Wpływ jakości surowca na właściwości odżywcze wybranych olejów jadalnych

• Autorzy: Kołodziej Marta , Szczurko Katarzyna , Golimowski Wojciech , Konieczny Ryszard

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2019.3.3

Warianty tytułu

EN

Effect of raw material quality on nutritional properties of selected edible oils

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przeanalizowano czynniki wpływające na jakość ziaren roślin oleistych z uwzględnieniem ich odmian znajdujących się na liście odmian roślin rolniczych, wpisanych do krajowego rejestru w 2017 r., uwarunkowań glebowych oraz magazynowania. Zestawiono profil kwasów tłuszczowych, których obecność w oleju jest ważna ze względów dietetycznych, ponieważ zmniejsza ryzyko występowania różnych schorzeń. Zanalizowano także parametry końcowego produktu procesu tłoczenia, mające wpływ na jego jakość i wartość odżywczą. Analizowano oleje rzepakowy, słonecznikowy, sojowy, lniany, bawełniany, palmowy i oliwę z oliwek. Wykonana analiza pozwoliła na ustalenie, że największy wpływ surowca na jakość produktu końcowego występuje w przypadku oleju rzepakowego, sojowego i lnianego, które charakteryzują się największymi, wśród branych pod uwagę olejów, właściwościami odżywczymi.

EN

A review, with 85 refs., of factors affecting oilseed quality and nutritional properties. Rapeseed, soybean, sunflower, cotton, linseed, palm and olive oils were taken into consideration.

Słowa kluczowe

PL

oleje jadalne; rośliny oleiste; jakość surowców; właściwości odżywcze

EN

edible oils; oil plants; quality of raw materials; nutritional properties

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 98, nr 3
• Strony: 366--371
• Opis fizyczny: Bibliogr. 85 poz., tab.

Twórcy

autor

Kołodziej Marta

• Katedra Agroinżynierii i Analizy Jakości, Instytut Chemii i Technologii Żywności, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, ul. Komandorska 118/120, 53-345 Wrocław

