Analiza przestrzennego układu sieci dróg i cieków w gminie wiejskiej

• Autorzy: Fiedler M. , Antkowiak M. , Sojka M.

Identyfikatory

DOI

10.12912/2081139X.50

Warianty tytułu

EN

Analysis of spatial distribution of road and stream networks in the rural community

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Drogi i związana z nimi infrastruktura mogą znacząco oddziaływać na stan środowiska. Sieć drogowa wpływa na wielkość spływów powierzchniowych i może prowadzić do zmian w obiegu wody w środowisku. Zwiększenie wielkości terenów nieprzepuszczalnych wpływa na zmniejszenie infiltracji i zdolności retencyjnych, co powoduje, że w okresach roztopów oraz opadów burzowych punkty łączne sieci dróg i cieków stanowią dodatkowe źródło wody dopływającej do cieków. Prowadzi to do zwiększenia fal wezbraniowych oraz przyspiesza czas ich wystąpienia. W pracy przedstawiono metodę pozwalającą na określenie obszarów szczególnie narażonych na zwiększony dopływ wód powierzchniowych do cieków. Do analizy wykorzystano takie parametry jak: gęstość sieci cieków, gęstość sieci drogowej, rozkład punktów łącznych obu sieci oraz długość cieków w odległości mniejszej niż 100 m od dróg. Wyniki badań wykazały liczne występowanie punktów łącznych wynikające z dość dużej gęstości zarówno sieci drogowej, jak i sieci cieków. Analizowany obszar wykazuje równocześnie dużą zmienność możliwości wpływu dróg na przepływy w ciekach. Tereny o najwyższym zagrożeniu zajmują prawie 25% powierzchni całkowitej i powinny podlegać szczegółowej analizie w kontekście zagospodarowania przestrzeni.

EN

Roads and infrastructure strongly influenced on the environment. Therefore an effect of road network on hydrological conditions of watershed should be taken into account. Road networks have an effect on surface water flow and lead to direct and indirect changes of water circulation in the environment. Road networks appear to have increased contribution of impermeable areas and decreased infiltration and retention capabilities. This effect in increasing of flood waves peak and also expedite time to their occurrence. During storms or snow melting junctions of road and stream networks could be additional sources of water flowing directly from road surface or from ditch to the stream. In the paper we describe method which could help to find areas with high interaction between road networks and stream networks. Examined area of Kleszczewo community was divided into grid which consist of 92 square cells of 1 km side size. For each cell we described the interaction of roadand stream networks. The generalized factor take into account density of stream network, density of road network, number of junctions of both networks and length of roads closer than 100 m from streams in each cell. Calculated values of the factor allow to distinct three classes of interaction possibilities. Results of investigation showed that the community area has big density of stream network, as well as road network what effect in numerous junction points. The majority of junctions occur between streams and field roads. Analyzed area show great variability in possibility of interaction between road network and stream network occurrence. Areas with highest possibility of such interaction took almost 25% of total area. Such places could effect in higher direct storm water flow into streams, and in consequence higher flood peaks.

Słowa kluczowe

PL

sieć drogowa; sieć rzeczna; spływ powierzchniowy

EN

road network; stream network; surface outflow

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2014
• Tom: Nr 39
• Strony: 51--61
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys.

Twórcy

autor

Fiedler M.

• Instytut Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Piątkowska 94E, 60-693 Poznań

autor

Antkowiak M.

• Instytut Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Piątkowska 94E, 60-693 Poznań

autor

Sojka M.

• Instytut Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Piątkowska 94E, 60-693 Poznań

Bibliografia

• 1. Czarnecka A. 2005. Atlas podziału hydrograficznego Polski. Seria Atlasy IMGW, Warszawa.
• 2. Dynowska I. 1993. Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych i antropogenicznych. Drukarnia Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków.
• 3. Forman R. 2009. Ekologia dróg. http://zielonasiec.pl/wp-content/uploads/ekologia_drog. pdf [11.12.2011].
• 4. Jones J., Swanson F., Wimple B., Snyder K. 2000. Effects of roads on hydrology, geomorphology, and disturbance patches in stream networks. http://www.geo.oregonstate. edu/ classes/geo582/week_9_1_roads_and_landscape_disturb/jones_etal_consbio_00. pdf [25.11.2011].
• 5. Kondracki J. 2009. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 6. Kupiec L., Truskolaski T., Gołębiowska A. 2005. Gospodarka przestrzenna. Tom VII. Infrastruktura techniczna, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• 7. Richling A., Ostaszewska K. 2005. Geografia fizyczna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 8. Salamon J. 2008. Efekt opóźnionego oddziaływania wybranych elementów otoczenia obszarów wiejskich na poziom rozwoju wielofunkcyjnego. Inżynieria Rolnicza 9(107), 263–270.
• 9. Woś A. 1999. Klimat Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 10. Wysocki F, Lira J. Poznań 2005. Statystyka opisowa. Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu