Social Attitudes Towards People with Disabilities and the Design of Accessible Space

• Autorzy: Rawski Kamil

Identyfikatory

DOI

10.30825/5.ak.168.2019.62.1

Warianty tytułu

PL

Postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych a projektowanie przestrzeni dostępnej

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Throughout the ages, people with disabilities were perceived in various ways, which directly decided on their social roles [Ostrowska 1994, Zasępa et. al. 2005, Nowak 2015]. The article presents the way in which people with disabilities were perceived and how it was translated into an approach to space designing in historically and contemporary terms. Based on the collected information based on subject literature of the subject, the paper also discusses the changes that took place in social attitudes towards the disabled over the centuries. At the very beginning these people were marginalized, however, over time, this situation changed to finally take initiatives with the aim to integrate such people with the rest of society [Gazdulska 2008]. Such idea as universal design could not be noticed until the moment when people accepted the limitations and dysfunctions of the disabled. Improving the quality of shaping public spaces had been made possible thanks to many studies and analyses of behaviour of such people.

PL

Na przestrzeni dziejów osoby z niepełnosprawnościami postrzegane były w różny sposób, co bezpośrednio przekładało się na ich role społeczne [Ostrowska 1994, Zasępa i in. 2005, Nowak 2015]. W artykule przedstawiono sposób, w który postrzegano osoby niepełnosprawne oraz jakie miało to przełożenie na podejście do projektowania przestrzeni w ujęciu historycznym i współczesnym. Na podstawie informacji uzyskanych z literatury przedmiotu przedstawiono zmianę, która zaszła w postawach społecznych względem osób niepełnosprawnych na przestrzeni wieków. Początkowo osoby te były traktowane jak wyrzutki społeczeństwa, jednak z czasem sytuacja ta ulegała zmianie, by finalnie zaczęto podejmować inicjatywy mające na celu ich integrację z resztą społeczeństwa [Gazdulska 2008]. Dopiero w momencie, gdy zaczęto akceptować odmienność osób niepełnosprawnych, zauważyć można było pojawienie się takich idei jak projektowanie uniwersalne. Dzięki badaniom oraz analizom zachowania niepełnosprawnych możliwe stało się polepszenie jakości kształtowania przestrzeni publicznych.

Słowa kluczowe

EN

society; social attitude; people with disabilities; accessibility planning

PL

społeczeństwo; postawa społeczna; osoby niepełnosprawne; planowanie dostępności

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
• Czasopismo: Architektura Krajobrazu
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 1
• Strony: 34--51
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz., rys.

