Woda dekoracyjna w śródmiejskich przestrzeniach publicznych Barcelony

• Autorzy: Gyurkovich M.

Identyfikatory

DOI

10.4467/25438700ŚM.18.001.8511

Warianty tytułu

EN

Decorative water features in public spaces in the centre of Barcelona

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Woda towarzyszyła architekturze od zarania dziejów, była jednym z podstawowych warunków umożliwiających budowę osad, a następnie miast. Zapewniała przetrwanie, umożliwiała rozwój cywilizacji, stanowiła jedną z linii obrony przed wrogami. Z czasem, oprócz utylitarnych zaczęła też pełnić funkcje symboliczne, dekoracyjne, kompozycyjne. W tradycji katalońskiej najbardziej prestiżowymi przestrzeniami publicznymi były niekoniecznie place, ale raczej las ramblas. To charakterystyczne typologicznie dla tamtejszej kultury urbanistycznej podłużne promenady wysadzane drzewami, zakładane wzdłuż rzek i potoków, wokół których rozwijały się miasta. Te cieki wodne, niegdyś użytkowe, a potem coraz bardziej zanieczyszczone, były następnie ukrywane pod posadzkami. Z czasem także inne, bardziej dekoracyjne sposoby wykorzystania wody przeniknęły do Katalonii z innych części Europy. Parki, skwery i place wyposażone w dekoracyjne elementy wodne to miejsca charakterystyczne w krajobrazie śródmiejskim Barcelony i innych miast. W artykule zostanie omówionych kilka realizacji z lat 1899–2015.

EN

Water has been accompanying architecture since the dawn of time. It was one of the fundamental conditions enabling to build settlements, and subsequently towns. It secured survival; it enabled the development of civilisations; it constituted one of defence lines against enemies. In time, besides utilitarian functions it started to fulfil symbolic, decorative, and compositional ones. In the Catalan tradition the most prestigious public spaces where not necessarily squares, but rather las ramblas. These are longitudinal tree-lined promenades, typologically characteristic for the local urban culture, designed along rivers and streams, around which towns would develop. These watercourses, once fulfilling utilitarian functions, in time becoming more and more polluted, were subsequently hidden underneath the ground. Over the ages also other, more decorative ways of making use of water reached Catalonia from other parts of Europe. Parks, squares, and piazzas equipped with decorative water features are characteristic places in the downtown landscape of Barcelona and other cities. This paper presents several projects from the years 1899–2015.

Słowa kluczowe

PL

woda w mieście; park; przestrzeń publiczna; urbanistyka krajobrazu; krajobraz miejski; Barcelona

EN

water in the city; park; public space; urban planning of landscape; urban landscape; Barcelona

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 22
• Strony: 4--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., il.

Twórcy

autor

Gyurkovich M.

• Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• [1] Böhm A., O czynniku kompozycji w planowaniu przestrzeni, Wyd. PK, Kraków 2016
• [2] Busquets J., Barcelona. The urban evolution of a compact city, Nicolodi; Harvard University Graduate School of Design, Rovereto, Cambridge, MA 2005
• [3] Busquets J., Urban compositions: City Design in the 21st Century, [in:] Graafland A., Kavanaugh L.J. (eds.), Crossover. Architecture, Urbanism, Technology, 010 Publishers, Rotterdam 2006
• [4] Costa G., Barcelona 1992-2004, GG, Barcelona 2004
• [5] Cullen G., The Concise Townscape, The Architectural Press, London 1986
• [6] Gyurkovich J., Architektura w przestrzeni miasta. Wybrane problemy, Wyd. PK, Kraków 2010
• [7] Gyurkovich M., 22@Barcelona – The City of Knowledge Civilization, Technical Transactions, Seria A, z. 4A/2012 (rok 109)
• [8] Gyurkovich M., Hybrydowe przestrzenie kultury we współczesnym mieście europejskim, Wyd. PK., Kraków 2013
• [9] Gyurkovich M., Social Space and Public Space in the Central Residential Districts of Barcelona, Środowisko Mieszkaniowe/ Housing Environment, no. 10/2012
• [10] Gyurkovich M., Public Spaces in Knowledge Civilization Cities- Part One: Barcelona ,Technical Transactions, Series A, no. 2A/2013 (year 110)
• [11] Gyurkovich M., Memory of the City- Layers of the City. Spanish Examples, Technical Transactions, Series A, no. 2A/2016 (year 113)
• [12] Gyurkovich M., Parc Central de Nou Barris as an element of the greenery system of the hybrid urban structure of the Barcelona Metropolis, Środowisko Mieszkaniowe/Housing Environment, no. 17/2016
• [13] Hofert K., Przestrzeń publiczna w mieście śródziemnomorskim: uwag kilka na temat Barcelony, Czasopismo Techniczne, z. 2-A/2010 (rok 107)
• [14] Hughes R., Barcelona, Wyd. Magnum, Warszawa 2015
• [15] Ingrosso C., Barcelona. Architecture, City and Society 1975-2015, Skira, Milano 2011
• [16] Januchta-Szostak A., Błękitna krew miasta. Woda jako ożywcza siła przestrzeni publicznych, Czasopismo Techniczne, z. 3A/2008 (rok 105)
• [17] Kosiński W., Miasto i Piękno Miasta, Wyd. PK, Kraków 2011
• [18] Kosiński W., Zieliński M., Urbanistyka krajobrazu i krajobraz urbanistyczny. Teoria. Praktyka. Edukacja, Przestrzeń i Forma nr 25/2016
• [19] Kriken J.L., Enquist P., Rapaport R., City Building. Nine Planning Principles for the Twenty-First Century, Princeton Architectural Press, New York, 2010
• [20] Lynch K., The Image of the City, The MIT Press., Cambridge Mass. 1960
• [21] Majda T, Mironowicz I. (eds.), Manifesty urbanistyczne, BU 15, TUP, Warszawa 2017
• [22] Miralles R., Sierra P., Barcelona, Arquitectura contemporània 1979-2010, Editions Poligrafa, Barcelona 2010
• [23] Mironowicz I., Modele transformacji miast, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2016
• [24] Nyka L., Architektura i woda- przekraczanie granic, Wyd. PG, Gdańsk, 2013
• [25] Parcerisa Bundó J., Barcelona, Urbanisme Segle XX, Vigila el mar, vigila el muntanyes, MONTABER, Barcelona 2014
• [26] Pernal M., Spacerownik historyczny-Barcelona-Miasto-Ludzie-Książka–Film, Wyd. Agora, Warszawa 2013
• [27] de Solà-Morales M., Deu Lliçons sobre Barcelona, COAC, Barcelona 2011
• [28] Sotoca A.(ed.), After the Project- updating Mass Housing Estates. II EcoRehab, Barcelona 2011, UPC, Barcelona, 2012
• [29] Sotoca A., Carracedo O., Naturban. Barcelona’s natural park a rediscovered relation. 10 reflections, 111 proposals , COAC, Barcelona 2015
• [30] Wejchert K., Elementy kompozycji urbanistycznej, Arkady, Warszawa 1974
• [31] Wójcik A., The memory of a city. Barcelona – a city on the edge, Technical Transactions, Series A, no. 4A/2012 (year 109)
• [32] Zachariasz A., Zieleń jako współczesny czynnik miastotwórczy ze szczególnym uwzględnieniem roli parków publicznych, Wyd. PK, Kraków, 2006
• [33] Ziobrowski Z., Urbanistyczne wymiary miast, IRM, Kraków 2012