Wkład Józefa Hermana Osińskiego w rozwój ochrony odgromowej w Polsce

• Autorzy: Masłowski G.

Warianty tytułu

EN

J. H. Osiński’s contribution in the development of lightning protection in Poland

• Konferencja: I Sympozjum Historia Elektryki. Część 2 (I; 29-30.06.2015; Gdańsk, Polska)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono najważniejsze wydarzenia związane z rozwojem ochrony odgromowej w Polsce i na świecie w drugiej połowie XVIII wieku oraz dokonano charakterystyki pierwszego podręcznika elektrotechniki J. H. Osińskiego „Sposob Ubezpieczaiący Życie y Maiątek od Piorunów", wydanego w Warszawie w 1784 r. Proponowane w podręczniku rozwiązania techniczne porównano z aktualnymi wymaganiami w zakresie ochrony odgromowej. Z przedstawionej analizy dzieła J. H. Osińskiego, będącego syntezą ówczesnego stanu wiedzy, wynika, że jego pionierska praca stanowi bardzo ważną pozycją w historii polskiego piśmiennictwa elektrotechnicznego i może być dzisiaj przykładem wysokiego poziomu technicznego ówczesnego państwa polskiego w nowej dziedzinie ochrony odgromowej.

EN

The paper presents the most important developments related to lightning protection used in Poland and in all over the world in the second half of the eighteenth century. The first Polish electrical engineering handbook published in Warsaw in 1784, and written by J. H. Osiński, "The Way of Protecting Life and Property From Lightning Strikes" has been analysed. Proposed technical solutions in this handbook are compared to the the current requirements of lightning protection. The presented analysis shows that the publication, which is a synthesis of the then state of the art, is a very important work in the history of Polish electrical engineering literature, and that, his pioneering work can be confirmation of a high level of scientific and technical state of the eighteenth-century Polish. After Benjamin Franklin’s inventions, thanks to J. H. Osiński work the principles of life and property protection against lightning direct strikes were formulated in Poland at the same time as in other highly developed countries of Europe. Many technical solutions proposed by J. H. Osiński are still valid and can be used presently in lightning protection of buildings.

Słowa kluczowe

PL

wyładowania atmosferyczne; ochrona odgromowa; historia polskiego piśmiennictwa elektrotechnicznego

EN

lightning discharges; lightning protection; history of Polish electrical engineering literature

• Wydawca: Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 44
• Strony: 43--48
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys.

Twórcy

autor

Masłowski G.

• Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza, Wydział Elektrotechniki i Informatyki tel.: [phone]

Bibliografia

• 1. Ochenduszko T., Jakubowski Z., Kisiel R.: Dzieje I Gimnazjum i Liceum w Rzeszowie. Jego nauczyciele i wychowankowie – kalendarium Kollegium. Collegium Ressoviense, Rzeszów, 2008.
• 2. Świeboda J. (red.): Księga jubileuszowa liceum Konarskiego w Rzeszowie 1658-2008, Collegium Ressoviense, Rzeszów, 2008.
• 3. Żerański T.: Ks. Józef Herman Osiński, pierwszy elektryk polski. Przegląd Elektrotechniczny, R.XVI, z. 14, 1934, s. 449-452.
• 4. Osiński J. H.: Sposob Ubezpieczaiący Życie y Maiątek od Piorunów, Reprint oryginału pochodzącego ze zbiorów Gabinetu Starych Druków Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, Centralna Komisja Historyczna SEP, Warszawa, 2004.
• 5. Franklin B.: Experiments and Observations of Electricity Made at Philadelphia in America, 5th Edition, London, F. Newberry, 1774.
• 6. Mazéas A.: Letters to Stephen Hales concerning the success of the late experiments in France, Philosophical Transactions of the Royal Society, London, 47, 1752, s. 534–552.
• 7. Dibner B.: Benjamin Franklin, In Lightning, Vol. 1, Physics of Lightning. Ed. R. H. Golde, New York: Academic Press, 1977.
• 8. Krider E. P.: Lightning rods in the 18th centuary, 23rd Intern. Conference on Lightning Protection ICLP’96, Florence, Italy, September 23–27, 1996, s. 1–8.
• 9. Osiński J. H.: Fizyka doświadczeniami potwierdzona, Scholarum Piarum, Warszawa, 1777.
• 10. Pamiętnik Historyczno-Polityczny Przypadków, Ustaw, Osób, Miejsc i Pism wiek nasz szczególnie interesujących. Wyd. ks. P. Świtkowski, Warszawa, styczeń, 1784.
• 11. Pamiętnik Historyczno-Polityczny Przypadków, Ustaw, Osób, Miejsc i Pism wiek nasz szczególnie interesujących. Wyd. ks. P. Świtkowski, Warszawa, lipiec, 1784.
• 12. Wróblewski A. K.: Historia fizyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2006.
• 13. Weinfeld S.: Poczet wielkich elektryków, Nasza Księgarnia, wyd. I, 1968.
• 14. Masłowski G.: Analiza i modelowanie wyładowań atmosferycznych na potrzeby ochrony przed przepięciami, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, seria: Rozprawy, Monografie, nr 208, Kraków, 2010.
• 15. Szwagrzyk J. S.: Pieniądz na ziemiach polskich X - XX w., Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990.
• 16. Andrews Ch.: Psychological Disability in Lightning Injury, 32nd International Conference on Lightning Protection, Oct.11-18, Shanghai, China, 2014.
• 17. Kniazewicz G.: Rozwagi o konduktorach, czyli ścięgu materii piorunowey albo o ustrzeżeniu się, Wilno, 1801.
• 18. Kortum K.: O niektórych szczegółach wymagających baczności przy zakładaniu konduktorów na budowlach mieszkalnych, Nowy Pamiętnik Warszawski, 1804.
• 19. Jabłoński B.: Polskie piśmiennictwo elektrotechniczne w XVIII wieku, Przegląd Elektrotechniczny, R.XVI, z. 6, 1934, s. 113-118.
• 20. Hickiewicz J. (red.): Polacy zasłużeni dla elektryki, Polskie Towarzystwo Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej (PTETiS), Warszawa-Gliwice-Opole, 2009.