Możliwości retencyjne jezior w zlewni rzeki Panny na Pojezierzu Gnieźnieńskim

• Autorzy: Nowak Bogumił , Ptak Mariusz

Warianty tytułu

EN

Retention capacities of lakes located in the Panna River catchment area, within the Gniezno Lakeland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań, mających na celu określenie możliwości retencyjnych jezior położonych w zlewni Panny. Podstawą były pomiary naturalnych zmian poziomu wody w badanych jeziorach oraz identyfikacja potencjalnych przepływów w odpływach i dopływach jezior. W czasie pomiarów terenowych dokonano również inwentaryzacji oraz pomiarów istniejących i historycznych urządzeń hydrotechnicznych. Wykonane obserwacje i obliczenia pozwoliły określić wysokości piętrzenia jezior, które mieszczą się w zakresie ich naturalnych wahań. Oszacowano potencjalną pojemność retencyjną 7,1 miliona m³ i powodziową jezior 4,9 miliona m³. Uzyskane wyniki wskazały na duże znaczenie piętrzenia wody w jeziorach położonych na tym obszarze.

EN

The article presents the results of research aimed at determining the retention capacity of lakes located in the Panna River catchment area. It was based on measurements of natural water level fluctuations in the analysed lakes and identification of potential discharges in the outflows and tributaries of the lakes. Field measurements also included an inventory of the existing and historical hydro-technical facilities. The observations and calculations allowed for determining the lakes’ damming level, which remains within their natural level fluctuations. The potential lakes retention capacity is estimated at 7.1 million m³, while the flood capacity at 4.9 million m³. The obtained results point out to the importance of water damming in lakes located in this area.

Słowa kluczowe

PL

zasoby wodne; piętrzenie jezior; pojemność retencyjna i powodziowa

EN

water resources; lakes damming; retention and flood capacity

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2019
• Tom: Nr 6
• Strony: 7--11
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Nowak Bogumił

• Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy

autor

Ptak Mariusz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Zakład Hydrologii i Gospodarki Wodnej

Bibliografia

• [1] Choiński A., M. Ptak, A.E. Ławniczak. 2016. Changes in water resources of Polish lakes as influenced by natural and anthropogenic factors, Polish Journal of Environmental Studies, 25 (5), 1883-1890.
• [2] Grześkowiak A., B. Nowak, D. Nowak. 2012. Możliwości retencji wód jeziora Lednica i jego zlewni, Biuletyn Parków Krajobrazowych Wielkopolski, 18 (20), s. 119-130.
• [3] Instrukcja utrzymania i eksploatacji jazu piętrzącego na rzece Pannie w km 7 + 537, gmina Mogilno, powiat mogileński. 2014. s. 11.
• [4] Jańczak J., A. Kowalik, B. Brodzińska. 2004. Teoretyczne możliwości retencyjne większych jezior polskich, Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu, 502, Inżynieria Środowiska, 13, s. 125-132.
• [5] Marszelewski W., M. Ptak, R. Skowron. 2011. Anthropogeniczne i naturalne uwarunkowania zaniku jezior na Pojezierzu Wielkopolsko-Kujawskim, Roczniki Gleboznawcze, 62 (2), s. 283-294.
• [6] Marszelewski W., B. Radomski. 2008. Quantitative degradation of water resources of the lakes in the eastern part of the Gniezno Lakeland, [in:] Bajkiewicz-Grabowska E., Borowiak D. (ed.), Anthropogenic and natural transformations of lakes vol. 2., Polish Limnological Society, Gdańsk, s. 119-122.
• [7] Nowacka A., M. Ptak. 2007 Zmiany powierzchni jezior na Pojezierzu Wielkopolsko-Kujawskim, Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią. Seria A: Geografia Fizyczna, 58, s. 149-157.
• [8] Nowak B. 2018. Rola jezior w drenażu i zasilaniu wód podziemnych na Pojezierzu Gnieźnieńskim w warunkach naturalnych i antropopresji hydrodynamicznej, Praca doktorska, Instytut Geologii UAM, s. 198.
• [9] Nowak B. (red.). 2018. Sprawozdanie z realizacji tematu badawczego DS.-H 5/2017 pt. Ocena możliwości wykorzystania jezior w ochronie przeciwpowodziowej i odbudowie zasobów wodnych w zlewni górnej i środkowej Noteci, IMGW-PIB, Poznań, s. 28.
• [10] Nowak B., B. Brodzińska, I. Gezella-Nowak. 2011. Natural and economic factors of shrinkage of lakes of the Wielkopolska Lakeland, Limnological Review, 11 (3), s. 123-132.
• [11] Nowak B., A. Grześkowiak. 2010. Ocena skutków piętrzenia jezior jako element wstępny opracowania modelu rewitalizacji jezior województwa wielkopolskiego, [w:] Mońka B., Zarządzanie zasobami wodnymi w dorzeczu Odry, Wydawnictwo PZITS nr 894, Wrocław, s. 271-280.
• [12] Nowak B., A. Nadolna, P. Stanek. 2018. Evaluation of the potential for the use of lakes in restoring water resources and flood protection, with the example of the Noteć Zachodnia River catchment (Gniezno Lakeland, Poland), Meteorology Hydrology and Water Management Research and Operational Applications, 6 (2), s. 45-58.
• [13] Nowak B., M. Ptak. 2018a. Effect of a water dam on Lake Powidzkie and its vicinity, Bulletin of Geography. Physical Geography Series, 15, s. 5-13.
• [14] Nowak B., M. Ptak. 2018b. Potential use of lakes as a component of small retention in Wielkopolska, E3S Web Conf. 44, 00127.
• [15] Nowak B., M. Ptak. 2019. Natural and anthropogenic conditions of water level fluctuations in lakes - Powidzkie Lake case study (Central-Western Poland), Journal of Water and Land Development, 40 (I-III), s. 13-25.
• [16] Przybyłek J., B. Nowak. 2011. Wpływ niżówek hydrogeologicznych i odwodnień górniczych na systemy wodonośne Pojezierza Gnieźnieńskiego, Biuletyn PIG, 445, Seria Hydrogeologia; XII/2, s. 513-527.
• [17] Ptak M. 2013. Historical medium-scale maps as a source of information on the overgrowing of lakes, Limnological Review 13 (3), s. 155-162.
• [18] Skowron R., T. Jaworski. 2017. Changes in lake area as a consequence of plant overgrowth in the South Baltic Lakelands (Northern Poland), Bulletin of Geography. Physical Geography Series, 12, s. 19-30.
• [19] Sojka M., S. Murat-Błażejewska, J. Kanclerz. 2010. Ocena możliwości retencjonowania wody w jeziorach zlewni Strugi Dormowskiej, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 8 (1), s. 5-13.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).