autor

Szczurko Katarzyna

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

autor

Golimowski Wojciech

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

autor

Konieczny Ryszard

• Lviv National Agrarian University, Ukraina

Bibliografia

• [1] F. Hashempour-Baltork, i in. Trends Food Sci. Technol. 2016, 57, 52.
• [2] R. Ceriani i in., J. Chem. Eng. 2008, 53, 1846.
• [3] R. Farhoush, S. Moosai, A. Sharif, J. Food Sci. Technol. 2008, 5, 13.
• [4] V. Dubois, S. Breton, M. Linder, J. Fanni, Eur. J. Lipid Sci. Technol. 2007, 109, 710.
• [5] A. Bhattacharya, M. Sajilata, S. Tiwari, R. Singhal, Food Chem. 2008, 110, 562.
• [6] B. Mätthäus, L. Brühl, Eur. J. Lipid Sci. Technol. 2008, 110, 611.
• [7] B. Mätthäus, L. Brühl, Food 2003, 47, 413.
• [8] F. De Panfilis, G. Toschi, G. Lercker, Inform 1998, 9, 212.
• [9] W. Budzyński, T. Zając, Rośliny oleiste uprawa i zastosowanie, Wyd. PWRiL, Warszawa 2010, 125.
• [10] E. Rosiak, Produkcja roślin oleistych. Polska wieś w Europie, Fundacja Funduszu Współpracy, Warszawa 2004, 10.
• [11] R. Bhat, K. Reddy, Food chem. 2017, 215, 425.
• [12] A. Alvarez, M. Rodríguez, Grasas Aceites 2000, 51, 74.
• [13] Z. Sikorski, Chemia żywności, Wyd. Naukowo-Techniczne WNT, Warszawa 2009, 150.
• [14] A. Bhattacharya, M. Sajilata, S. Tiwari, R. Singhal, Food Chem. 2008, 110, 562.
• [15] E. Gacek, Lista odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce, Wyd. Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Słupia Wielka 2017, 31.
• [16] A. Łączyński i in. Wyniki produkcji roślinnej w 2016 r., Wyd. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2017, 40.
• [17] D. Rotkiewicz, I. Konopka, M. Tańska, Rośliny Oleiste Oilseed Crops 2002, 23, 561.
• [18] R. Brigelius-Flohe, M.G. Traber, FASEB J. 1999, 15, 1145.
• [19] A. Gliszczyńska-Świgło, E. Sikorska, I. Khmelinskii, M. Sikorski, Pol. J. Food Nutrition Sci. 2007, 57, 157.
• [20] Wspólny katalog odmian roślin warzywnych, Suplement do 35. pełnego wydania, Dz. U. UE C365 z dnia 27 października 2017 r.
• [21] L. Kuszelewski, Roczn. Nauk Roln. 1992, 109, 81.
• [22] H. Niewiadomski, Technologia nasion rzepaku, PWN, Warszawa 1983.
• [23] P. Olejarski, Bezpieczne magazynowanie nasion rzepaku, Polskie Stowarzyszenie Producentów Oleju, Warszawa 2015.
• [24] J. Horabik, R. Rusinek, Acta Agrophys. 2000, 37, 61.
• [25] PN-EN ISO 658:2004. Nasiona oleiste. Oznaczanie zawartości zanieczyszczeń.
• [26] B. Przybylski, N.A.M. Eskin, J. Am. Oil Chem. Soc. 1991, 68, 241.
• [27] J. Rozzel, J. Pritchard, Analysis of oilseeds, fats and fatty foods, Elsevier Applied Science, 1991, 261.
• [28] J. McMurry, Chemia organiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
• [29] H.R. Matthews, R.A. Freedland, R.L. Miesfeld, Biochemia i biologia molekularna w zarysie, Wyd. Prószyński i Spółka. Warszawa 2000, 60.
• [30] S. Besbes, C. Blecker, C. Deroanne, N.E. Drira, H. Attia, Food chem. 2004, 84, 577.
• [31] F. Zanetti, A. Monti, M.T. Berti, Ind. Crops Prod. 2013, 50, 580.
• [32] R. Aiken, D. Baltensperger, J. Krall, A. Pavlista, J. Johnson, Ind. Crops Prod. 2015, 69, 273.
• [33] W. Weymann, K. Sieling, H. Kage, Eur. J. Agronomy 2017, 82, 71.
• [34] A.J. de la Vega, A.J. Hall, Crop Sci. 2002, 42, 1191.
• [35] H.B.W. Patterson, Handling and storage of oilseeds, oils, fats, and meal, Elsevier Science, 1989, 20.
• [36] J. Zhang, W. Ping, W. Chunrong, X.C. Shou, G. Keyou, J. Nutrition 1997, 127, 509.
• [37] J. Broniarz, J. Paczocha, Wstępne wyniki plonowania odmian w doświadczeniach porejestrowych. Rzepak jary 2017, Wyd. Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Słupia Wielka 2017, 2.
• [38] J. Broniarz, J. Paczocha, Wstępne wyniki plonowania odmian w doświadczeniach porejestrowych. Rzepak ozimy 2017. Wyd. Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Słupia Wielka 2017, 3.
• [39] www.agrofakt.pl, dostęp 29 kwietnia 2017 r.
