granicę (szczególnie na Bałkany), gdzie zajmowali lepsze stanowiska i znacząco przyczynili się do rozwoju "narodowej" matematyki i edukacji matematycznej. Artykuł prezentuje ten niezwykły fenomen w historii czeskiego środowiska matematycznego i poddaje analizie jego wpływ na inne społeczności narodowe.

Słowa kluczowe

EN

mathematics education; Bohemia; Balkans; mathematical education; history of mathematical societies; history of mathematics; 19th century

PL

matematyka; Czechy; Bałkany; edukacja matematyczna; historia towarzystw matematycznych; historia matematyki; wiek XIX

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Nauki Podstawowe
• Rocznik: 2014
• Tom: R. 111, z. 1-NP
• Strony: 37--57
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Bečvářová M.

• Department of Applied Mathematics, Faculty of Transportation Sciences, Czech Technical University in Prague and Department of Mathematics Education, Faculty of Mathematics and Physics, Charles University in Prague

Bibliografia

• [1] J. Bečvář (ed.), Jan Vilém Pexider, edition Dějiny matematiky, volume 5, Prometheus, Praha 1997.
• [2] M. Bečvářová, J. Čižmár, Karel Zahradník (1848–1916). Praha – Záhřeb – Brno, edition Dějiny matematiky, volume 46, Matfyzpress, Praha 2011.
• [3] M. Bečvářová, Czech Mathematicians and Their Role in the Development of National Mathematics in the Balkans, [in:] M. Bečvářová, Ch. Binder (eds.), Mathematics in the Austrian-Hungarian Empire. Proceedings of a Symposium held in Budapest on August 1, 2009 during the XXIII ICHST, edition History of Mathematics, volume 41, Matfyzpress, Prague 2010 (second edition, Matfyzpress, Prague 2011), pp. 9-31.
• [4] M. Bečvářová, České kořeny bulharské matematiky, edition Dějiny matematiky, volume 40, Matfyzpress, Praha 2009.
• [5] M. Bečvářová, Česká matematická komunita v letech 1848–1918, edition Dějiny matematiky, volume 34, Matfyzpress, Praha 2008.
• [6] M. Bečvářová, Archimédovy práce česky, [in] J. Bečvář, M. Bečvářová (eds.), 29. mezinárodní konference Historie matematiky, Velké Meziříčí 22.08–26.08.2008, Matfyzpress, Praha 2008, pp. 92-102.
• [7] M. Bečvářová, Teodor Monin (1855–1893) – první vysokoškolský profesor matematiky v Bulharsku, Homo Bohemicus, Izdanie na Bochemija klub, volume 1, 2008, pp. 5-14.
• [8] M. Bečvářová, František Vítězslav Splítek (1855–1943) – zapomenutý učitel, matematik, etnograf a spisovatel, [in:] D. Grigorov, M. Černý (eds.), Úloha české inteligence ve společenském životě Bulharska po jeho osvobození, Velvyslanectví Bulharské republiky v České republice, Praha 2008, pp. 185-201.
• [9] M. Bečvářová, Život i djelo Karela Zahradníka, [in:] S. Mardešić (ed.), Karel Zahradník 1848-1916, Hrvatska akademija znanosti i umjetnosti. Spomenica preminulim akademicima, svezak 134, Zagreb 2007, pp. 9-36.
• [10] M. Bečvářová, Life and Work of Karel Zahradník (1848–1916), [in:] T. Motlíček, Rechcígl M. (eds.), Moravia from World Perspective, 22th World Congress of Czechoslovak Society of Arts and Sciences, volume 2, Ostrava, Repronis, 2006, pp. 276-283.
• [11] M. Bečvářová, Kořeny bulharské matematiky, [in:] M. Bečvářová (ed.), 27. mezinárodní konference Historie matematiky, Velké Meziříčí, 25.08.-29.08.2006, sborník sylabů, Praha 2006, pp. 14-16.
• [12] M. Bečvářová, Eukleidovy Základy, jejich vydání a překlady, edition Dějiny matematiky, volume 20, Prometheus, Praha 2002.
• [13] M. Bečvářová, Z historie Jednoty (1862–1869), edition Dějiny matematiky, volume 13, Prometheus, Praha 1999.
• [14] M. Bečvářová-Němcová, František Josef Studnička (1836–1903), edition Dějiny matematiky, volume 10, Prometheus, Praha 1998.
• [15] B. Dolapčiev, A.V. Šourek (1857–1926), Pokroky matematiky, fyziky a astronomie, volume 8, 1963, pp. 168-170.
• [16] S. Hineva, I. Tzenova, Čeští geometři na sofijské univerzitě, Pokroky matematiky, fyziky a astronomie, volume 36, 1991, pp. 237-242.
• [17] J. Sobotka, Vzpomínka na Antonína V. Šourka, Časopis pro pěstování mathematiky a fysiky, volume 56, 1927, pp. 1-6.
• [18] J. Šedivý, Učitel F.V. Splítek, Matematika a fyzika ve škole, volume 13, 1982/1983, pp. 69-70.