Twórcy

autor

Rawski Kamil

• Katedra Konstrukcji Budowlanych i Architektury Politechnika Białostocka

Bibliografia

• 1. Billert A., 2013. Miasto europejskie i jego droga do miasta postindustrialnego [w:] P. Lorens, I. Mironowicz (red.), Wybrane teorie współczesnej urbanistyki. Akapit-DTP, Gdańsk, 73-92.
• 2. Borowska-Beszta B., 2012. Niepełnosprawność w kontekstach kulturowych i teoretycznych. Wydawnictwo Impuls, Kraków, 19-21.
• 3. Borowski G., 2012. Sposoby wspierania osób niepełnosprawnych na przestrzeni dziejów - wybrane przykłady. Niepełnosprawność - Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania, IV (5), 89-120.
• 4. Braun-Gałkowska M., Gutowska A., 1994. W tę samą stronę. Antologia tekstów dla nauczycieli i uczniów do lekcji wychowawczych. Krupski i S-ka, Warszawa, 353-354.
• 5. Czarnecki W., 2001. Historia architektury, rozwoju miast i urbanistyki: elementy. Wydawnictwo WSFiZ, Białystok, 144-148.
• 6. Fabiani B., 1980. Niziołki, łokietki, karlikowie. Z dziejów karłów nadwornych w Europie. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 28.
• 7. Garbat M., 2013. Rehabilitacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami do końca XIX wieku. Niepełnosprawność – Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania, IV (9), 67-93.
• 8. Garbat M., 2014. Rehabilitacja zawodowa oraz zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami w XX i XXI wieku. Niepełnosprawność - Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania, II (11), 130-154.
• 9. Garbat M., 2015. Historia niepełnosprawności - Geneza i rozwój rehabilitacji, pomocy technicznych oraz wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami. Novae Res, Gdynia.
• 10. Garbat M., 2016. Przedsiębiorczość osób z niepełnosprawnościami na przestrzeni wieków. Niepełnosprawność - Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania, IV (21), 33-55.
• 11. Gawron G., 2015. Universal Design - Projektowanie uniwersalne jako idea w dążeniu do osiągania partycypacji społecznej osób niepełnosprawnych. Roczniki Nauk Społecznych. 7 (43), 1, 125-144.
• 12. Gazdulska M., 2008. Postawy społeczeństwa wobec osób z niepełnosprawnościami w ujęciu historycznym i współczesnym. Seminare. Poszukiwania naukowe, 15, 281-288.
• 13. Gutowski B., 2006. Przestrzeń marzycieli - Miasto jako projekt utopijny. Instytut Historii Sztuki UKSW, Warszawa, 25-27.
• 14. Kirejczyk K., 1981. Upośledzenie umysłowe - Pedagogika. PWN Warszawa, 14.
• 15. Kostrzewska M., 2013. Miasto europejskie na przestrzeni dziejów. Wybrane przykłady. Akapit-DTP, Gdańsk, 89, 123-126.
• 16. Kowalski K., 2013. Planowanie dostępności – polskie uwarunkowania prawne i praktyka. Niepełnosprawność - Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania, I (6), 71-99.
• 17. Lipkowski O., 1981. Pedagogika specjalna. Zarys. PWN Warszawa, 52.
• 18. Marszałek L., 2007. Społeczny kontekst niepełnosprawności. Seminare. Poszukiwania naukowe, 24, 339–353.
• 19. Michalska P., 2015. Bo sport ma wiele twarzy… cz. 1. Niepełnosprawny sport akademicki. Po prostu bez tajemnic, 01, 10.
• 20. Nowak K., 2015. Postawy młodzieży wobec osób niepełnosprawnych ruchowo. Annales Universitatis Mariae Curie- -Skłodowska Lublin - Polonia, Sectio J, XXVIII, 67-81.
• 21. Nowińska G., Nowiński J., 2014. Niepełnosprawność w czasach starożytnych. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie, 1, 119-127.
• 22. Ostrowska A., 1994. Niepełnosprawni w społeczeństwie - postawy społeczeństwa polskiego wobec ludzi niepełnosprawnych (raport z badań). Instytut Filozofii i Socjologii PAN; PFRON, Warszawa.
• 23. Ostrowski W., 1996. Wprowadzenie do historii budowy miast. Ludzie i środowisko. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 64-67.
• 24. Paszkowski Z., 2015. Historia idei miasta. Wydawnictwo Hogben, Szczecin, 22-24, 48, 53-58, 71-75.
• 25. Pędracki M., 1997. Przepisy prawne najstarszych „kodeksów” mezopotamskich ustanawiające kary dla ludzi wolnych. Analecta, 6/2 (12), 7-41.
• 26. Platon, 2003. Państwo. Antyk, Kęty, 160-161.
• 27. Project for Public Spaces, 2009. Jak przetworzyć Miejsce: Podręcznik kreowania udanych przestrzeni publicznych, adapt. i tł.: T. Jeleński, W. Kosiński, Fundacja Partnerstwo dla Środowiska, Kraków, 24-27.
• 28. Przeździak B., Nyka N., 2008. Zastosowanie kliniczne protez, ortoz i środków pomocniczych. Via Medica, Gdańsk, 3-5.
• 29. Regulski J., 1986. Planowanie miast. PWE Warszawa, 77-78.
• 30. Samsonowicz H., 1970. Życie miasta średniowiecznego. PWN Warszawa, 26-44.
• 31. Słodczyk J., 2012. Historia planowania i budowy miast. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, 222-226, 272-273.
• 32. Wróbel T., 1971. Zarys historii budowy miast. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, 250.
• 33. Wysocki M., 2009. Dostępna przestrzeń publiczna. Fundacja Rozwoju Regionalnego, Kraków, 6-7.
• 34. Zasępa E., Czabała C., Starzomska M., 2005. Postawy wobec niepełnosprawności i osób niepełnosprawnych. Człowiek-Niepełnosprawność-Społeczeństwo, 1, 23-36.
• 35. Żuraw H., 2016. Ewolucja podejścia do niepełnosprawności w kulturze zachodu - perspektywa antropologii. Pogranicze. Studia Społeczne, XXVIII, 27-47.
• Źródła online:
• 36. Rozwadowski B., 2015. Niepełnosprawność - kiedyś i dziś. http://www.rozbria.pl/niepelnosprawnosc-kiedys-dzis/ (dostęp: 17.10.2018).
• 37. Kowalczyk Ł., 2015. Niepełnosprawni w średniowieczu. Cierpienie, okrucieństwo i operacje plastyczne. https://ciekawostkihistoryczne.pl/2015/12/09/niepelnosprawni-w-sredniowieczucierpienie-okrucienstwo-i-operacjeplastyczne/ (dostęp: 17.10.2018).