• [40] R. Rudziński, Zesz. Nauk. UP-H w Siedlcach, 2011, 88, 113.
• [41] www.ihar.edu.pl, dostęp 29 kwietnia 2017 r.
• [42] S. Zawadzki, Gleboznawstwo, Wyd. PWRiL, Warszawa 1999.
• [43] http://www.zbiorniki-silosy.pl/masy-nasypowe.html, dostęp 5 maja 2017 r.
• [44] K. Minkowski, A. Kalinowski, A. Krupska, Żywność Nauka Technol. Jakość 2014, 21, 75.
• [45] J. Tys, W. Piekarski, I. Jackowska, A. Kaczor, G. Zając, P. Starobrat, Acta Agrophys. 2003, 99, 1.
• [46] F. Wielebski, M. Wójtowicz, S. Spasibionek, Fragm. Agron. 2017, 34, 103.
• [47] J. Tys, I. Jackowska, R. Rybacki, Acta Agrophys. 2006, 8, 1017.
• [48] E. Pisulewska, A. Lorenc-Kozik, F. Borowiec, Rośliny Oleiste Oilseed Crops 1999, 20, 511.
• [49] L.R. Engelking, Textbook of veterinary physiological chemistry, Academic Press 2015, 345.
• [50] M. Liu, F. Wei, X. Lv, X.Y. Dong, H. Chen, Food Chem. 2018, 242, 338.
• [51] W. Kolanowski, Bromatol. Chem. Toksykol. 2007, 3, 229.
• [52] D. Wiesenborn, N. Kangas, K. Tostenson, C. Hall, K. Chang, J. Am. Oil Chem. Soc. 2005, 82, 887.
• [53] D.A.Kritchevsky, S. Tepper, A. Kuksis, A. Wright, S.K. Czarnecki, Nutrition Res. 2000, 20, 887.
• [54] W. Budzyński, Niechemiczne czynniki plonotwórcze i plonochronne w technologii produkcji nasion rzepaku. Rzepak nowe wyzwania. Poradnik dla plantatorów, Warszawa 2008, 24.
• [55] E. Szukalska, Tłuszcze Jadalne 2003, 38, 42.
• [56] A. de Leonardis, V. Macciola, G. Lembo, A. Aretini, A. Nag, Food Chem. 2007, 100, 998.
• [57] W-S. Choo, J. Birch, J-P. Dufour, J. Food Composition Anal. 2007, 20, 202.
• [58] F. Ulberth, M. Buchgraber, Eur. J. Lipid Sci. Technol. 2000, 102, 687.
• [59] J.W. Parry, Z. Cheng, J. Moore, L. L. Yu, J. Am. Oil Chemists Soc. 2008, 85, 457.
• [60] J.L. Guil-Guerrero, F. Garcia-Maroto, A. Gimenez-Gimene, J. Am. Oil Chem. Soc. 2001, 78, 677.
• [61] A. Karmakar, S. Karmakar, S. Mukherjee, Bioresour. Technol. 2010, 101, 7201.
• [62] P.D. Patil, S. Deng, Fuel 2009, 88, 1302.
• [63] A.N. Phan, T.M. Phan, Fuel 2008, 87, 3490.
• [64] F.D. Goffman, S. Galletti, J. Agric. Food Chem. 2001, 49, 349.
• [65] F. Shahidi, V.K.S. Shukla, Inform 1996, 7, 1227.
• [66] R. Abuzaytoun, F. Shahidi, J. Am. Oil Chem. Soc. 2006, 83, 855.
• [67] D.Q. Pham, R. Plakogiannis, Ann. Pharmacother. 2005, 39, 2065.
• [68] A. Szajdek, J. Borowska, Żywność Nauka Technol. Jakość 2004, 4, 5.
• [69] R. Szymańska, B. Nowicka, J. Kruk, Kosmos. Probl. Nauk Biol. 2009, 58, 199.
• [70] M. Tasan, M. Demirci, Eur. Food Res. Technol. 2005, 220, 251.
• [71] C.I.G. Tuberoso, A. Kowalczyk, E. Sarritzu, P. Cabras, Food Chem. 2007, 103, 1494.
• [72] A. Koski, E. Psomiadou, M. Tsimidou, A. Hopia, P. Kefalas, K. Wähälä, M. Heinonen, Eur. Food Res. Technol. 2002, 214, 294.
• [73] J. Robak, Z. Zachwieja, Bromat. Chem. Toksykol. 1998, 31, 295.
• [74] D. Rotkiewicz, I. Konopka, Rośliny Oleiste Oilseed Crops 1998, 19, 61.
• [75] D. Rotkiewicz, I. Konopka, D. Murawa, Progr. Plant Protection 2000, 40, 935.
• [76] D. Rotkiewicz, I. Konopka, T. Ojczyk, T. Mamiński, Rośliny Oleiste Oilseed Crops 1999, 20, 143.
• [77] PN-ISO 3961:1998, Oleje i tłuszcze roślinne oraz zwierzęce, Oznaczanie liczby jodowej.
• [78] PN-ISO 660:1998, Oleje i tłuszcze roślinne oraz zwierzęce. Oznaczanie liczby kwasowej i kwasowości.
• [79] PN-ISO 3657:1994, Oleje i tłuszcze roślinne oraz zwierzęce. Oznaczanie liczby zmydlania.
• [80] P. Zagrodzki, A. Starek, Bromat. Chem. Toksykol. 2012, 45, 1175.
• [81] PN-ISO 3960:1996, Oleje i tłuszcze roślinne oraz zwierzęce. Oznaczanie liczby nadtlenkowej.
• [82] E. Zahir, R. Saeed, M.A. Hameed, A. Yousuf, Arabian J. Chem. 2014, 1, 1.
• [83] A. Szydłowska-Czerniak, E. Szłyk, Food Chem. 2003, 81, 613.
• [84] H.J. Perry, J.L. Harwood, Phytochemistry 1993, 33, 329.
• [85] D.A. Kritchevsky, S. Tepper, K. Susanne, S.K. Czarnecki, K. Sundram, J. Clinical Nutrition 2002, 11, 433.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).