Pałac królewski w Łobzowie w czasach Jana III Sobieskiego. W poszukiwaniu autora projektu odbudowy rezydencji na podstawie analizy dorobku architektów Piotra Bebera, Tylmana z Gameren i Augustyna Locciego

• Autorzy: Pikulski P. , Stala K.

Identyfikatory

DOI

10.17425/WK54LOBZOW

Warianty tytułu

EN

Royal palace in Łobzow in the times of Jan III Sobieski. Search for the author of the reconstruction project of the residence, based on the analysis of the architectonic achievements of Piotr Beber, Thieleman van Gameren and Augustyn Locci

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Artykuł jest wynikiem kontynuacji badań nad stanem zachowania krakowskiego pałacu w Łobzowie po zniszczeniach z 1655 roku i związkami obiektu z osobą Jana III Sobieskiego. Istniejące, nieliczne źródła historyczne potwierdzają, że król zaangażował się w odbudowę letniej rezydencji, po to, by umieścić w niej swoją rodzinę w czasie odsieczy wiedeńskiej. Po badaniach dotyczących odtworzenia skali przeobrażeń pałacu oraz jego nowego kształtu nadanego z inicjatywy Sobieskiego rozpoczęto kwerendę archiwaliów związanych z osobami architektów króla oraz podjęto się analizy źródeł historycznych dotyczących życia zawodowego i prywatnego tych twórców, ich związków z królem, Krakowem i Łobzowem. Przeprowadzono także analizę dorobku projektowego oraz umiejętności i zainteresowań projektowo-budowlanych wybranych artystów celem wskazania najbardziej prawdopodobnego kandydata na autora projektu odbudowy oraz przekształceń pałacu łobzowskiego.

EN

This article is a result of continued research on the state of preservation of the Palace in Łobzow, Krakow, after the damage it suffered in 1655 and its associations with the person of Jan III Sobieski. The few existing historical sources confirm that the King was involved in rebuilding the summer residence in order to put his family there during the relief of Vienna. After the research concerning recreating the scale of transformation in the palace and its new shape initiated by Sobieski, a preliminary research of archive materials relating to the King’s architects was undertaken, as well as an analysis of historical sources concerning their professional and private life, their connection to the King, Krakow and Łobzow. An analysis of project achievements, skills and project-building interests of the selected artists was also carried out in order to indicate the most likely candidate for the author of the project of the reconstruction and transformation of the Łobzow palace.

Słowa kluczowe

PL

Jan III Sobieski; Beber Piotr; Tylman z Gameren; Locci Augustyn; pałac; Łobzów; projekt odbudowy

EN

Jan Sobieski; Beber Piotr; Thieleman van Gameren; Locci Augustyn; palace; Łobzow; reconstruction project

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2018
• Tom: Nr 54
• Strony: 111--120
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., fot.

Twórcy

autor

Pikulski P.

• Politechnika Krakowska, Wydział Architektury

autor

Stala K.

• Politechnika Krakowska, Wydział Architektury

Bibliografia

• [1] Fijałkowski W. Jan III Sobieski i jego mecenat kulturalny – bilans zainteresowań, inicjatyw i dokonań polskiego monarchy na polu kultury artystycznej i umysłowej w drugiej poł. XVII w. Warszawa, 1984.
• [2] Grabowski A. Dawne Zabytki Miasta Krakowa. Drukarnia Czasu przy ulicy Szczepańskiej pod nr. 369, Kraków, 1850.
• [3] Grabowski A. Kraków i jego okolice. Nakładem księgarni D.E. Friedleina, Kraków, 1866.
• [4] Karpowicz M. Barok w Polsce. Arkady, Warszawa, 1988.
• [5] Łoski J. Jan Sobieski, jego rodzina, towarzysze broni i współczesne zabytki. Nakładem autora, Warszawa, 1883.
• [6] Łoza S. Architekci i budowniczowie w Polsce. Warszawa, 1954.
• [7] Makowiecki T. Archiwum planów Tylmana z Gameren, architekta epoki Sobieskiego. Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Warszawa, 1938.
• [8] Mossakowski S. Tylman z Gameren, architekt polskiego baroku. Warszawa, 1973.
• [9] Osiecka-Samsonowicz H. Agostino Locci (1601–1660): scenograf i architekt na dworze królewskim w Polsce.
• [10] Ottenheym K. Tylman z Gameren: architekt Warszaw: Holender z pochodzenia, Polak z wyboru. Zamek Królewski, Warszawa, 2003.
• [11] Pikulski P. W poszukiwaniu architektonicznego stylu Jana III Sobieskiego. Wiadomosci Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation 2018 [artykuł w druku].
• [12] Rączka J.W. Przemiany Krajobrazu Podkrakowskiej Rezydencji Łobzów. Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Kraków, 1996.
• [13] Rąkowski G. Przewodnik po Ukrainie Zachodniej, część IV Lwów. Ofi cyna wydawnicza „Rewasz”, Pruszków, 2008.
• [14] Rożek M. Mecenat artystyczny mieszczaństwa krakowskiego w XVII [i.e. siedemnastym] wieku. Biblioteka Krakowska, Wydawnictwo Literackie, 1977.
• [15] Rożek M. Peregrinatio Religiosa, Folia Historica Cracoviensia 1997–1998;4–5:215.
• [16] Stala K. Królewska rezydencja Zygmunta III Wazy w Łobzowie. Próba rekonstrukcji. Wiadomości Konserwatorskie 2015;42.
• [17] Studia do dziejów Wawelu. Tom II. Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu, Ministerstwo Kultury i Sztuki, Szablowski J (ed.), Kraków, 1960.
• [18] Sygański J.T.J. Metryki Kościoła Maryackiego i Katedry na Wawelu w Krakowie. Nakładem Towarzystwa Heraldycznego, Lwów, 1912.
• [19] Szajnocha K. Dzieła Karola Szajnochy. Dwa lata dziejów naszych. 1646–48. Tom IX, Warszawa 1877.
• [20] Szaniawski J.K. Dzieje Narodu Polskiego za panowania Władysława IV. Warszawa, 1823.
• [21] Szpyt M., Pikulski P. Obscure fate of the Palace in Łobzow during the reign of Jan III Sobieski. Attempt at computer reconstruction based on the analysis of the palace history since 1655 till the mid-19th century. Wiadomosci Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation 2016;47:119–124.
• [22] Sztuka 1 poł. XVIII wieku: materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Rzeszów, listopad 1978, Lisińska H. (ed.), Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1981.
• [23] Starzyński J. Augustyn Locci, inżynier i artystyczny doradca Jana III. Biuletyn Naukowy, Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki, Warszawa, 1932/1933.
• [24] Starzyński J. Wilanów: dzieje budowy pałacu za Jana III. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1976.
• [25] Tomkiewicz W. Polska w okresie Drugiej Wojny Północnej 1655–1660. Tom II Rozprawy, Warszawa, 1957.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).